Dotyczy opodatkowania dochodów z zagranicy.
sygnatura: PB I-3/4117/IN-29/2006/BJ
autor: Izba Skarbowa w Łodzi
data: 2006-06-13
słowa kluczowe: | dochody uzyskiwane za granicą |
Na podstawie art. 14b § 5 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), po rozpatrzeniu zażalenia z dnia 15.05.2006 r. na postanowienie Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego Łódź-Bałuty z dnia 29.04.2006 r., znak pisma: I USB I-2/415-35/06, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi odmawia zmiany w/w postanowienia.
W dniu 20.02.2006 r. wystąpiła Pani do Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego Łódź-Bałuty z wnioskiem (uzupełnionym w dniu 09.03.2006 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu stosowania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż w okresie od stycznia do końca sierpnia 2005 r. uzyskiwała Pani dochody z prowadzonej działalności gospodarczej (gabinet stomatologiczny) oraz na podstawie zawartej umowy o pracę. Zdecydowała się Pani poszukać pracy w Anglii i tam zamieszkać. W związku z tym rozwiązała Pani dotychczasową umowę o pracę, zlikwidowała działalność gospodarczą oraz przed wyjazdem z Polski dokonała wyrejestrowania z ZUS.W dniu 19.09.2005 r. podpisała Pani umowę o pracę na czas nieokreślony z firmą ... . We wniosku wskazała Pani również, że obecnie posiada stałe miejsce zamieszkania na terytorium Wielkiej Brytanii, gdzie zajmuje samodzielne mieszkanie i jest zarejestrowana w urzędzie skarbowym, co oznacza, że dochody uzyskane w Wielkiej Brytanii są opodatkowane według miejscowego prawa podatkowego.
W Pani ocenie, miejsce zamieszkania Pani, w świetle przepisów art. 25 Kodeksu cywilnego, znajduje się poza terytorium Polski. Od czasu wyjazdu z Polski, faktycznie przebywa Pani, pracuje i ma zamiar pozostać na stałe w Wielkiej Brytanii. W związku z tym, zdaniem Pani, przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przewidują, że o ile podatnik będzie miał miejsce zamieszkania za granicą, to w Polsce wystąpi ograniczony obowiązek podatkowy, natomiast dochody z pracy uzyskane w Wielkiej Brytanii nie wpłyną na wysokość podatku zapłaconego w Polsce w 2005 r.
W uzupełnieniu wniosku złożyła Pani wyjaśnienia dotyczące sytuacji rodzinnej wskazując, że w chwili obecnej przebywa Pani sama w Wielkiej Brytanii, lecz jest to sytuacja przejściowa. Mąż wraz z dziećmi przyjedzie do Anglii w sierpniu 2006 r., tj. po zakończonym roku szkolnym. Stwierdziła Pani ponadto, iż Jej "ośrodek interesów życiowych" znajduje się obecnie na terenie Wielkiej Brytanii.
W związku z powyższym sformułowała Pani pytanie "czy mogę zastosować ograniczony obowiązek podatkowy przy składaniu zeznania podatkowego za rok 2005 tzn. zapłacić podatki tylko od dochodów osiągniętych w Polsce" ?
Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego Łódź-Bałuty w postanowieniu z dnia 29.04.2006 r. Nr I USB I-2/415-35/06 uznał stanowisko Pani, wyrażone we wniosku z dnia 20.02.2006 r. - za nieprawidłowe.
Nie zgadzając się z powyższym rozstrzygnięciem w dniu 15.05.2006 r. złożyła Pani zażalenie, w którym podtrzymała swoje stanowisko wyrażone w powyższym wniosku, iż obecne miejsce Pani zamieszkania jest w Wielkiej Brytanii.
Stwierdziła Pani także, że posiada certyfikat rezydencji wydany przez Królewski Urząd Podatkowy i Celny (którego kserokopię wraz z tłumaczeniem na język polski dołączyła Pani do zażalenia), a potwierdzający, iż od dnia 19.09.2005 r. jest Pani rezydentem Wielkiej Brytanii. Podkreśliła Pani, iż procedura uzyskania w/w certyfikatu wymagała przedłożenia stosownych dokumentów potwierdzających stałe miejsce zamieszkania oraz zatrudnienie na terytorium tego kraju, jak również deklaracji o zamiarze stałego pobytu wraz z rodziną.
Ponadto wskazała Pani na charakter swojego zatrudnienia w Wielkiej Brytanii stwierdzając, że posiada status osoby samozatrudniającej się (self-employed), nie zaś status pracownika.
Na poparcie swojego twierdzenia, iż podlega brytyjskiemu prawu podatkowemu, a tym samym posiada miejsce zamieszkania w Wielkiej Brytanii przywołała Pani treść art. 4 umowy zawartej między Polską i Wielką Brytanią w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu.
Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi, po przeanalizowaniu postawionych w zażaleniu zarzutów oraz obowiązujących przepisów prawa podatkowego, stwierdza co następuje.
Zgodnie z zapisem art. 14b § 5 pkt 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, organ odwoławczy w drodze decyzji zmienia albo uchyla postanowienie, o którym mowa w art. 14a § 4, jeżeli uzna, że zażalenie wniesione przez podatnika, płatnika lub inkasenta zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z treścią art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), w brzmieniu obowiązującym w 2005 r., osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).
Z kolei ograniczony obowiązek podatkowy ciąży na osobach fizycznych, które nie mają miejsca zamieszkania na terytorium Polski. Osoby te podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów z pracy wykonywanej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie stosunku służbowego lub stosunku pracy, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia, oraz od innych dochodów osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, stosownie do art. 3 ust. 2a ustawy.
Nieograniczony obowiązek podatkowy oznacza zatem, że państwo rezydencji (miejsca zamieszkania podatnika) ma prawo do nałożenia podatku na wszystkie dochody swoich rezydentów, pochodzące zarówno ze źródeł krajowych, jak i zagranicznych.
Jednocześnie z zapisu art. 4a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że przy ocenie, czy mamy do czynienia z ograniczonym czy nieograniczonym obowiązkiem podatkowym, należy kierować się umowami w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu, których stroną jest Rzeczypospolita Polska.
Stosowna umowa w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i zysków majątkowych została zawarta pomiędzy Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii w dniu 16 grudnia 1976 r. (opublikowana w Dz. U. z 1978 r., Nr 7, poz. 20).
Umowa ta dotyczy osób, które mają miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym lub obu Umawiających się Państwach (art. 1 umowy). Stosownie do art. 4 ust. 1 tej umowy "osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie" oznacza każdą osobę, która według prawa tego Państwa podlega tam obowiązkowi podatkowemu, z uwagi na jej miejsce zamieszkania, jej miejsce pobytu, siedzibę zarządu albo inne podobne znamiona; określenie to nie obejmuje osoby fizycznej, która podlega opodatkowaniu w tym Umawiającym się Państwie tylko dlatego, że osiąga ona dochód ze źródeł w nim położonych.
W świetle natomiast powołanych wyżej przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o rodzaju obowiązku podatkowego (nieograniczony lub ograniczony) decyduje miejsce zamieszkania osoby fizycznej. Zarówno na gruncie komentowanej ustawy, jak i w Ordynacji podatkowej, miejsce zamieszkania nie ma swojej legalnej definicji. W związku z tym należy odwołać się do przepisów prawa cywilnego, a mianowicie do art. 25 K.c., według którego miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu.
Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15.07.1978 r., cyt. W wyniku wykładni tego przepisu należy dojść do wniosku, że miejsce zamieszkania stanowi w pewnym sensie element indywidualizacji człowieka. Zamieszkanie jest prawną kwalifikacją określonego stosunku danej osoby do miejsca. Na prawną konstrukcję zamieszkania składają się dwa elementy: przebywanie w określonej miejscowości oraz zamiar stałego pobytu. O stałości pobytu na określonym terytorium decyduje przede wszystkim takie przebywanie, które ma na celu założenie tam ośrodka swoich osobistych i majątkowych interesów, chodzi zatem o aktualne centrum życiowej działalności człowieka. Przez pojęcie "zamiar" należy rozumieć w tym kontekście nie wolę wewnętrzną, ale wolę dającą się określić na podstawie obiektywnych, możliwych do stwierdzenia okoliczności. Przy ustalaniu zamiaru nie można poprzestawać tylko na oświadczeniach zainteresowanej osoby. (podkreślenie autora)Na tym tle wymaga rozważenia sytuacja osoby, która mając miejsce zamieszkania w kraju, wyjeżdża za granicę. W takim wypadku mogą w grę wchodzić różne stany faktyczne, wymagające odrębnego potraktowania pod względem prawnym, zwłaszcza wówczas, gdy chodzi o osobę pozostającą w związku małżeńskim. Nie można wyłączyć, że małżonek, który wyjechał za granicę i tam przebywa - ma tam, a nie w Polsce miejsce zamieszkania. Jednakże nie w każdym wypadku wyjazdu za granicę i dłuższego nawet tam pobytu zmienia się ze skutkiem prawnym miejsce zamieszkania. Dotyczy to zwłaszcza wyjazdu na studia, w misji dyplomatycznej, wyjazdu służbowego, wyjazdu w celach zarobkowych. /.../ Nie ma również przesądzającego znaczenia dla przyjęcia zmiany miejsca zamieszkania z krajowego na zagraniczne fakt, że dana osoba ma zezwolenie na stały pobyt w obcym kraju, w którym przebywa. Władze bowiem zagraniczne mogą kierować się względami bardzo różnej natury, które nie zawsze pozwolą na wnioskowanie o zmianie miejsca zamieszkania z punktu widzenia przepisów prawa krajowego. Istotne znaczenie z rozważanego punktu widzenia może mieć okoliczność, czy dana osoba wyjechała za granicę na pobyt czasowy, który to zamiar wynika z odpowiednich dokumentów niezbędnych przy wyjeździe za granicę (paszportu). Sama przy tym okoliczność, że zaraz po wyjeździe za granicę lub później osoba znajdująca się w takiej sytuacji postanowi tu przenieść ośrodek swoich osobistych i majątkowych spraw i interesów - nie może uzasadniać wniosku, że miejscem zamieszkania od tego momentu jest miejsce pobytu za granicą. (podkreślenie autora) - por. wyrok SN sygn. IV CR 242/78 OSNC 1979/6/120.
Z okoliczności przedmiotowej sprawy wynika, iż w 2005 r. miała Pani miejsce zamieszkania w Polsce, przy czym przez pierwszą część roku, tj. od stycznia do sierpnia przebywała Pani w Polsce, natomiast przez pozostałą część roku, tj. od września do grudnia - na terytorium Wielkiej Brytanii.
Fakt, iż w trakcie roku podatkowego dokonała Pani zmiany miejsca pobytu i jak podkreśla Pani, przeniosła do Wielkiej Brytanii "ośrodek swoich interesów życiowych", tj. wynajęła mieszkanie, podjęła pracę i otrzymała Pani certyfikat rezydencji wydany przez brytyjski organ podatkowy - nie przesądza, zdaniem tut. organu, o zastosowaniu ograniczonego obowiązku podatkowego, a co za tym idzie opodatkowaniu w Polsce wyłącznie dochodów uzyskanych przez Panią na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Bowiem należy mieć na uwadze, że podatkowe znaczenie terminu miejsce zamieszkania różni się od jego powszechnego rozumienia. W prawie podatkowym należy je utożsamiać z centrum życiowej działalności człowieka. To zaś oznacza, że nawet przebywając i pracując przez długi okres czasu za granicą, podatnik może mieć nadal miejsce zamieszkania w Polsce, szczególnie gdy w Polsce stale przebywa rodzina podatnika.
Z taką też sytuacją mamy do czynienia w niniejszej sprawie, ponieważ mąż Pani oraz dzieci nadal mieszkają w Polsce. Również posiadanie zagranicznego certyfikatu rezydencji podatkowej nie stanowi automatycznie przesłanki do stwierdzenia, iż nie jest Pani polskim rezydentem podatkowym.
Zdaniem tut. organu, przy ocenie, czy zachodzi zmiana miejsca zamieszkania w kraju na miejsce zamieszkania za granicą, należy brać pod uwagę - poza pobytem za granicą oraz zamiarem ustanowienia tam "ośrodka interesów życiowych" - okoliczność, czy pobyt za granicą nie jest podyktowany, np. celem zarobkowania.
W ocenie Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi, w analizowanej sprawie brak jest podstaw do zmiany zaskarżonego postanowienia, w którym organ podatkowy stwierdził, iż podlega Pani obowiązkowi podatkowemu w Polsce od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Podkreślenia wymaga fakt, iż w trybie art. 14a ustawy - Ordynacja podatkowa, organ podatkowy ma obowiązek udzielić pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w indywidualnych sprawach podatnika. Stosownie do zapisu § 3 tego przepisu, interpretacja zawiera ocenę prawną stanowiska pytającego z przytoczeniem przepisów prawa. Zatem w trybie interpretacji prawa podatkowego organ podatkowy wskazuje i wyjaśnia na tle przedstawionego przez podatnika stanu faktycznego przepisy, które w konkretnej sprawie znajdują zastosowanie. W tym zakresie organ podatkowy w przedmiotowym postanowieniu z dnia 29.04.2006 r. wskazał odpowiednie przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, regulujące zasady rozliczania dochodu osiągniętego w Polsce (ze stosunku pracy i działalności gospodarczej), jak również dochodu uzyskanego w Wielkiej Brytanii.
Ustosunkowując się do zawartej w zażaleniu uwagi, iż w 2005 r. miejscem Pani zamieszkania była Wielka Brytania i tym samym nie ma Pani obowiązku rozliczyć się w Polsce z dochodu osiągniętego w 2005 r. na terytorium Wielkiej Brytanii, należy zauważyć, iż przedmiotem interpretacji, dokonanej przez organ podatkowy w zaskarżonym postanowieniu, nie było zagadnienie tzw. rezydencji podatkowej, tj. ustalenie Pani miejsca zamieszkania dla celów podatkowych.
Zaprezentowane w zażaleniu nowe okoliczności sprawy dotyczące uzyskania przez Panią certyfikatu rezydencji, wydanego przez Królewski Urząd Podatkowy i Celny, wskazują na konieczność przeanalizowania, poza przepisami polskiego prawa podatkowego, również zapisów umowy między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i zysków majątkowych. W szczególności ocenie należałoby poddać przesłanki, określające miejsce zamieszkania dla celów podatkowych, o których mowa w postanowieniach art. 4 ust. 2 powołanej umowy międzynarodowej, a w dalszej części dopiero wskazać sposób opodatkowania dochodów osiągniętych w Wielkiej Brytanii.
W tym miejscu należy zatem zauważyć, iż przepis art. 1 pkt 7 ustawy z dnia 30.06.2005 r. o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 143, poz. 1199) wprowadził od dnia 01.09.2005 r. do ustawy Ordynacja podatkowa nowy przepis - art. 14e § 1, zgodnie z którym minister właściwy do spraw finansów publicznych wydaje pisemne interpretacje w indywidualnych sprawach, w których nie toczy się i nie toczyło postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym, w zakresie postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz innych ratyfikowanych umów międzynarodowych dotyczących problematyki podatkowej.
Zacytowany powyżej art. 14e § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa wyraźnie określa, iż począwszy od dnia 01.09.2005 r. organem właściwym do wydania pisemnej interpretacji w zakresie postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania jest Minister Finansów. Zatem wątpliwości dotyczące ustalenia Pani rezydencji podatkowej w 2005 r. mogą - na Pani wniosek - stać się przedmiotem odrębnego postępowania w sprawie udzielenia pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, wszczętego w trybie art. 14e § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa.
W świetle powyższego, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi nie znajduje podstaw prawnych do zmiany lub uchylenia zaskarżonego postanowienia Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego Łódź-Bałuty z dnia 29.04.2006 r. Nr I USB I-2/415-35/06.