Kto i w oparciu o jakie przepisy jest zobowiązany do składania deklaracji PIT-5 w toku postępowania upadłościowego osoby fizycznej.
sygnatura: PD.2-4117/I/55/0610/2005
autor: Izba Skarbowa w Lublinie
data: 2005-05-17
| słowa kluczowe: | syndycy |
Decyzja
Na podstawie art. 14 b § 2 i § 5 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. z 2005r., Dz. U. Nr 8, poz. 60), po rozpatrzeniu zażalenia z dnia 25.02.2005r. na postanowienie Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Lublinie z dnia 17.02.2005r., nr P-2/415/1/2005 w zakresie interpretacji prawa podatkowego
Uzasadnienie
W dniu 14.01.2005r. zwróciła się Pani pismem do Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Lublinie z zapytaniem, kto i w oparciu o jakie przepisy jest zobowiązany do składania deklaracji PIT-5 w toku postępowania upadłościowego osoby fizycznej.W Pani ocenie syndyk nie może składać i podpisywać deklaracji na podatek dochodowy od osób fizycznych w imieniu upadłego, ponieważ przepis art. 44 ust. 1 nakłada ten obowiązek na podatnika. Organ podatkowy wydał postanowienie z dnia 17.02.2005r., nr P-2/415/1/2005 o interpretacji przepisów podatkowych, w którym stwierdził, że zgodnie z przepisem art. 160 ustawy z dnia 28.02.2003r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 60 z 2003r. poz. 535, z późn. zm.) w sprawach dotyczących masy upadłości syndyk dokonuje czynności na rachunek upadłego, lecz w imieniu własnym.W uzasadnieniu swojego stanowiska - organ podatkowy wskazał, że upadły z mocy prawa traci zarząd oraz możliwość korzystania i rozporządzania majątkiem należącym do niego. Zatem syndyk w sprawach dotyczących masy upadłości działa jako jego zastępca pośredni i dotyczy to wszystkich czynności prawnych. Dlatego też syndyk działając w zastępstwie podatnika jest zobowiązany składać i podpisywać deklaracje PIT-5 na zaliczki miesięczne na podatek dochodowy od osób fizycznych stosownie do dyspozycji art. 44 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. Nr 14 z 2000r., poz. 176, z późn. zm.). Na wydane postanowienie zostało wniesione w terminie zażalenie. W zażaleniu zarzuca Pani - jako syndyk masy upadłości - zaskarżonemu postanowieniu rażące naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez błędne zastosowanie art. 44 ust. 6, w związku z art. 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. (Dz. U. Nr 80, poz. 350, późn. zm.) o podatku dochodowym od osób fizycznych, a także błędną interpretację art. 160 i art. 75 w związku z art. 185 § 2 ustawy z dnia 28 lutego 2003r. (Dz. U. Nr 60, poz. 535, z późn. zm.) Prawo upadłościowe i naprawcze. Pani zdaniem z literalnego brzmienia przepisu art. 44 ust. 6 powołanej ustawy, wyraźnie wynika, że podatnik - a nie osoba działająca w zastępstwie podatnika - tj. syndyk jest obowiązany do podpisywania i składania deklaracji. Natomiast art. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie wskazuje, kto podlega obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów. Pani zdaniem, syndyk jest jedynie zarządcą majątku, a przychody uzyskane w związku z likwidacją majątku masy upadłości są nadal przychodami upadłego. Syndyk działa na rachunek upadłego, ale w imieniu własnym i w Pani opinii nie może ponosić odpowiedzialności za zobowiązania zaciągnięte w sprawach masy upadłości. Pani zdaniem przepis art. 160 ustawy prawo upadłościowe i naprawcze uprawnia syndyka tylko do dokonywania czynności związanych z zarządem majątkiem masy i nie uprawnia syndyka do dokonywania czynności o charakterze osobistym, ściśle związanych z osobą upadłego. Odpowiedzialność ta ciąży na upadłym, także obowiązek podpisywania i składania deklaracji miesięcznych PIT-5. Ponieważ upadły nie traci osobowości prawnej, ani prawa własności majątku, więc na nim ciąży odpowiedzialność karna za uchylenie się od obowiązku podatkowego. Na poparcie swoich argumentów zwraca Pani uwagę na informację o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku z dnia 3 lutego 2004 roku sygn. BI/005/0899/03, wskazując, że upadły nie traci zdolności do czynności prawnych, a przepisy ustawy podatkowej dotyczące obowiązków podatnika nie uległy zmianie. Rozpatrując zarzuty zażalenia zważono, co następuje: Zgodnie z przepisem art. 160 