Money.plFirmaAkty prawneInterpretacje podatkowe

interpretacja indywidualna

Zwolnienie z opodatkowania odszkodowania

sygnatura: IPTPB2/4511-607/15-4/KR

autor: Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi

data: 2015-12-29

słowa kluczowe:nieruchomości, odsetki, odszkodowania, szkody, wyrok, zwolnienia przedmiotowe

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 23 września 2015 r. (data wpływu do Ministerstwa Finansów 24 września 2015 r., do Biura Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim 2 października 2015 r.), uzupełnionym pismem z dnia 11 grudnia 2015 r. (złożonym osobiście w dniu 11 grudnia 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie:

  • zwolnienia z opodatkowania odszkodowania w części zasądzonej należności głównej oraz zasądzonych odsetek za zwłokę od odszkodowania - jest nieprawidłowe,
  • nieopodatkowania zwróconych kosztów procesu - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 24 września 2015 r. do Ministerstwa Finansów został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych uzyskania na podstawie wyroku sądu odszkodowania, odsetek za zwłokę oraz zwrotu poniesionych kosztów procesu.

Przy piśmie z dnia 28 września 2015 r., Nr DD3.8223.361.2015.CRS, powyższy wniosek został przekazany do Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi, celem załatwienia zgodnie z właściwością, stosownie do § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643).

Wniosek nie spełniał wymogów, określonych w art. 14b § 3 i § 4 oraz art. 14f § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.), w związku z powyższym, pismem z dnia 30 listopada 2015 r., Nr IPTPB2/4511-607/15-2/KR, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów, na podstawie art. 169 § 1 i § 2 w zw. z art. 14h ustawy Ordynacja podatkowa, wezwał Wnioskodawcę do usunięcia braków wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie wysłano w dniu 1 grudnia 2015 r. (skutecznie doręczono dnia 4 grudnia 2015 r.), zaś w dniu 11 grudnia 2015 r. Wnioskodawca uzupełnił ww. wniosek.

We wniosku i jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny:

Dziadek Wnioskodawcy był rolnikiem i posiadał gospodarstwo rolne położone na terenie przy dawnych granicach administracyjnych miasta ...., który w następnych latach był włączony do miasta ..... Własność tego gospodarstwa dziadek Wnioskodawcy otrzymał na mocy aktu własności ziemi wydanego na podstawie ustawy o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych, która weszła w życie z dniem 4 listopada 1974 r. W latach 70-tych z części tego gospodarstwa została wywłaszczona na cele budownictwa mieszkaniowego i pozostała jedynie jedna działka o pow. 0,2794 ha, która w ewidencji gruntów miasta .... oznaczona została jako działka nr 35.

Ponad 40-ści lat temu Wnioskodawca otrzymał w wyniku działu spadku po swoim dziadku ze strony ojca udział w gospodarstwie rolnym wynoszący 1/4 w kilku działkach rolnych. W następnych latach działki te włączone zostały w granice m. ...... W dniu 8 października 2009 r. współwłaściciele - spadkobiercy dokonali między sobą sądowego działu spadku i zniesienia współwłasności, w wyniku którego Wnioskodawcy przypadła na wyłączną własność działa oznaczona nowym nr ewidencyjnym 35/5 o pow. 698 m2.

Rada Gminy miasta .... uchwałą z dnia 26 września 2002 r., nr ....., uchwaliła pierwszy szczegółowy plan zagospodarowania tego terenu, obejmujący między innymi działkę nr 35, której po wyłączeniu jej części pod ulice nadano nr 35/3. W tym planie działkę tą włączono do większego kompleksu i opisano ją jako przeznaczoną pod budownictwo o charakterze usługowym nadając jej symbol ,,UC funkcja usługowa".

Rada Gminy miasta .... uchwałą z dnia 25 października 2007 r., nr ....., dokonała istotnej zmiany pierwotnego planu zagospodarowania w ten sposób, że działkę Wnioskodawcy nr 35/5 o pow. 698 m2 przekwalifikowała z symbolu: US - funkcja usługowa na symbol IIA 34KX - teren komunikacji pieszej, a więc pozbawiła jej dotychczasowej funkcji usługowo-budowlanej. Dokonana zmiana przeznaczenia sprawiła, że działka Wnioskodawcy straciła na wartości. Nowy plan pozbawił ją możliwości zabudowy i potencjalni inwestorzy przestali się interesować jej kupnem i to po cenie jaką byli skłonni zapłacić w sytuacji gdyby nie dokonano zmiany dawnego planu zagospodarowania. Przed dokonaniem zmiany tego planu Wnioskodawca prowadził rozmowy z osobą zainteresowaną jej kupnem i wówczas ustalona została cena po 1 100 zł/m2 działki. Wobec zasadniczej zmiany przeznaczenia w nowym planie zagospodarowania uzgodniona cena przestała być aktualna. Ostatecznie działkę tą Wnioskodawca sprzedał za kwotę 100 206 zł.

W opisanych warunkach Wnioskodawca wystąpił do Sądu z pozwem przeciwko Radzie Gminy M. ..... o stosowne odszkodowanie z powołaniem się na przepisy art. 36 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 23 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r., Nr 80, poz. 717) o zasądzenie stosownego odszkodowania za utratę wartości działki spowodowanej zmianą planu zagospodarowania. W wyniku trzy lata trwającego procesu ostatecznie Sąd Okręgowy ..... wyrokiem z dnia 10 lipca 2014 r. w sprawie sygn. ..... zasądził na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie w kwocie 466 897,32 zł jako należność główną, tytułem częściowych kosztów procesu kwotę 29 978 zł oraz odsetki liczone od dnia 31 stycznia 2011 r. do chwili zapłaty. Strona pozwana od tego wyroku złożyła apelacje, która została oddalona i z tego tytułu dodatkowo zasądzono na rzecz Wnioskodawcy 5 400 zł kosztów procesu.

Ostatecznie Rada M. ..... wypłaciła Wnioskodawcy w dniu 28 lutego 2015 r. jednorazowo kwoty:

  • 466 897,23 zł należności głównej,
  • 35 378 zł kosztów procesu,
  • 197 360,74 zł odsetek za zwłokę.

Razem 699 636,06 zł.

Dodatkowo Wnioskodawca wyjaśnił, że zasądzona na Jego rzecz kwota kosztów procesu nie wyczerpuje w całości kosztów jakie w tej sprawie poniósł.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku):

Czy od zasądzonych i wypłaconych Wnioskodawcy kwot tj. należności głównej, kosztów procesu, naliczonych odsetek za zwłokę, Wnioskodawca ma zapłacić podatek dochodowy czy też powyższe kwoty jako teoretyczny dochód są wolne od podatku, stosownie do treści art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych...

Zdaniem Wnioskodawcy, wymienione wyżej kwoty jakie na mocy wspomnianego wyroku Wnioskodawca otrzymał są wolne od podatku dochodowego przewidzianego w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361).

Zasądzona kwota 466 897,32 zł jako należność główna jest wyrównaniem szkody jaką poniósł w związku ze zmianą planu zagospodarowania. Nie jest to utracona korzyść, której Wnioskodawca mógł się spodziewać gdyby nie dokonano zmiany planu zagospodarowania. Jest to pokrycie wyrządzonej szkody spowodowanej zmianą planu i jako taka również jest wolna od tego podatku. Należność główna stanowi należne Wnioskodawcy odszkodowanie przewidziane w art. 36 ust. 3 ustawy o planowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r., Nr 80, poz. 717).

Stosownie do treści art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowym są m.in. otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalenia wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że należność główna jest odszkodowaniem przewidzianym w ustawie. Nie jest więc odszkodowaniem umownym ani też zależnym od ustalenia sądowego. Wysokość tego odszkodowania, jak też zasady jego ustalenia są dokładnie wskazane w powołanej ustawie o planowaniu przestrzennym co wynika z art. 37 ust. 1 powołanej ustawy.

