Czy podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwota wypłacona tytułem zwrotu kosztów ponoszonych przez podatnika będącego wolontariuszem?

sygnatura: PBB3-415/9-49/2005

autor: Izba Skarbowa w Katowicach

data: 2005-09-06

Decyzja

Na podstawie art. 14b § 5 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 roku Nr 8, poz. 60 ze zm.), po rozpatrzeniu zażalenia z dnia 17 czerwca 2005 roku wniesionego przez S. na postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w .... z dnia 13 czerwca 2005 roku znak: stwierdzające nieprawidłowość stanowiska podatnika, ujętego we wniosku z dnia 15 marca 2005 roku (data wpływu do Urzędu Skarbowego - 16 marca 2005 roku), dotyczącego zwolnienia od podatku dochodowego kwot wypłacanych tytułem zwrotu kosztów ponoszonych przez podatnika będącego wolontariuszem - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach odmawia zmiany i uchylenia zaskarżonego postanowienia organu pierwszej instancji.

Uzasadnienie

W dniu 16 marca 2005 roku do Naczelnika Urzędu Skarbowego w .... wpłynął wniosek o udzielenie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 18 kwietnia 2005 roku.

Ze stanu faktycznego przedstawionego w ww. pismach wynika, iż w 2004 roku podatnik wykonywał na rzecz Stowarzyszenia Hospicjum czynności polegające na dowożeniu własnym środkiem transportu lekarzy i pielęgniarek do podopiecznych. Stowarzyszenie dokonało zwrotu kosztów poniesionych przez podatnika, związanych z wykonywaniem tychże czynności. Koszty te zostały obliczone wg wzoru: ilość przejechanych kilometrów razy "stawka zwrotu kosztów użytkowania samochodu określonego przez Ministerstwo Finansów". Wg wyjaśnień, podatnik powyższe czynności wykonywał jako wolontariusz; jednakże porozumienie dotyczące wolontariatu nie zostało zawarte na piśmie.

Zdaniem podatnika otrzymany zwrot kosztów nie powinien być zaliczany do przychodów podlegających opodatkowaniu.

Postanowieniem z dnia .... czerwca 2005 roku nr .... Naczelnik Urzędu Skarbowego w .... stwierdził, że stanowisko to jest nieprawidłowe, bowiem tego rodzaju przychód nie został wymieniony w katalogu zwolnień od podatku dochodowego od osób fizycznych.

Na postanowienie to podatnik pismem z dnia 17 czerwca 2005 roku wniósł zażalenie, stwierdzając, iż nie zgadza się z interpretacją zawartą w zaskarżonym postanowieniu. Wszelkie luki w prawie i wątpliwości prosi rozstrzygać na jego korzyść. Dodatkowo podatnik podnosi zarzut dotyczący terminu udzielenia odpowiedzi. W piśmie z dnia ... sierpnia 2005 roku będącym reakcją na postanowienie wydane w trybie art. 200 Ordynacji podatkowej (wyznaczenie siedmiodniowego terminu do wypowiedzenia się w zakresie zebranego w sprawie materiału dowodowego) podatnik stwierdza, iż zastosowana przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w .... interpretacja przepisów "nie zgłębia (...) wyjątkowo indywidualnego mojego przypadku, który nie został ujęty w przepisach".

Rozpatrując zażalenie Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stwierdza co następuje:

Wolny od podatku dochodowego jest - w myśl postanowień art. 21 ust. 1 pkt 23b) (przepis ten wszedł w życie z dniem 01 maja 2004 roku i ma zastosowanie do dochodów uzyskanych od tego dnia) ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 roku Nr 14 poz. 176 ze zm.) - zwrot kosztów poniesionych przez pracownika z tytułu używania pojazdów stanowiących własność pracownika, dla potrzeb zakładu pracy, w jazdach lokalnych, jeżeli obowiązek ponoszenia tych kosztów przez zakład pracy albo możliwość przyznania prawa do zwrotu tych kosztów wynika wprost z przepisów innych ustaw - do wysokości miesięcznego ryczałtu pieniężnego albo do wysokości nieprzekraczającej kwoty ustalonej przy zastosowaniu stawek za 1 kilometr przebiegu pojazdu, określonych w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra, jeżeli przebieg pojazdu, z wyłączeniem wypłat ryczałtu pieniężnego, jest udokumentowany w ewidencji przebiegu pojazdu prowadzonej przez pracownika; przepis art. 23 ust. 7 stosuje się odpowiednio.

Z brzmienia powyższego przepisu wynika, iż nieopodatkowane są tylko te świadczenia (zwrot kosztów), wypłatę których przewidują przepisy ustawy wyznaczającej pracodawcy obowiązek ich wypłaty, bądź wskazującej możliwość zwrotu używania samochodu w pracy.

W pozostałych przypadkach ryczałt samochodowy za tzw. jazdy lokalne jest opodatkowany.

Zgodnie z art. 45 ustawy z dnia 24 kwietna 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873 ze zm.), podmioty na rzecz których wolontariusz wykonuje świadczenia odpowiadające świadczeniu pracy mają obowiązek m. in. zapewnić wolontariuszowi odpowiednie środki ochrony indywidualnej, pokryć koszty podróży służbowych i diet, na dotyczących pracowników zasadach określonych w odrębnych przepisach, Ponadto, podmioty te mogą pokrywać także inne niezbędne koszty ponoszone przez wolontariusza, związane z wykonywaniem świadczeń na rzecz tych podmiotów, jednak na dotyczą-cych pracowników zasadach określonych w odrębnych przepisach oraz koszty szkoleń wolontariuszy w zakresie wykonywanych przez nich świadczeń.

