W jaki sposób należy rozliczyć wspólną inwestycję budowlaną prowadzoną na nieruchomości stanowiącej przedmiot współwłasności?

sygnatura: PP II 443/640/06/MM

autor: Izba Skarbowa we Wrocławiu

data: 2007-04-27

W dniu 30.01.2006 r. do Naczelnika Urzędu Skarbowego wpłynął wniosek Strony o udzielenie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego.

Zapytanie Strony dotyczy sposobu rozliczenia wspólnej inwestycji budowlanej prowadzonej na nieruchomości stanowiącej przedmiot współwłasności.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Strona wraz z dwiema osobami fizycznymi prowadzącymi działalność gospodarczą oraz osobą prawną nabyła na współwłasność niezabudowaną nieruchomość w celu wspólnej realizacji przedsięwzięcia deweloperskiego, polegającego na budowie i sprzedaży domów w zabudowie szeregowej wraz z infrastrukturą. Dla realizacji tej inwestycji współwłaściciele zawarli umowę konsorcjum. Zgodnie z tą umową wnioskodawca został wyznaczony jako osoba odpowiedzialna i zobowiązana do przeprowadzenia inwestycji, w tym także do sprzedaży wybudowanych budynków. Inwestycja jest finansowana przez Stronę, natomiast rozliczenie pomiędzy współwłaścicielami ma nastąpić po jej zakończeniu.

W ocenie wnioskodawcy po zakończeniu i rozliczeniu całej inwestycji współwłaściciele nieruchomości powinni wystawić na rzecz lidera faktury dokumentujące sprzedaż w kwotach odpowiadających ich udziałom w przychodach ze sprzedaży domów proporcjonalnie do posiadanych udziałów. Natomiast wnioskodawca jako lider konsorcjum powinien wystawić każdemu z konsorcjantów (proporcjonalnie do posiadanych udziałów) faktury dokumentujące poniesione koszty oraz należne wynagrodzenie. Zdaniem wnioskodawcy czynności udokumentowane przedmiotowymi fakturami podlegają opodatkowaniu według stawki 7%, gdyż są związane z budownictwem mieszkaniowym.

Naczelnik Urzędu Skarbowego po przeanalizowaniu ww. wniosku postanowieniem z dnia 31.03.2006 r. Nr PP/443/1/11/53/06 stwierdził, iż stanowisko Strony jest nieprawidłowe.

W uzasadnieniu przedmiotowego postanowienia, organ podatkowy I instancji stwierdził, że obrót z tytułu sprzedaży (dostawy) domów mieszkalnych należy rozdzielić na poszczególnych konsorcjantów, proporcjonalnie do wysokości posiadanych przez nich udziałów, gdyż każdy z nich traktowany jest jako odrębny, niezależny podmiot w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Ponadto po zakończeniu inwestycji lider konsorcjum winien przenieść część kosztów ponoszonych z własnych środków na pozostałych konsorcjantów proporcjonalnie do posiadanych przez nich udziałów w prawie własności nieruchomości. W ramach uzgodnień pomiędzy uczestnikami konsorcjum lider otrzyma wynagrodzenie (prowizję) z tytułu świadczenia usługi realizowania inwestycji, która to usługa podlega opodatkowaniu według stawki 22%.

Dokonując oceny interpretacji udzielonej przez Naczelnika Urzędu Skarbowego, Dyrektor Izby Skarbowej we Wrocławiu działając w trybie nadzoru na podstawie art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa wszczął z urzędu postępowanie w sprawie zmiany przedmiotowej interpretacji.

Przedmiot zapytania sprowadza się do ustalenia sposobu rozliczenia pomiędzy uczestnikami konsorcjum przy realizacji zadania inwestycyjnego.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m. in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie zaś do przepisu art. 8 ust. 1 powołanej wyżej ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1/ przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2/ zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3/ świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Stosownie do powyższego przez pojęcie świadczenia należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby. Świadczenie bowiem, jako dwustronny stosunek prawny, zakłada istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą, konsumentem) oraz podmiotu świadczącego (wykonującego dane świadczenie). Zatem w pojęciu świadczenia na rzecz, mieszczą się świadczenia na rzecz określonych podmiotów i ostatecznych konsumentów.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 cyt. wyżej ustawy o podatku od towarów i usług podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne mniemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zawarcie umowy o wspólne przedsięwzięcie gospodarcze - umowy konsorcjum - nie ma na celu powstania nowego swoistego podmiotu gospodarczego, lecz stanowi porozumienie stron w zakresie realizacji wspólnego celu gospodarczego. A zatem przedsiębiorcy działający w ramach konsorcjum są odrębnymi podatnikami podatku od towarów i usług.

W rozpatrywanej sprawie mamy do czynienia ze wspólnym przedsięwzięciem, polegającym na budowie i sprzedaży 5 domów w zabudowie szeregowej wraz z infrastrukturą.