Powołana ustawa przewiduje i dokładnie określa zarówno tryb jak i termin, w którym stosowny organ administracji samorządowej winien załatwić wniosek właściciela o wypłatę omawianego odszkodowania. Nie spełnienie tego ustawowego obowiązku powoduje po stronie właściciela stosowną szkodę polegającą na tym, że nie dysponuje on środkami pieniężnymi jakie otrzymałby w następstwie sprzedaży nieruchomości po cenie wyższej liczonej od pierwotnej wartości nieruchomości jaką miała przed niekorzystną zmianą planu.

Również wolne od podatku są zasądzone odsetki zwłoki bowiem nie są one utraconą korzyścią, której Wnioskodawca mógł się spodziewać w przyszłości, jak to ujmuje ustawa o podatku dochodowym.

Nie jest również dochodem podlegającym opodatkowaniu kwota zasądzonych kosztów procesu. Kwota ta stanowi jedynie refundację i to tylko częściową tych wydatków jakie Wnioskodawca poniósł w związku z procesem, a nie jest dochodem.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego dotyczące podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie:

  • zwolnienia z opodatkowania odszkodowania w części zasądzonej należności głównej oraz zasądzonych odsetek za zwłokę od odszkodowania - jest nieprawidłowe,
  • nieopodatkowania zwróconych kosztów procesu - jest prawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowego od osób fizycznych, wolne od podatku są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r., Nr 21, poz. 94, z późn. zm., z wyjątkiem:

  1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
  2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
  3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
  4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
  5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
  6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
  7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Wskazać należy, że w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

  1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą;
  2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Na gruncie wykładni stosowanej w prawie podatkowym przyjęło się, że przez określenie ,,inne" rozumie się odszkodowania, których wprost nie wymieniono w katalogu zwolnień podatkowych. Będą to przede wszystkim inne zwolnienia niż te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, jednakże koniecznym jest aby to inne odszkodowanie otrzymane zostało na mocy wyroku lub ugody sądowej.

Z wyżej przytoczonych przepisów wynika, że odszkodowania otrzymane przez podatników na podstawie wyroków sądowych są, co do zasady, zwolnione od podatku dochodowego. Przy czym zakres zwolnienia, wynikający z bezpośredniego brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, obejmuje zatem tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, nie dotyczy natomiast utraconych korzyści.

Należy podkreślić, że odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Co prawda, w doktrynie i judykaturze powszechnym jest wiązanie pojęcia odszkodowania jedynie z uszczerbkiem majątkowym, natomiast pojęcia zadośćuczynienia z doznaną krzywdą (uszczerbkiem niematerialnym), jednakże tego rodzaju rozróżnienia nie dokonują przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 361 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121, z późn. zm.):

  • zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła - § 1,
  • w powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia, umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono - § 2.

Szkoda rozpatrywana jest jako uszczerbek o charakterze majątkowym, który może mieć w świetle tego przepisu postać dwojaką. Może obejmować stratę, jakiej doznaje mienie poszkodowanego - wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy, niż był dotychczas, tzw. szkoda rzeczywista, ponadto może obejmować utratę korzyści, jakiej poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Odszkodowanie natomiast ma przywrócić sytuację majątkową poszkodowanego do takiej, w jakiej znajdowałby się, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Funkcja odszkodowania polega na wyrównaniu, a nie na polepszeniu pozycji majątkowej poszkodowanego.

Z wniosku wynika, że Wnioskodawca na podstawie art. 36 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym wystąpił do Sądu o odszkodowanie za utratę wartości działki spowodowana zmianą planu zagospodarowania. Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 10 lipca 2014 r. zasądził na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie jako należność główną wraz z ustawowymi odsetkami oraz zwrot kwoty kosztów procesu. W postępowaniu apelacyjnym dodatkowo zasądzono na rzecz Wnioskodawcy kwotę kosztów procesu. Ww. należność główną wraz z ustawowymi odsetkami oraz kwotę kosztów procesu wypłacono Wnioskodawcy w dniu 28 lutego 2015 r.

Zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2015 r., poz. 199, z późn. zm.) jeżeli, w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, korzystanie z nieruchomości lub jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe bądź istotnie ograniczone, właściciel albo użytkownik wieczysty nieruchomości może, z zastrzeżeniem ust. 2, żądać od gminy:

  1. odszkodowania za poniesioną rzeczywistą szkodę albo
  2. wykupienia nieruchomości lub jej części.

W myśl art. 36 ust. 2 ww. ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym realizacja roszczeń, o których mowa w ust. 1, może nastąpić również w drodze zaoferowania przez gminę właścicielowi albo użytkownikowi wieczystemu nieruchomości zamiennej. Z dniem zawarcia umowy zamiany roszczenia wygasają.

Stosownie do treści art. 36 ust. 3 ww. ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym jeżeli, w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, wartość nieruchomości uległa obniżeniu, a właściciel albo użytkownik wieczysty zbywa tę nieruchomość i nie skorzystał z praw, o których mowa w ust. 1 i 2, może żądać od gminy odszkodowania równego obniżeniu wartości nieruchomości.

Wysokość odszkodowania z tytułu obniżenia wartości nieruchomości, o którym mowa w art. 36 ust. 3, oraz wysokość opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości, o której mowa w art. 36 ust. 4, ustala się na dzień jej sprzedaży. Obniżenie oraz wzrost wartości nieruchomości stanowią różnicę między wartością nieruchomości określoną przy uwzględnieniu przeznaczenia terenu obowiązującego po uchwaleniu lub zmianie planu miejscowego a jej wartością, określoną przy uwzględnieniu przeznaczenia terenu, obowiązującego przed zmianą tego planu, lub faktycznego sposobu wykorzystywania nieruchomości przed jego uchwaleniem (art. 37 ust. 1 cyt. ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym).

Zgodnie z art. 37 ust. 9 ww. ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym wykonanie obowiązku wynikającego z roszczeń, o których mowa w art. 36 ust. 1-3, powinno nastąpić w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia wniosku, chyba że strony postanowią inaczej. W przypadku opóźnienia w wypłacie odszkodowania lub w wykupie nieruchomości właścicielowi albo użytkownikowi wieczystemu nieruchomości przysługują odsetki ustawowe.

Spory w sprawach, o których mowa w art. 36 ust. 1-3 i ust. 5, rozstrzygają sądy powszechne (art. 37 ust. 10 ww. ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym).

Powyższe przepisy wskazują w jakich okolicznościach właściciel nieruchomości może żądać odszkodowania m.in. z tytułu wpływu uchwalenia planu miejscowego (lub jego zmiany) na wartość nieruchomości. W przepisach tych brak jest jednak konkretnych uregulowań określających zasady lub wysokość odszkodowania, o którym mowa we wniosku.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że wypłacona Wnioskodawcy należność główna korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Odszkodowanie zostało bowiem otrzymane na podstawie wyroku i nie znajdują do niego zastosowania wyjątki przewidziane w ww. przepisie, gdyż nie zostało ono wypłacone w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą i nie dotyczy korzyści, które Wnioskodawca mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Zatem wypłacone świadczenie ma niewątpliwie charakter odszkodowawczy mający na celu naprawienie szkody, tj. obniżenie wartości nieruchomości w następstwie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Na charakter odszkodowawczy świadczenia wskazuje również art. 36 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, który mówi o odszkodowaniu za poniesioną rzeczywistą szkodę.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy w części dotyczącej zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych zasądzonej należności głównej jako odszkodowania należało uznać za nieprawidłowe, gdyż powołany przez Wnioskodawcę we własnym stanowisku przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w niniejszej sprawie nie ma zastosowania, bowiem wypłacona Wnioskodawcy należność główna korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W odniesieniu do zasądzonych wyrokiem Sądu odsetek należy wskazać, że instytucję prawną odsetek reguluje art. 481 ustawy Kodeks cywilny, który stanowi, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może zażądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe.

