Czy podatniczka ma prawo opodatkować dochody jako osoba samotnie wychowująca dziecko?
sygnatura: PBB3-415/9-30/2005
autor: Izba Skarbowa w Katowicach
data: 2005-08-10
| słowa kluczowe: | osoba samotnie wychowująca dzieci, rodzice zastępczy (rodzina zastępcza) |
D E C Y Z J A
Na podstawie art. 14b § 5 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60) po rozpatrzeniu zażalenia z dnia 25.05.2005 r., uzupełnionego pismem z dnia 01.06.2005 r., wniesionego przez ... zam. ..., ul. ... na postanowienie Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w ... z dnia 16.05.2005 r. Nr ... stwierdzające
- nieprawidłowość stanowiska podatniczki ujętego we wniosku z dnia 29.03.2005r. dotyczącego możliwości opodatkowania dochodów jako osoby samotnie wychowującej dziecko
- Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach odmawia uchylenia postanowienia organu pierwszej instancji.
U Z A S A D N I E N I E
Pismem z dnia 29.03.2005 r. do Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w ... wpłynął wniosek Anny K. o udzielenie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego.Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż podatniczka jest osobą niezamężną, osiąga dochody ze stosunku pracy oraz z umów zlecenia i o dzieło. Ze względu na trudną sytuację rodzinną siostry, od lipca 2002 r. zaopiekowała się jej małoletnim synem. W dniu 8 grudnia 2004 r. Sąd Rejonowy w ... ustanowił podatniczkę rodziną zastępczą dla małoletniego siostrzeńca.Zdaniem podatniczki przysługuje jej prawo opodatkowania dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko.Postanowieniem z dnia 16.05.2005 r. Nr ... Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w ... stwierdził
- nieprawidłowość stanowiska podatniczki ujętego we wniosku z dnia 29.03.2005r. dotyczącego możliwości opodatkowania dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko.
Pismem z dnia 25.05.2005 r., uzupełnionym pismem z dnia 01.06.2005 r., Anna K. wniosła zażalenie na ww. postanowienie. Rozpatrując zażalenie Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stwierdza, co następuje: Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), od osób samotnie wychowujących w roku podatkowym:
Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli osoba ta jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów. Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się również osobę pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności (art. 6 ust. 5 tej ustawy).Stosownie do art. 6 ust. 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych sposób opodatkowania, o którym mowa m.in. w ust. 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy do osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.Instytucja opiekuna prawnego dziecka określona została w art. 94 § 3 i art. 145 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy ( Dz. U. Nr 9, poz. 59 ze zm.).Zgodnie z art. 94 § 3 tej ustawy, jeżeli żadnemu z rodziców nie przysługuje władza rodzicielska albo jeżeli rodzice są nieznani, ustanawia się dla dziecka opiekę. W myśl art. 145 § 1 i § 2 ww. ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy, opiekę ustanawia się dla małoletniego w wypadkach przewidzianych w tytule II niniejszego kodeksu. Opiekę ustanawia sąd opiekuńczy, skoro tylko poweźmie wiadomość, że zachodzi prawny po temu powód. Z przedstawionego w ww. wniosku stanu faktycznego oraz dołączonej kserokopii postanowienia Sądu Rejonowego w ... VI Wydział Rodzinny i Nieletnich wynika, iż Sąd postanowił ograniczyć Katarzynie K. władzę rodzicielską nad małoletnim ... przez umieszczenie małoletniego w rodzinie zastępczej Anny K.Instytucję rodziny zastępczej reguluje art. 1121 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy, który stanowi, że jeżeli sąd opiekuńczy nie postanowi inaczej, obowiązek i prawo wykonywania bieżącej pieczy nad osobą małoletniego umieszczonego w rodzinie zastępczej albo w placówce opiekuńczo-wychowawczej, jego wychowania oraz reprezentowania w dochodzeniu świadczeń przeznaczonych na zaspokojenie potrzeb jego utrzymania należą do rodziny zastępczej albo placówki opiekuńczo-wychowawczej. Inne obowiązki i prawa wynikające z władzy rodzicielskiej należą do rodziców małoletniego. Szczegółowe zasady umieszczania dzieci w rodzinach zastępczych wynikają z ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 ze zm.).W myśl art. 72 § 1 tej ustawy dziecku pozbawionemu całkowicie lub częściowo opieki rodzicielskiej zapewnia się opiekę i wychowanie w rodzinie zastępczej. Umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej następuje na podstawie orzeczenia sądu (art. 72 § 6 ww. ustawy 12 marca 2004 r.).Obowiązek opieki nad dzieckiem i jego wychowania rodzina zastępcza podejmuje z dniem umieszczenia dziecka w tej rodzinie w wykonaniu orzeczenia sądu albo umowy, o której mowa w ust. 7 (art. 72 § 9 w/w ustawy z dnia 12 marca 2004 r.). W świetle cytowanych wyżej przepisów, funkcja rodziny zastępczej nie jest tożsama z funkcją opiekuna prawnego. Opiekuna prawnego ustanawia się do sprawowania opieki nad małoletnim dzieckiem, w związku z brakiem rodziców lub całkowitym pozbawieniem ich władzy rodzicielskiej. Natomiast umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej występuje w sytuacji, gdy rodzice dziecka nie zapewniają dziecku właściwej opieki rodzicielskiej. Rodzina zastępcza wykonuje jedynie zlecone jej orzeczeniem sądu funkcje zapewniające dziecku warunki rozwoju i wychowania odpowiednie do jego stanu zdrowia i poziomu rozwoju.Z cytowanego wyżej przepisu art. 6 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, iż za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się jednegoz rodziców albo opiekuna prawnego (...). Zawarta w tym przepisie definicja osoby samotnie wychowującej dzieci jest wyczerpująca i nie przewiduje żadnych wyjątków, a katalog osób w niej wymienionych jest zamknięty i nie może podlegać wykładni rozszerzającej. Ponieważ podatniczka nie została ustanowiona opiekunem prawnym dla małoletniego siostrzeńca tylko rodziną zastępczą, w świetle art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przysługuje jej preferencyjne opodatkowanie dochodów za 2004 r. przewidziane dla osób samotnie wychowujących dzieci.Wobec powyższego brak jest przesłanek do uchylenia postanowienia organu pierwszej instancji, zgodnie z wnioskiem zawartym w zażaleniu.Na marginesie stwierdzić należy, iż powołana przez podatniczkę we wniosku z dnia 29.03.2005 r. informacja o zakresie stosowania przepisów prawa dotyczy konkretnej, indywidualnej sprawy i ma zastosowanie wyłącznie do stanu faktycznego przedstawionego przez osobę, która wystąpiła o tę informację. Niezależnie od tego dodać należy, iż w Systemie Informacji Podatkowej znajdują się postanowienia w sprawie interpretacji przepisów prawa (wydane w trybie art. 14a Ordynacji Podatkowej w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2005 r.), w których organy podatkowe zajęły podobne stanowisko jak w zaskarżonym postanowieniu, np. sygnatura PD III/415-32/05, sygnatura I-415/20/05. Decyzja niniejsza została wydana z upoważnienia Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, na mocy art. 143 Ordynacji podatkowej.