Kiedy powstaje obowiązek podatkowy dla czynności oddania nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste osobom fizycznym i prawnym?

sygnatura: IPB_1/449-9/06/I

autor: Izba Skarbowa w Katowicach

data: 2006-10-30

DECYZJA

Na podstawie art. 14b § 5 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), po wszczęciu postępowania postanowieniem z dnia 28 sierpnia 2006r. znak: IPB1/449-9/06/I/48870/2006 Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach zmienia z urzędu, jako wydane z rażącym naruszeniem prawa, postanowienie Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Częstochowie z dnia 4 maja 2006r. nr PP/443-18/06 wydane dla Podatnika "X" stanowiące interpretację co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu użytkowania wieczystego gruntu, w ten sposób, że:

- uznaje za nieprawidłowe stanowisko organu pierwszej instancji,

- uznaje również za nieprawidłowe stanowisko podatnika przedstawione we wniosku z dnia 8 lutego 2006r. znak: FK III 3327/5/06.

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 8 lutego 2006r. znak: FK III 3327/5/06 podatnik zwrócił się do Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Częstochowie o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w zakresie podatku od towarów i usług w następującej sprawie:

• kiedy powstaje obowiązek podatkowy dla czynności oddania nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste osobom fizycznym i prawnym.

Według stanowiska przedstawionego we wniosku w roku 2005 obowiązek podatkowy dla wym. wyżej czynności powstał w dniu 31 marca w związku z upływem terminu płatności opłaty rocznej. Powołano przy tym art. 19 ust. 13 pkt 4 ustawy o podatku od towarów i usług. W dalszej części wniosku podatnik stwierdził, że do czynności oddania gruntu w użytkowanie wieczyste mają zastosowanie przepisy ogólne określające moment powstania obowiązku podatkowego tj. art. 19 ust. 1, 4 i 11 ustawy o podatku od towarów i usług.

Natomiast w przypadku braku wpłat z tego tytułu, obowiązek podatkowy z tytułu oddania nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste powstaje u Podanika "X" w dniu 31 grudnia danego roku.

Postanowieniem z dnia 4 maja 2006r. nr PP/443-18/06 Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Częstochowie uznał za nieprawidłowe stanowisko podatnika w sprawie będącej przedmiotem wniosku.

W uzasadnieniu ww. postanowienia organ pierwszej instancji stwierdził, iż nie może uznać stanowiska podatnika w całości za prawidłowe. Trafna jest opinia podatnika, że do czynności oddania w użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowych mają zastosowanie zasady ogólne określone w art. 19 ust. 1, 4 i 11 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług.

Nieprawidłowe jest natomiast stanowisko w zakresie omawianego zagadnienia odnoszące się do regulacji prawnych obowiązujących w roku ubiegłym.

Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004r. Nr 54, poz. 535 ze zm.) obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i 21 ust. 1. Stosownie do ust.4, jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7 dniu od wydania towaru lub wykonania usługi. W myśl ust. 11, jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części.

W okresie od 25 czerwca 2004r. do 14 lutego 2005r. obowiązywał przepis szczególny określający moment powstania obowiązku podatkowego w stosunku do opłat za wieczyste użytkowanie, tj. § 3a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 97, poz. 970 ze zm.).

W dalszej kolejności organ pierwszej instancji stwierdził, że za wyjątkiem okresu od 24 czerwca 2004r. do 14 lutego 2005r. do przedmiotowych usług mają zastosowanie ogólne zasady określające moment powstania obowiązku podatkowego, wynikające z przytoczonych (...) przepisów art. 19 ust. 1, 4 i 11 ustawy.

Problematyczne jest natomiast - zdaniem urzędu - stosowanie wymienionych przepisów w przypadku gdy należność za dany rok nie zostanie w danym roku zapłacona. Wynika to z faktu, iż oddanie nieruchomości gruntowych w użytkowanie wieczyste ma charakter usługi ciągłej (trwa przez okres 40 do 99 lat), a rozliczana jest za okresy roczne - opłaty roczne płatne są z góry za dany rok, do 31 marca każdego roku.

Zdaniem organu pierwszej instancji jeżeli opłata roczna nie zostanie uiszczona do końca roku, obowiązek podatkowy powstanie z dniem 31 grudnia danego roku, a jeśli wykonanie usługi winno być potwierdzone fakturą VAT - z chwilą jej wystawienia, nie później jednak niż w ciągu 7 dni od wykonania usługi, tj. do 7 dnia następnego roku.

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach weryfikując wyżej wymienioną interpretację stwierdza co następuje:

Jako zasadę przyjęto, że obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi - art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, ze zm.).

Wyjątek od tej zasady określony został m. in. w przepisie art. 19 ust. 4 ustawy, zgodnie z którym jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7 dniu licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Jeżeli natomiast przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi pobrano część należności, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części (art. 19 ust. 11).