Organ podatkowy I instancji słusznie uznał, iż każdy z uczestników konsorcjum dokonuje dostawy domów (lub ich części) i uzyskuje z tego tytułu obrót (proporcjonalnie do posiadanych udziałów w prawie własności nieruchomości). Z uwagi na to, że przedmiotem dostawy są obiekty budownictwa mieszkaniowego uczestnicy konsorcjum, mają prawo do opodatkowania obrotu uzyskanego ze sprzedaży domów mieszkalnych według stawki 7%. Nie budzą również zastrzeżeń ustalenia organu podatkowego I instancji w zakresie opodatkowania według stawki 22% wynagrodzenia (prowizji) należnego wnioskodawcy od pozostałych uczestników konsorcjum z tytułu świadczenia usługi prowadzenia inwestycji.

Natomiast nie można się zgodzić ze stanowiskiem organu I instancji w zakresie rozliczenia kosztów wspólnego przedsięwzięcia. W ocenie organu podatkowego I instancji Lider powinien - po zakończeniu inwestycji ? ?odprzedać? część ponoszonych kosztów inwestycyjnych na pozostałych uczestników konsorcjum proporcjonalnie do posiadanych przez nich udziałów w prawie własności nieruchomości.

Należy zauważyć, iż przedstawiona zasada nie znajduje zastosowania do rozliczenia kosztów wspólnego przedsięwzięcia. Istota wspólnego przedsięwzięcia sprowadza się bowiem do realizacji wspólnych celów gospodarczych (a więc do ponoszenia jego kosztów) oraz do uczestniczenia w ich przyszłych zyskach proporcjonalnie do posiadanych udziałów.

W ocenie organu odwoławczego pomiędzy uczestnikami konsorcjum nie dochodzi do wykonania świadczenia w rozumieniu art. 7 i 8 ustawy o podatku od towarów i usług, o których mowa we wniosku Strony, bowiem wszyscy jego uczestnicy realizują wspólny cel. Czynności podjęte przez Stronę, w ramach realizacji umowy konsorcjum, polegające na ?refakturowaniu? części kosztów inwestycji na pozostałych uczestników konsorcjum nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ nie są odpłatną dostawą towaru lub odpłatnym świadczeniem usługi, o których mowa w art. 5 cyt. wyżej ustawy. A zatem błędnym postępowaniem jest wystawianie przez Stronę faktur VAT, przenoszących część kosztów inwestycji na pozostałych uczestników konsorcjum. Zgodnie bowiem z brzmieniem art. 106 ust. 1 w związku z art. 2 pkt 22 ustawy o VAT obowiązek wystawienia faktury dotyczy czynności podlegających opodatkowaniu zdefiniowanych jako sprzedaż (art. 2 pkt 22).

Wszelkie zakupy dokonywane w ramach realizowanej inwestycji powinny być dokonywane na rzecz wszystkich uczestników konsorcjum, a nie jedynie na rzecz jego Lidera.

W kontekście powyższego również stanowisko Strony, iż powinna ona wystawić na rzecz współwłaścicieli nieruchomości faktury obejmujące koszty związane z realizacją inwestycji, powiększone o wynagrodzenie Lidera za przeprowadzenie inwestycji, należy uznać za nieprawidłowe.

Odrębną kwestią, która wymagałaby wyjaśnienia jest okoliczność czy środki wyłożone przez Lidera Konsorcjum w zastępstwie pozostałych uczestników przedsięwzięcia nie spełniają definicji usługi np. finansowej. Lecz to zagadnienie nie stanowi przedmiotu interpretacji.

Mając powyższe na uwadze organ II instancji stwierdza, iż stanowisko Naczelnika Urzędu Skarbowego w zakresie sformułowanego przez Stronę pytania i opisanego we wniosku stanu faktycznego z nim związanego jest nieprawidłowe.

W myśl art. 14b §5 pkt 2 powołanej w sentencji ustawy Ordynacja podatkowa organ odwoławczy z urzędu w drodze decyzji uchyla albo zmienia postanowienie, o którym mowa w art. 14a §4, jeżeli postanowienie rażąco narusza prawo, orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, w tym także jeżeli niezgodność z prawem jest wynikiem zmiany przepisów. Wydanie postanowienia stanowiącego interpretację co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w indywidualnej sprawie oparte na błędnej ocenie prawnej przedstawionego przez Stronę stanu faktycznego stanowi rażące naruszenie prawa, dlatego należało je zmienić.

Biorąc powyższe pod uwagę organ II instancji orzekł jak w sentencji.

Nie można bowiem uznać, iż rozliczenie o charakterze kasowym zrealizowanego wspólnego przedsięwzięcia wypełniają definicję dostawy lub usługi.

Decyzja niniejsza jest ostateczna.

Od decyzji służy stronie prawo wniesienia odwołania do Dyrektora Izby Skarbowej we Wrocławiu w terminie 14 dni od daty jej doręczenia.