Jak wynika ze złożonego wniosku, Spółka jest wieczystym użytkownikiem gruntów. W posiadanie tych praw weszła:
1. z mocy prawa - w trybie określonym w art. 2 ustawy z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomości (Dz. U. Nr 79, poz. 464 ze zm.) w drodze decyzji stwierdzających nabycie prawa użytkowania wieczystego wydawanych przez wojewodę, wójta, burmistrza albo prezydenta miasta,
2. na podstawie umów o oddanie nieruchomości gruntowych w użytkowanie wieczyste -zawartych z jednostkami samorządu terytorialnego w trybie przewidzianym w ustawie z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomości (Dz. U. z 1991 r. Nr 30, poz. 127 ze zm.) i ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.),
3. na podstawie umów kupna - sprzedaży zawartych z innymi osobami prawnymi lub cywilnymi.
W złożonym wniosku wyrażono wątpliwość dotyczącą opodatkowania rocznych opłat za korzystanie przez Spółkę z praw użytkowania wieczystego gruntów, w posiadanie których strona weszła w sposób opisany w pkt 1, 2 i 3. Podatnik, powołując się na treść przepisu art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) uznał, że opłaty powyższe podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez względu na sposób wejścia w posiadanie prawa użytkowania wieczystego.

sygnatura: PP III 443/1032/05/MTD

autor: Izba Skarbowa we Wrocławiu

data: 2005-11-02

Naczelnik Urzędu Skarbowego, po przeanalizowaniu wniosku podatnika uznał stanowisko podatnika przedstawione w sprawie za prawidłowe.

W uzasadnieniu przedmiotowego postanowienia organ podatkowy wskazał na charakter prawa użytkowania wieczystego, którego treść i zakres uregulowane są przez przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz. U. Nr 16 poz. 93) Kodeks cywilny. Powołano art. 232 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym grunty stanowiące własność Skarbu Państwa, a położone w granicach administracyjnych miast oraz grunty Skarbu Państwa położone poza tymi granicami, lecz włączone do planu zagospodarowania przestrzennego miasta i przekazane do realizacji zadań jego gospodarki, a także grunty stanowiące własność jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków mogą być oddawane w użytkowanie wieczyste osobom fizycznym, i osobom prawnym.

Naczelnik Urzędu Skarbowego uznał, że oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste jest świadczeniem usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy VAT, podlegającym opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 tej ustawy. Ustosunkowując się do wątpliwości podatnika stwierdzono następnie, iż usługa ta opodatkowana jest podatkiem od towarów i usług niezależnie od sposobu nabycia prawa wieczystego użytkowania gruntu. Dlatego też uiszczane przez Spółkę opłaty roczne z tytułu korzystania z tego prawa, bez względu na sposób jego nabycia, podlegać będą opodatkowaniu.

Jak zaznaczono w postanowieniu, udzielona interpretacja zgodnie z art. 14a § 2 ustawy Ordynacja podatkowa dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu złożenia wniosku.

Dokonując oceny udzielonej przez Naczelnika Urzędu Skarbowego interpretacji Dyrektor Izby Skarbowej, działając w trybie nadzoru na podstawie art. 14a Ordynacji podatkowej, wszczął postępowanie w celu uchylenia przedmiotowej interpretacji.

W myśl przepisu art. 14 a § 1 ustawy z dnia 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r., Nr 8 poz. 60 ze zm.), z wnioskiem o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego może zwrócić się podatnik, płatnik bądź inkasent. Podatnikiem jest - zgodnie z art. 7 § 1 Ordynacji podatkowej - osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.

Ustawą podatkową w myśl art. 3 pkt 1 Ordynacji podatkowej jest min. ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 ze zm.). W myśl art. 15 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Obowiązkiem podatkowym jest natomiast wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach. W przypadku podatnika podatku VAT zdarzeniem tym będzie wykonanie czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług.

Zatem dopiero z wykonaniem tych czynności przez podatnika ustawa o podatku od towarów i usług wiąże powstanie obowiązku podatkowego. W przedmiotowej sprawie należy stwierdzić, iż wnioskodawca nie jest podatnikiem z tytułu czynności (oddania nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste), której wniosek dotyczy. Wobec czego, co do zasady, nie był on uprawniony do skutecznego ubiegania się o pisemną interpretację prawa podatkowego w trybie przewidzianym w art. 14 a i następne Ordynacji podatkowej.

Biorąc powyższe pod uwagę, brak było podstaw prawnych do wydania postanowienia Nr Zasadnym jest zatem uchylenie go w oparciu o przepis art. 14b § 5 pkt 2 Ordynacji podatkowej.

Rozpatrując złożony wniosek w świetle wyżej wskazanych przepisów, organ pierwszej instancji winien był jedynie poinformować składającego zapytanie o przepisach prawa podatkowego właściwych w sprawie będącej przedmiotem wątpliwości pytającego.

Jednocześnie Dyrektor Izby Skarbowej, oceniając analizę przepisów mogących mieć zastosowanie dla czynności wskazanej przez wnioskodawcę, dokonaną w postanowieniu Naczelnika Urzędu Skarbowego stwierdza, że jest ona nieprawidłowa.

Zdaniem organu drugiej instancji Naczelnik Urzędu Skarbowego zasadnie powołał się w niniejszym przypadku na art. 8 ust. 1 oraz art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT stwierdzając, iż oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste jest świadczeniem usług podlegającym podatkowi od towarów i usług.

Jednak, jak należy podkreślić, nieprawidłowe jest stwierdzenie, iż usługa ta opodatkowana jest podatkiem od towarów i usług niezależnie od sposobu nabycia prawa wieczystego użytkowania gruntu.

W ocenie organu odwoławczego oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste będzie miało charakter opodatkowanej podatkiem VAT usługi jedynie w sytuacjach opisanych przez Spółkę w punktach 2 i 3 wniosku, a więc jeśli do nabycia prawa użytkowania wieczystego dochodzi w drodze umowy zawartej w trybie przewidzianym w ustawie z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarcegruntami i wywłaszczeniu nieruchomości bądź w drodze umowy kupna - sprzedaży zawartej z innymi osobami prawnymi lub cywilnymi.

Natomiast odmiennie należy ocenić sytuację kiedy do ustanowienia prawa wieczystego dochodzi z mocy prawa w drodze prawomocnej decyzji administracyjnej. W myśl art. 15 ust. 1 ww. ustawy o podatku od towarów i usług podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Z kolei zgodnie z art. 15 ust. 6 nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Pod pojęciem władzy publicznej należy rozumieć organy państwowe jak i organy samorządu terytorialnego oraz organy władzy: ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej. Natomiast do "urzędów obsługujących te organy" należy zaliczyć wszelkie jednostki organizacyjne, zajmujące się tymi zadaniami. Będą to na pewno urzędy administracji rządowej oraz jednostek samorządów terytorialnych. Wyłączenie organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy z kategorii podatników ma charakter wyłączenia podmiotowo-przedmiotowego i jako stanowiące odstępstwo od zasady powszechności opodatkowania, musi być interpretowane bardzo ściśle. Wyłączenie to ma miejsce przy spełnieniu łącznie dwóch warunków: jego podmiotem są jedynie organy władzy publicznej oraz urzędy obsługujące te organy (podmiotowe kryterium wyłączenia), odnosi się ono jedynie do tych czynności podmiotów podlegających wyłączeniu, w ramach których realizują one zadania nałożone na nie przepisami prawa i to zadania do realizacji których zostały powołane (przedmiotowe kryterium wyłączenia). Tak więc w sytuacji, gdy zadania w zakresie gospodarki nieruchomościami wykonywane są na podstawie przepisów prawa nakładających na stronę ich realizację, czynności te nie będą objęte podatkiem od towarów i usług. Organy władzy publicznej oraz obsługujące je urzędy są podatnikami VAT jedynie w zakresie czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych, stanowiąc de facto działalność gospodarczą. W rozpatrywanej sytuacji (wydanie decyzji stwierdzającej nabycie prawa użytkowania wieczystego) nie mamy do czynienia z zawarciem umowy cywilno-prawnej lecz z jednostronnym aktem o charakterze administracyjnym.

Zatem biorąc pod uwagę powołane wyżej przepisy uiszczana przez Spółkę opłata za wieczyste użytkowanie nieruchomości w sytuacji, kiedy strona nabywa to prawo w drodze prawomocnej decyzji administracyjnej, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.