Należy przy tym wskazać, że odsetki są związane z kwotą długu głównego, jednak źródło ich powstania różni się zasadniczo od źródła powstania długu głównego. Innymi słowy, nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem czy też innym świadczeniem (naprawieniem szkody). Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego - są skutkiem niewykonania zobowiązań.

Należy również zwrócić uwagę, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych w katalogu zwolnień przedmiotowych wymieniono wprost odsetki wolne od podatku, co oznacza, że ustawodawca wyraźnie odróżnia je od odszkodowania i zadośćuczynienia.

I tak, wolne od podatku są odsetki wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 52, pkt 95, pkt 119 i pkt 130 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli:

  • odsetki i kwoty rekompensat otrzymanych na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o zasadach realizacji przedpłat na samochody osobowe (Dz. U. Nr 156, poz. 776),
  • odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1,
  • odsetki od papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa oraz obligacji emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, w części odpowiadającej kwocie odsetek zapłaconych przy nabyciu tych papierów wartościowych od emitenta,
  • odsetki lub dyskonto od obligacji emitowanych przez Skarb Państwa i oferowanych na rynkach zagranicznych oraz dochody z odpłatnego zbycia tych obligacji uzyskane przez osoby fizyczne, o których mowa w art. 3 ust. 2a.

Skoro ustawodawca wyraźnie określa, że w tych przypadkach także odsetki od określonych przychodów wolne są od podatku dochodowego, natomiast w stosunku do innych kategorii przychodów zwolnionych od podatku o odsetkach związanych z tymi należnościami nie wspomina, należy uznać że jest to zabieg celowy.

Zatem, opisana we wniosku kwota odsetek zasądzonych wyrokiem Sądu, jako niewymieniona w katalogu zwolnień przedmiotowych i stanowiąca wyraźnie odmienną instytucję prawną od odszkodowania (również na tle przepisów podatkowych), stanowi przychód podlegający opodatkowaniu na podstawie niżej wskazanych zasad.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosowanie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania ,,w szczególności", wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Mając powyższe na względzie, stwierdzić należy, że wypłacone odsetki mieszczące się w dyspozycji art. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowią przychód podlegający opodatkowaniu, który zgodnie z treścią art. 45 ust. 1 cytowanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy wykazać w zeznaniu za rok podatkowy, w którym nastąpiła wypłata odsetek.

Zatem, stanowisko Wnioskodawcy w części dotyczącej zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych zasądzonych odsetek od odszkodowania należało uznać za nieprawidłowe.

Natomiast, w odniesieniu do zasądzonej wyrokami Sądu kwoty kosztów procesu, należy wskazać, że zgodnie z art. 98 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2014 r., poz. 101, z późn. zm.) strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

Z wniosku wynika, że zasądzona kwota zwrotu kosztów procesu była niższa niż wysokość wydatków poniesionych przez Wnioskodawcę. Wobec powyższego, kwota ta nie stanowi przysporzenia majątkowego po stronie Wnioskodawcy i nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ po stronie Wnioskodawcy nie nastąpiło realne przysporzenie majątkowe. Wynika to z tego, że koszty te w pierwszej kolejności zostały sfinansowane z własnych środków Wnioskodawcy, a następnie na podstawie wyroku zostały mu zwrócone. W takim wypadku kwota ta stanowi jedynie zwrot poniesionych wcześniej nakładów - nie jest więc dochodem podlegającym opodatkowaniu. Dla celów podatkowych otrzymana kwota tytułem zwrotu kosztów procesu jest obojętna podatkowo.

W świetle powyższego, stanowisko Wnioskodawcy, w którym stwierdzono, że nie jest dochodem podlegającym opodatkowaniu zasądzona kwota kosztów procesu należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

WYSZUKIWARKA

NAJPOPULARNIEJSZE PROBLEMY