Ponieważ użytkowanie wieczyste ma charakter usługi ciągłej, obowiązek podatkowy będzie powstawał z chwilą otrzymania zapłaty poszczególnych opłat należnych z tytułu oddania w użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowych.

W tej więc części organ pierwszej instancji przedstawił prawidłowe stanowisko w sprawie ustalenia obowiązku podatkowego z tytułu użytkowania wieczystego, gdy wieczysty użytkownik uiszcza należne z tego tytułu opłaty.

Organ pierwszej instancji przywołał również prawidłowe regulacje prawne dotyczące powstania obowiązku podatkowego od opłat za użytkowanie wieczyste obowiązujące w okresie od 25 czerwca 2004r. do 14 lutego 2005r.

W okresie od 25 czerwca 2004r. do 14 lutego 2005r. obowiązywał przepis szczególny określający moment powstania obowiązku podatkowego w stosunku do opłat za wieczyste użytkowanie, tj. § 3a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 97, poz. 970 ze zm.). Przepis ten został wprowadzony w życie rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 23 czerwca 2004r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 145, poz. 1541). Postanowiono w nim, że w przypadku oddania w użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowych obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminu płatności poszczególnych opłat pobieranych z tego tytułu. Przepis ten został uchylony na mocy § 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 stycznia 2005r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 17, poz. 150). Jednocześnie na mocy § 2 tego rozporządzenia został wprowadzony przepis przejściowy, który stanowi, że w przypadku pobrania po dniu 24 czerwca 2004r. a przed dniem wejścia rozporządzenia w życie (tj. przez 15 lutego 2005r.) całości lub części należności z tytułu oddania w użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowych - przed upływem terminu ich płatności - obowiązek podatkowy z tytułu pobrania tych należności powstaje z chwilą upływu terminu płatności poszczególnych opłat (wpłat).

Nieprawidłowe jest zarówno stanowisko Wnioskodawcy jak i organu podatkowego pierwszej instancji w kwestii powstania obowiązku podatkowego z tytułu oddania nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste w przypadku braku wpłat.

Jak wskazano powyżej jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi pobrano część należności, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części (art. 19 ust. 11). Ponieważ użytkowanie wieczyste ma charakter usługi ciągłej, obowiązek podatkowy będzie powstawał z chwilą otrzymania zapłaty poszczególnych opłat należnych z tytułu oddania w użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowych.

Zgodnie z § 14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 95, poz. 798 ze zm.), jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część lub całość należności, w szczególności przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym otrzymano część lub całość należności od nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2.

Przepis ust. 2 stanowi, iż fakturę wystawia się również nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym pobrano przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi każdą kolejną część należności (zaliczkę, przedpłatę, zadatek lub ratę).

W świetle wskazanych wyżej przepisów tut. organ stwierdza, iż w przypadku opłat rocznych za użytkowanie wieczyste, należy udokumentować każdą wniesioną opłatę, wystawiając w tym celu fakturę VAT. Fakturę należy wystawić nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym otrzymano część należności. Obowiązek ten dotyczy każdej następnej należności otrzymanej od nabywcy (użytkownika wieczystego).

Jednocześnie należy mieć na uwadze postanowienia art. 106 ust. 4 ww. ustawy o podatku od towarów i usług. W myśl tego przepisu podatnicy nie mają obowiązku wystawiania faktur osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej. Jednakże na żądanie tych osób są obowiązani do wystawiania faktury.

Z powyższych przepisów wynika zatem, iż w sytuacji, gdy nie zostanie uiszczona opłata z tytułu użytkowania wieczystego, obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług nie powstanie. Nie wystąpi również obowiązek wystawienia faktury VAT.

Stosownie do dyspozycji art. 14b § 5 pkt 2 Ordynacji podatkowej, organ odwoławczy w drodze decyzji zmienia albo uchyla z urzędu postanowienie wydane przez naczelnika urzędu skarbowego, jeżeli postanowienie rażąco narusza prawo, orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, w tym także jeżeli niezgodność z prawem jest wynikiem zmiany przepisów.

Skoro, jak wykazano powyżej, dokonana przez organ pierwszej instancji interpretacja przepisów prawa podatkowego, akceptuje że w przypadku braku wniesienia opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego gruntu obowiązek podatkowy powstaje z dniem 31 grudnia danego roku, uznać należy, iż postanowienie Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Częstochowie z dnia 4 maja 2006r. nr PP/443-18/06 rażąco narusza prawo, co tym samym uzasadnia jego zmianę w trybie określonym w art. 14b § 5 pkt 2 Ordynacji podatkowej.

W świetle powyższego postanowiono orzec jak w sentencji.

Niniejsza interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu sporządzenia wniosku.

Na mocy art. 143 Ordynacji podatkowej niniejsza decyzja wydana została z upoważnienia Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach.

Od decyzji służy odwołanie do Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach (adres do korespondencji: Izba Skarbowa w Katowicach-Ośrodek Zamiejscowy w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała) w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia.