Czy środki finansowe uzyskane w wyniku zbycia udziałów w spółce cywilnej i przeznaczone na cele rozpoczętej jednoosobowo działalności gospodarczej stanowią przychód z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych i czy podlegają one wykazaniu w zeznaniu podatkowym?

sygnatura: WB-PD/415-3/05/Z

autor: Izba Skarbowa we Wrocławiu Ośrodek Zamiejscowy w Wałbrzychu

data: 2005-06-13

Naczelnik Urzędu Skarbowego w Wałbrzychu działając w oparciu o art. 14a § 1 i § 4 Ordynacji podatkowej, postanowieniem z dnia 17.03.2005 r. Nr PD-I/0090/1/40/2005 stwierdził, iż w świetle stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania postanowienia, stanowisko Podatnika (przedstawione we wniosku) uznające uzyskane przychody za przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej - jest nieprawidłowe.

Nie zgadzając się ze stanowiskiem organu pierwszej instancji Podatnik złożył na ww. postanowienie zażalenie z dnia 24.03.2005 r., wnosząc o ponowne zajęcie stanowiska w przedmiotowej sprawie.
Dyrektor Izby Skarbowej we Wrocławiu po zapoznaniu się ze stanem faktycznym i prawnym sprawy stwierdził, iż interpretacja udzielona przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w Wałbrzychu jest prawidłowa, co niżej uzasadnia.

W myśl przepisu art. 14a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60), stosownie do swej właściwości naczelnik urzędu skarbowego ma obowiązek na pisemny wniosek podatnika udzielenia pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w jego indywidualnej sprawie. Interpretacja ta zawiera ocenę prawną stanowiska podatnika z przytoczeniem stosownych przepisów prawa. Nie ocenia ona dołączonych do wniosku dokumentów, a odnosi się wyłącznie do przedstawionego przez podatnika i przytoczonego w treści postanowienia stanu faktycznego. Tym samym organ podatkowy nie odnosi się do prawidłowości całokształtu podejmowanych przez podatnika działań, lecz odpowiada na konkretnie sprecyzowane pytanie, odnosząc go do opisanego we wniosku stanu faktycznego.

Art. 871 Kodeksu cywilnego (na który powołuje się Strona) reguluje zasady rozliczenia wspólnika występującego ze spółki cywilnej. Z treści ww. przepisu wynika, iż występującemu ze spółki wspólnikowi zwraca się w naturze rzeczy, które wniósł do spółki do używania, oraz wypłaca się w pieniądzu wartość jego wkładu oznaczoną w umowie spółki. Nie ulega zwrotowi wartość wkładu polegającego na świadczeniu usług albo na używaniu przez spółkę rzeczy należących do wspólnika (§1). Ponadto wypłaca się występującemu wspólnikowi w pieniądzu taką część wartości wspólnego majątku pozostałego po odliczeniu wartości wkładów wszystkich wspólników, jaka odpowiada stosunkowi, w którym występujący wspólnik uczestniczył w zyskach spółki (§2).

Pytanie Podatnika nie dotyczyło jednak rozliczeń wspólników spółki cywilnej, ale zbycia udziałów w spółce cywilnej.

W myśl art. 863 Kodeksu cywilnego do czasu istnienia spółki, wspólnik nie może domagać się podziału majątku spółki, albowiem dopóki spółka istnieje jej majątek jest niepodzielny stanowiąc współwłasność łączną wszystkich wspólników. Dopiero z chwilą rozwiązania spółki, współwłasność łączna przekształca się we współwłasność w częściach ułamkowych. Zatem wspólnik wypowiadający umowę spółki nie może domagać się podziału majątku spółki, ponieważ wypowiedzenie umowy spółki nie jest równoznaczne z rozwiązaniem spółki (wynika to także z § 10 umowy spółki z dnia 10.11.2003 r.).

Wskazane ograniczenia wynikające z istoty współwłasności łącznej, istnieją od czasu powstania spółki do chwili jej rozwiązania i mają na celu ustawową ochronę majątku wspólników, jako pewnej nienaruszalnej całości. Nie ma jednak formalnoprawnych przeszkód, aby wspólnik rozporządzał prawami majątkowymi, jakie przysługują mu w przypadku wystąpienia ze spółki. Oznacza to, że wspólnik spółki cywilnej może zbyć swój udział w spółce, jeżeli nabywca zobowiąże się przejąć zarówno istniejące jak i przyszłe zobowiązania spółki. Powyższe potwierdza uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21.11.1995 r. sygn. akt III CZP 160/95 - na którą powołuje się Strona. Jeżeli zatem istnieje możliwość zbycia udziałów w spółce cywilnej nowemu wspólnikowi wstępującemu w prawa dotychczasowego, to środki pieniężne uzyskane z tej transakcji u wspólnika występującego ze spółki, stanowią dla niego przysporzenie majątkowe.

W art. 10 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), ustawodawca rozróżnia wyraźnie źródła przychodów podlegające opodatkowaniu, wyodrębniając między innymi określone w ust. 1 pkt 7 przychody z praw majątkowych. W ocenie Dyrektora Izby Skarbowej, uzyskane ze zbycia udziałów przychody należy zaliczyć właśnie do tego źródła. Obowiązek podatkowy dla przychodów z praw majątkowych powstaje z chwilą faktycznego otrzymania lub postawienia do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniędzy, przy czym dochody z praw majątkowych podlegają kumulacji z innymi dochodami opodatkowanymi na zasadach ogólnych, które należy wykazać w zeznaniu podatkowym.

Dyrektor Izby Skarbowej stwierdza, co słusznie zauważył organ pierwszej instancji, że sprzedaż udziałów w spółce cywilnej nie spełnia definicji przychodów określonych w art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a zatem uzyskanych środków pieniężnych z tej czynności nie można zaliczyć do tego źródła przychodów.

To, iż środki pieniężne uzyskane ze sprzedaży udziałów w spółce cywilnej Strona przeznaczy na prowadzenie indywidualnej działalności gospodarczej, nie zmienia charakteru uzyskanego przychodu.
Dodatkowo Dyrektor Izby Skarbowej nadmienia, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewidziano szczególnej zasady ustalania dochodu z praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 oraz art. 18 ustawy, a zatem w tym zakresie należy stosować ogólną definicję określoną w art. 9 ust. 2 ustawy.