ustawy z dnia 28.02.2003r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. Nr 69, poz. 535, z późn. zm.) syndyk dokonuje czynności dotyczących masy upadłości na rachunek upadłego lecz w imieniu własnym. Masa upadłości bowiem aż do likwidacji stanowi własność upadłego, a jedynie z mocy prawa traci on zarząd oraz możliwość korzystania i rozporządzania majątkiem należącym do niego. Upadły nadal pozostaje podatnikiem. Syndyk w sprawach dotyczących masy upadłości działa więc jako zastępca pośredni. Dotyczy to wszystkich czynności prawnych, tak więc i dokonywania rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych oraz składania deklaracji PIT-5 na zaliczki miesięczne na podatek dochodowy od osób fizycznych, stosownie do dyspozycji art. 44 ust. 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176, ze zm.). W powyższym przekonaniu utwierdza treść art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 28.02.2003r., który określa podstawowe skutki ogłoszenia upadłości obejmujące likwidację majątku upadłego, co do osoby upadłego. Z przepisu tego wynika, iż upadły powinien się poddać upadłości. W tym zakresie na upadłym ciążą cztery podstawowe obowiązki:1) wskazanie i wydanie syndykowi całego majątku ;2) wydanie syndykowi wszystkich dokumentów dotyczących jego działalności, majątku i rozliczeń;3) złożenia sędziemu-komisarzowi oświadczenia na piśmie, w którym potwierdził wykonanie obowiązków wymienionych wyżej w pkt 1 i 2;4) udzielanie syndykowi oraz sędziemu-komisarzowi wszelkich wyjaśnień dotyczących swego majątku. Ogłoszenie upadłości przedsiębiorstwa nie pozbawia go podmiotowości prawnej ani prawa do własnego majątku, powoduje jedynie brak możliwości zarządu oraz możności korzystania i rozporządzania tym majątkiem. Upadłe przedsiębiorstwo pozostaje więc w dalszym ciągu podmiotem praw i obowiązków, jest też właścicielem majątku, nie może jedynie zarządzać ani reprezentować majątku wchodzącego w składMasy. Czynności prawne i procesowe podejmuje za upadłego i na jego rachunek syndyk. Podmiotowość prawnopodatkowa w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu działalności prowadzonej przez przedsiębiorcę po ogłoszeniu upadłości nie ustaje a syndyk masy upadłości jest osobą odpowiedzialną w czasie trwania postępowania upadłościowego za realizację obowiązków podatnika. Brak obowiązku podatkowego w przypadku kontynuacji działalności przez syndyka upadłego przedsiębiorstwa musi wynikać z jednoznacznych postanowień ustawy. Ustawa z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, ani też ustawa Prawo upadłościowe nie zawierają w tym względzie stosownych uregulowań. Przepisy powyższe nie zawierają też postanowień dotyczących zwolnienia syndyka z obowiązku podatkowego.Natomiast powołana przez Panią odpowiedź Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku z dnia 3 lutego 2004 roku znak BI/005/0899/03 o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego została udzielona w indywidualnej sprawie przy określonym stanie faktycznym. Wskazać jednakże trzeba na odmienne stanowiska organów podatkowych na ten sam temat (np. Urząd Skarbowy Warszawa-Mokotów dokument nr 46099 z dnia 14.10.2004). W niniejszym stanie faktycznym i prawnym stanowisko organu podatkowego I instancji należało uznać za prawidłowe, zatem brak jest podstaw do zmiany zaskarżonego postanowienia.Natomiast należy wskazać, że gdyby podatnik opodatkowany był na zasadach ogólnych i poza dochodami z działalności gospodarczej osiąganych z tytułu udziału w upadłej spółce osiągał również dochody, które podlegałyby wykazaniu w deklaracji PIT-5 (np. działalność prowadzona indywidualnie, z wynajmu) to wtedy deklarację obowiązany byłby sporządzać podatnik. Jednak syndyk i podatnik powinni również podpisać taką deklarację, gdyż dotyczyłaby ona przecież odrębnej jego działalności gospodarczej jak również związanej z upadłą spółką, którą zarządza syndyk. Decyzja niniejsza jest ostateczna w administracyjnym toku instancji i wyłącznie z powodu jej niezgodności z prawem może być zaskarżona do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie za pośrednictwem Dyrektora Izby Skarbowej w Lublinie w terminie 30 dni od daty doręczenia. Skargę składa się w dwóch egzemplarzach.