Czy nieuznawanie przez usługobiorcę w części lub w całości zobowiązania wynikającego z przyjętej faktury VAT, wyklucza możliwość podatkowego rozliczenia takiej faktury, tj. odliczenia kwoty podatku naliczonego od kwoty podatku należnego?

sygnatura: PP I 443/870/06

autor: Izba Skarbowa we Wrocławiu

data: 2006-09-11

Podatnik jest inwestorem oraz zlecającym usługi generalnego wykonawstwa inwestycji i w kontaktach z kontrahentami pozostaje w pozycji podmiotu przyjmującego faktury inwestycyjne. Podatnik przyjmuje faktury VAT za wykonanie robót budowlanych oraz faktury dokumentujące wykonanie innych usług, np. eksploatacji obiektów należących do Spółki.
Podatnik zwrócił się z zapytaniem, czy nieuznawanie przez usługobiorcę w części lub w całości zobowiązania wynikającego z przyjętej faktury VAT, wyklucza możliwość podatkowego rozliczenia takiej faktury, tj. odliczenia kwoty podatku naliczonego od kwoty podatku należnego.
W ocenie podatnika rozliczenie podatkowe faktury wyklucza możliwość kwestionowania zobowiązania z niej wynikającego. W przeciwnym razie rozliczenie podatkowe dotyczy faktury nienależnej co musi, zdaniem Spółki, oznaczać nadużycie lub przestępstwo ścigane z mocy ustawy o rachunkowości lub kodeksu karno skarbowego.
Zdaniem Spółki ustawa o podatku od towarów i usług przewiduje prawo do pomniejszenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w sytuacji, gdy do rozliczenia przedstawiono fakturę VAT dokumentującą konkretne zdarzenie gospodarcze. Jeżeli odbiorca faktury odmawia jej zasadności to znaczy, nie potwierdza, aby zdarzenie gospodarcze w ogóle miało miejsce, wtedy odmowa zasadności faktury jest jednoznacznie stwierdzeniem braku podstaw do zastosowania w stosunku do takiej faktury przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.
W odpowiedzi na przedmiotowy wniosek organ pierwszej instancji udzielił pisemnej interpretacji postanowieniem w którym stwierdzono, że stanowisko przedstawione przez Stronę jest nieprawidłowe.
W świetle interpretacji wydanej przez organ podatkowy I instancji, ustawodawca w żadnym z przepisów odnoszących się do możliwości obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającej z faktury VAT, nie zawarł warunku w postaci konieczności uznawania, czy też niekontestowania przez usługobiorcę w części, bądź też w całości zobowiązania wynikającego z faktury. Uzasadniając swoje stanowisko Naczelnik Dolnośląskiego Urzędu Skarbowego we Wrocławiu wskazał na regulację art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr54, poz. 535 ze zm.) w myśl którego w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. Organ wskazał również, iż nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne, o których mowa w art. 88 ust. 3a ww. ustawy.
W świetle powyższego skorzystanie z prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego jest obwarowane ściśle wskazanymi w ww. ustawie warunkami, to jednak żaden z nich nie odnosi się bezpośrednio do konieczności uznawania zobowiązania wynikającego z faktury VAT.
W świetle powyższego organ podatkowy I instancji przedstawione we wniosku stanowisko Podatnika w przedmiotowej sprawie uznał za nieprawidłowe.
Na postanowienie Naczelnika Dolnośląskiego Urzędu Skarbowego Spółka wniosła zażalenie w którym twierdzi, iż nie można pogodzić kwestionowania przez odbiorcę faktury VAT zobowiązania z niej wynikającego w sytuacji, kiedy faktura w całości uwzględniona jest w deklaracji podatkowej. Zdaniem Spółki nie jest dopuszczalna sytuacja, kiedy w deklaracji podatkowej wykazuje się fakturę bez wcześniejszej akceptacji wszystkich jej zapisów czyli w formie kompletnego dokumentu.
Dokonując analizy stanu faktycznego oraz mających w sprawie zastosowanie przepisów prawa podatkowego, Dyrektor Izby Skarbowej we Wrocławiu podejmując rozstrzygnięcie w przedmiotowej sprawie zważył, co następuje;
Istota sporu w rozpatrywanej sprawie sprowadza się do rozstrzygnięcia problemu czy kwestionowanie zobowiązania wynikającego z przyjętej faktury wyklucza możliwość skorzystania z prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z tej faktury.
Zgodnie z przepisem art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r., Nr 54, poz. 535 ze zm.) podatnikowi o którym mowa w art. 15 przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, jednak wyłącznie w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.. Ustęp 1 art. 86 odnosi się do podatku naliczonego, zaś ust. 2 definiuje to pojęcie, uznając, iż kwotę podatku naliczonego stanowi w przypadku towarów i usług nabywanych w kraju ? suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika np. z tytułu nabycia towarów i usług.
Przepis ten tworzy istotne konsekwencje dla konstrukcji podatku naliczonego. Wynika z niego uprawnienie, a nie obowiązek odliczenia podatku naliczonego. Oznacza to, że podatnik ustalając swoje zobowiązanie podatkowe, może ale nie musi uwzględnić kwotę podatku naliczonego. Przede wszystkim kwota podatku przypadająca do odliczenia ma wynikać z faktury stwierdzającej nabycie towarów lub usług, przy czym faktura powinna być wystawiona zgodnie z przepisami prawa. Stosownie do art. 106 cytowanej ustawy faktura wystawiona przez podatnika powinna stwierdzać sprzedaż towarów lub usług, jej datę, cenę jednostkową bez podatku, wartość sprzedaży, kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy.
Ze sformułowania powyższych przepisów, poza wymogami formalnymi, którym powinna odpowiadać faktura, wynika przede wszystkim wymóg podstawowy faktura powinna dokumentować faktyczną sprzedaż towarów bądź świadczenie usług będące jednocześnie u nabywcy zakupem towarów lub usług ? art. 86 ust. 1 cyt. wyżej ustawy.
W wydanej interpretacji słusznie organ podatkowy I instancji przywołał regulację art. 88 ustawy VAT, bowiem przepisy te wprowadzają listę przypadków, które stanowią ograniczenia prawa podatnika do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony.
W ustępie 3a powołanego przepisu ustawodawca wskazał przypadki, kiedy faktury nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego. Z treści tej regulacji wynika, że faktury stwierdzające czynności, które nie zostały dokonane ? w części dotyczącej tych czynności (pkt 4 lit. a cyt. art.), faktury podające kwoty niezgodne z rzeczywistością ? w części dotyczącej tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z rzeczywistością (pkt 4 lit. b cyt. art.) - nie stanowią podstawy do obniżenia podatku
W zasadniczej części powołane przepisy stanowią konkretyzację przypadków, gdy doszło do naruszenia zasady określonej w art. 86 ust. 1.
Mając zatem na względzie treść przepisów art. 88 ust. 3a pkt 4 lita i b, stwierdzić należy, iż stanowisko Podatnika jest prawidłowe w części dotyczącej obowiązku zbadania rzetelności dokumentowanych fakturami zdarzeń gospodarczych.
Potwierdzić jednak należy, tak jak uczynił to organ podatkowy I instancji, iż ustawodawca faktycznie w żadnym z przepisów odnoszących się do możliwości obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającej z faktury VAT, nie wykluczył prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktury jeżeli jej ?nabywca? spiera się z wystawcą co do kwoty czy zakresu transakcji. Wskazać bowiem należy, iż ujęcie faktury w ewidencji i deklaracji VAT-7 nie powoduje, tym samym, że podatnik traci prawo do ?sporu? z wystawcą w przedmiocie wartości i zakresu wykonanych zadań. Jednakże kwestia ta nie jest regulowana przepisami prawa podatkowego lecz przede wszystkim wynika z regulacji kodeksu cywilnego.
Pamiętać należy, iż istnieje także prawo do dokonania korekty do odliczonej wcześniej faktury.
Natomiast jeżeli podatnik wie, że wystawiona faktura dokumentuje czynności, które nie zostały wykonane ? co sugeruje Strona w pytaniu ? nie powinna ujmować takiej faktury w dokonywanym rozliczeniu.
Odnosząc powyższe do przedmiotowej sprawy podkreślić należy, iż wskazane ograniczenia w rozliczeniu podatku naliczonego mają charakter katalogu zamkniętego. Zatem tylko w takim zakresie, jaki zakreślił ustawodawca, formalnie poprawne dokumenty nie dają prawa do rozliczenia podatku naliczonego. Oznacza to w konsekwencji, iż wyżej wskazane przepisy nie mogą mieć odniesienia do przypadków, gdy np. strony transakcji pozostają w sporze co do wykonania świadczenia. Zakończenie tego sporu winno natomiast stanowić podstawę do oceny prawidłowości dokonanego rozliczenia podatku naliczonego.
Po przeanalizowaniu stanu faktycznego przedmiotowej sprawy Dyrektor Izby Skarbowej we Wrocławiu podziela stanowisko organu podatkowego I instancji.