1) czy zbycie wierzytelności własnej (wierzyciela pierwotnego) na rzecz innego podmiotu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług,
2) w zakresie prawidłowości opodatkowania stawką 22% prowizji pobieranej z tytułu świadczonych usług windykacji wierzytelności.

sygnatura: PP I 443/1561/05

autor: Izba Skarbowa we Wrocławiu

data: 2005-12-14

D E C Y Z JA
Na podstawie art. 14b § 5 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) po rozpatrzeniu zażalenia Spółki z o.o. na postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego z dnia 27.09.2005 r. Nr PP/443/154-20994/05 wydane w sprawie interpretacji w zakresie stosowania przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) w indywidualnej sprawie dotyczącej nie podlegania opodatkowaniu podatkiem VAT czynności polegającej na nabywaniu na własny rachunek wierzytelności, a następnie dochodzeniu jej zapłaty przy użyciu prawnych środków Dyrektor Izby Skarbowej odmawia zmiany postanowienia.
U Z A S A D N I E N I E
W dniu 20.07.2005 r. do Naczelnika Urzędu Skarbowego wpłynął wniosek Spółki z o.o. w sprawie udzielenia interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego.
W kierowanym do organu podatkowego pierwszej instancji piśmie Spółka sformułowała zapytania:
1) czy zbycie wierzytelności własnej (wierzyciela pierwotnego) na rzecz innego podmiotu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług,
2) w zakresie prawidłowości opodatkowania stawką 22% prowizji pobieranej z tytułu świadczonych usług windykacji wierzytelności.
Zdaniem Spółki sprzedaż wierzytelności powstałej u wierzyciela pierwotnego nie jest usługą, nie jest pośrednictwem finansowym ani ściąganiem długów czy faktoringiem. Sama wierzytelność nie jest towarem zatem jej sprzedaż nie podlega ustawie o podatku od towarów i usług.
Uzasadniając swoje stanowisko Spółka podkreślała, iż opodatkowane są jedynie czynności wykonywane w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Zbycie własnej wierzytelności nie może być uznane za prowadzone w ramach działalności gospodarczej gdyż, żadna działalność nie może zmierzać do celu jakim jest nieuzyskanie wymagalnej zapłaty za świadczone usługi lub dostarczone towary. Czynność ta nie spełnia też kryterium zamiaru wykonywania w sposób częstotliwy. Do oceny opodatkowania takiej transakcji podatkiem VAT, nie ma znaczenia powód nabycia danej wierzytelności przez jej nabywcę. Powodem nabycia danej wierzytelności może być bowiem jej dalsze potrącenie z zobowiązaniami nabywcy względem podmiotu dłużnika którego zobowiązanie było przedmiotem cesji wierzytelności - a czynność taka traktowana jest jako spełnienie świadczenia, które jest dokonaniem zapłaty zobowiązań. Powodem nabycia wierzytelności może być dalsza windykacja we własnym już imieniu (Nabywcy),a wykonywanie czynności windykacyjnych na własną rzecz nie jest w ogóle świadczeniem usługi i jako takie nie podlega kwestiom podatkowym. W przypadku natomiast nabycia wierzytelności w celu jej dalszej odsprzedaży, czynność taka jest przedmiotowo zwolniona z podatku VAT z uwagi na klasyfikację takiej transakcji jako usługi pośrednictwa finansowego gdzie indziej nie sklasyfikowane - PKWiU-65.23.10-00.00.
Prowadzenie windykacji na zlecenie i w imieniu zewnętrznego podmiotu, jak podkreśla Spółka, jest usługą wymienioną w poz. 3 pkt 5 załącznika Nr 4 do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług i w związku z tym podlega opodatkowaniu podstawową stawką podatku od towarów i usług.
Po przeanalizowaniu wniosku Spółki i przedstawionego stanu faktycznego Naczelnik Urzędu Skarbowego w postanowieniu z dnia 27.09.2005 r. Nr PP/443/154-20944/05 orzekł, iż reprezentowane przez Spółkę stanowisko w sprawie jest prawidłowe.
Organ podatkowy wskazał, iż na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez świadczenie usług należy rozumieć każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
- przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,
- zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,
- świadczenia usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Przy czym dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług - art. 8 ust. 3 ustawy - usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, winny być identyfikowane w oparciu o te klasyfikacje.
Jak stwierdził organ podatkowy wierzytelność stanowi prawo majątkowe, które nie mieści się w dyspozycji art. 7 i 8 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, zatem nie podlega regulacjom tej ustawy. Odzyskanie należności z wierzytelności przez nabywcę, nie stanowi wykonania usługi, zatem czynność ta nie mieści się w zakresie usług definiowanych w art. 8 cytowanej ustawy.
Zbycie wierzytelności własnej (powstałej na skutek świadczenia usług lub sprzedaży towarów) w celu odzyskania należności nie stanowi również odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 i art. 8 ustawy. Samoistnie nie stanowi także czynności opodatkowanej nabycie wierzytelności.
Jeżeli celem transakcji jest stworzenie podstaw do windykacji, a zawarta umowa przelewu wierzytelności (cesji) jest tylko środkiem dla zrealizowania pierwotnie zamierzonego celu, wówczas nie będzie podlegać opodatkowaniu, zgodnie art. 41 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Opodatkowaniu będzie podlegać usługa windykacji.
W dniu 06.10.2005 r. do organu podatkowego pierwszej instancji wpłynęła skarga Spółki z o. o. na postanowienie z dnia 26.09.2005 r. Nr PM/436-3/8/20759/05 w zakresie opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nabycia wierzytelności w celu odsprzedaży, i jak twierdzi Spółka skarga ta została złożona w związku z wydanymi przez organ podatkowy pierwszej instancji postanowieniami:
- z dnia 28.09.2005 r. Nr PP/443/157-21028/05,
- z dnia 27.09.2005 r. Nr PP/443-156-20947/05,
- z dnia 27.09.2005 r. Nr PP/443/154-20994/05
W piśmie uzupełniającym z dnia 20.10.2005 r. Nr EDG /307/10/05 Spółka wyjaśniła, iż skarga dotyczy wszystkich ww. postanowień i została złożona w związku z niespójnością interpretacji przepisów dotyczących podatku od towarów i usług i podatku od czynności cywilnoprawnych. W uzasadnieniu Spółka przywołuje udzielone w drodze postanowień interpretacje co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w przypadku dokonywania obrotu wierzytelnościami.
Spółka twierdzi, iż wyrażona w postanowieniu Nr PM/436-3/8/20759/05 z dnia 26.09.2005 r. opinia dotycząca opodatkowania podatkiem od czynności cywilno prawnych transakcji nabywania i zbywania wierzytelności stoi w sprzeczności z niespójnym stanowiskiem Naczelnika Urzędu Skarbowego dotyczącym opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji nabywania i zbywania wierzytelności wyrażonym w postanowieniach z dnia 28.09.2005 r. Nr PP/443/157-21028/05, z dnia 27.09.2005 r. Nr PP/443-156-20947/05, z dnia 27.09.2005 r. Nr PP/443/154-20994/05.
Zdaniem Spółki należy przyjąć tezę -cytat z zażalenia: "że każda transakcja przelewu wierzytelności dokonywana na rzecz podmiotu wykonującego usługi pośrednictwa finansowego, podlega ustawie o podatku od towarów i usług, z różną jedynie (w zależności od celu transakcji) stawką podatku VAT naliczaną od faktycznego kosztu wykonywanej usługi (dyskonta/prowizji) co pozwoli jednoznacznie interpretować transakcje nabywania wierzytelności dokonywane na rynku finansowym, a także uporządkować szereg czasem sprzecznych ze sobą opinii Urzędów Skarbowych". Stanowisko powyższe, jak podkreśla Spółka, reprezentuje Pan Janusz Zubrzycki w " leksykonie VAT"- Tom I Wyd." Unimex.
Dokonując analizy stanu faktycznego oraz mających w sprawie zastosowanie przepisów prawa podatkowego, Dyrektor Izby Skarbowej rozpatrując zażalenie strony uznał, co następuje.
Stosownie do postanowień art. 14a § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) na udzieloną w drodze postanowienia interpretację co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego służy stronie zażalenie a nie skarga. Skoro zatem Spółka kwestionując stanowisko organu podatkowego pierwszej instancji wniosła skargę uznać należy, iż jest to zażalenie na postanowienia organu podatkowego pierwszej instancji.
Przedmiotem niniejszego rozpatrzenia jest zażalenie na postanowienie z dnia 27.09.2005 r. Nr PP/443/154-20944/05 rozstrzygające kwestę, czy zbycie wierzytelności własnej (wierzyciela pierwotnego)nie podlega regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług.
Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), towarami są rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.
Wierzytelność w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług nie jest towarem. Sprzedaż wierzytelności własnych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bowiem zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m. in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Stosownie do postanowień art. 8 ust. 1 pkt 1 cytowanej ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 podanej wyżej ustawy, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej.
Przeniesienie praw do wierzytelności, jako niematerialnych praw majątkowych, a także wszelki odpłatny obrót nimi stanowi świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy o podatku od towarów i usług.
Zgodnie z art. 8 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług, usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, z wyjątkiem usług elektronicznych.
Uprawniony do wydawania opinii klasyfikacji statystycznych Ośrodek Interpretacji Standardów Klasyfikacyjnych Urzędu Statystycznego w Łodzi w opinii z dnia 04.11.2004 r. Nr OK-5672/KU-611/02-9380/2004 stwierdził, iż sprzedaż wierzytelności własnych nie jest usługą w rozumieniu Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) natomiast usługi nabycia wierzytelności firmy w celu ich wykorzystania do operacji prawno-gospodarczych mieszczą się w grupowaniu PKWIU 65.23.10-00.00 "Usługi pośrednictwa finansowego, pozostałe, gdzie indziej niesklasyfikowane, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalno-rentowych.
Odnośnie przedstawionej w zażaleniu argumentacji dotyczącej przyjęcia do stosowania tezy cytat " że każda transakcja przelewu wierzytelności dokonywana na rzecz podmiotu wykonującego usługi pośrednictwa finansowego, podlega ustawie o podatku od towarów i usług, z różną jedynie (w zależności od celu transakcji) stawką podatku VAT naliczaną od faktycznego kosztu wykonywanej usługi (dyskonta/prowizji)" wyjaśnić należy, co następuje.
Decydujące znaczenie przy kwalifikowaniu określonych czynności związanych z "wierzytelnościami" do podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, bądź zwolnionych z opodatkowania mają umowy zawarte między cedentem a cesjonariuszem, z których jednoznacznie powinien wynikać zakres świadczonych usług oraz sposób rozliczeń między cesjonariuszem i cedentem. Natomiast zaliczenia świadczonych usług do podlegających opodatkowaniu bądź zwolnionych z opodatkowania dokonuje się na podstawie ich klasyfikacji wg właściwego grupowania Polskiej Klasyfikacji Towarów i Usług.
Biorąc pod uwagę powyższe stwierdzić należy, że stanowisko organu podatkowego pierwszej instancji zajęte w zaskarżonym postanowieniu z dnia 27.09.2005 r. Nr PP/443/154-20994/05 w odniesieniu do przestawionego przez Spółkę stanu faktycznego jest prawidłowe. Stanowisko to zgodne jest z reprezentowanym przez Spółkę w zapytaniu z dnia 19.07.2005 r., zatem organ odwoławczy nie znajduje podstaw do zmiany bądź uchylenia zaskarżonego postanowienia.