Zapis ten oznacza, że pokrywanie kosztów ponoszonych przez wolontariuszy odbywa się zawsze na zasadach dotyczących pracowników. Jeżeli zatem podmiot korzystający ze świadczeń wolontariusza dokonuje zwrotu kosztów ponoszonych przez wolontariusza (w przedmiotowym przypadku zwrot kosztów z tytułu używania pojazdu), a obowiązek zwrotu takich kosztów dla pracowników nie wynika wprost z przepisów innych ustaw, to zwrot tych kosztów wolontariuszowi nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych.

W powołanym wyżej przepisie art. 21 ust. 1 pkt 23b) cyt. ustawy o podatku dochodowym używając sformułowania "jeżeli obowiązek ponoszenia tych kosztów przez zakład pracy albo możliwość przyznania prawa do zwrotu tych kosztów wynika wprost z przepisów innych ustaw" ustawodawca wyraźnie odsyła do przepisów, które nakładają na pracodawcę obowiązek takiego zwrotu. Tymi przepisami są ustawa z dnia 30 lipca 1997 roku o państwowym przedsiębiorstwie użyteczności publicznej "Poczta Polska" (Dz. U. z 1997 roku Nr 106, poz. 675 ze zm.), gdzie w art. 6a ustawodawca przyznał prawo zwrotu kosztów dla listonoszy oraz ustawa z dnia 28 września 1991 roku o lasach (jedn. tekst - Dz. U. z 2005 roku Nr 45, poz. 435), w której w art. 46a przyznano takie prawo pracownikom Służby Leśnej. Zatem tylko w tych dwóch przypadkach można dokonać zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych zwrotu kosztów z tytułu używania pojazdów stanowiących własność pracownika.

Powołana ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych w art. 21 ust. 1 pkt 113 wymienia świadczenia otrzymywane przez wolontariusza zwolnione od podatku dochodowego. Zgodnie z jego brzmieniem wolna od podatku dochodowego jest wartość świadczeń otrzymanych przez wolontariuszy od organizacji pozarządowych, organów administracji publicznej, podmiotów, jednostek organizacyjnych, wymienionych w art. 42 ustawy o działalności pożytku publicznego, z tytułu szkoleń, badań lekarskich, wyżywienia, wyposażenia w środki ochrony osobistej, składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków opłacanych na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

Przedmiotowy zwrot kosztów używania własnego pojazdu przez wolontariusza nie został wymieniony wśród dochodów, które ustawodawca zwolnił z opodatkowania bądź też w stosunku, do których dokonano zaniechania poboru podatku, a zatem podlega on opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 9 ust. 1 powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z jego treścią opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie podkreślał w swoim orzecznictwie (np. wyrok z dnia 25 listopada 1997 roku sygn. akt K.26/97), że wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią odstępstwo od zasady powszechności opodatkowania (wyrok z dnia 29 maja 1996 roku, sygn. akt K.22/95). Konsekwencją powyższego jest wyjątkowy charakter ulg, odliczeń i zwolnień pojmowanych ściśle i zawężająco. Dlatego też, przy interpretacji przepisów dotyczących zwolnień podatkowych należy stosować wykładnię literalną. To literalne brzmienie przepisu wyznacza zakres praw i obowiązków podatników.

Przenosząc tę zasadę na grunt przedmiotowej sprawy, stwierdzić należy, iż z literalnego brzmienia powołanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że przedmiotowy zwrot kosztów używania własnego pojazdu przez wolontariusza nie został zwolniony z opodatkowania podatkiem dochodowym. Gdyby ustawodawca miał wolę objęcia zwolnieniem z opodatkowania tego świadczenia to wyraźnie zapisałby to w ustawie. Skoro jednak tego nie uczynił, to brak jest podstaw do twierdzenia, iż podlega on zwolnieniu z opodatkowania. Zwolnienia takiego nie można dorozumieć. Musi ono jasno wynikać z przepisów prawa.

Organ podatkowy zobowiązany jest działać na podstawie prawa. Może jedynie dokonywać jego interpretacji a nie tworzyć je na potrzeby konkretnych podmiotów. Przy czym nie można się zgodzić z tezą podatnika, iż jego przypadek nie został uregulowany przepisami prawa. Otrzymany przez niego zwrot kosztów podlega ogólnym zasadom opodatkowania, co wykazano powyżej.

Odnosząc się do zarzutu dotyczącego terminu udzielenia interpretacji przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w .... należy sprawdzić, iż jest on bezzasadny. Zgodnie z treścią art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej w przypadku niewydania przez organ postanowienia w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania wniosku, o którym mowa w art. 14a § 1, tj. wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego, uznaje się, że organ ten jest związany stanowiskiem podatnika (...) zawartym we wniosku.

Z brzmienia tego przepisu wynika, iż organ podatkowy ma obowiązek wydać stosowną interpretację w terminie 3 miesięcy.

Z akt sprawy wynika, iż wniosek podatnika wpłynął do Urzędu Skarbowego w ... w dniu 16 marca 2005 roku, zaskarżone postanowienie zostało wydane w dniu 13 czerwca 2005 roku i doręczone w dniu 15 czerwca 2005 roku, a zatem z zachowaniem terminu określonego w przywołanym wyżej art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej.

W świetle powyższego brak jest przesłanek do dokonania zmiany oraz uchylenia postanowienia organu pierwszej instancji.

Decyzja niniejsza jest ostateczna. Decyzja niniejsza na mocy art. 143 Ordynacji podatkowej została wydana z upoważnienia Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach.

Służy na nią skarga (w dwóch egzemplarzach) do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2 za pośrednictwem Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach (adres do korespondencji: Izba Skarbowa w Katowicach - Ośrodek Zamiejscowy ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała) w terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji.