sygnatura: III-1/4407int-14/VAT/05/SG

autor: Izba Skarbowa w Łodzi

data: 2005-07-25

Wnioskiem z dnia 19.04.2005 r. Strona, zwróciła się do Naczelnika Urzędu Skarbowego Łódź - Śródmieście o wydanie interpretacji co do zakresu i sposobu stosowania prawa podatkowego w indywidualnej sprawie. Przedstawiony przez Stronę w/w wniosek zawiera pytanie, czy podatek od towarów i usług należy doliczyć do opłaty za użytkowanie wieczyste, która była ustalona bez uwzględnienia podatku VAT, czy też ustaloną opłatę należy traktować jako wielkość brutto, tj. z podatkiem od towarów i usług. Podatnik podkreśla, iż zgodnie z przepisem art. 138 ust. 1 ustawy o finansach publicznych "pobranie, ustalenie lub dochodzenie należności Skarbu Państwa jednostki samorządu terytorialnego w wysokości niższej niż wynikającej z prawidłowego obliczenia" stanowi naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Strona dodaje, że również ustawa o gospodarce nieruchomościami ani w zakresie ustalania ceny ani w zakresie ustalania opłaty nie uwzględniała podatku VAT. Strona argumentuje również, iż "ustawa o podatku od towarów i usług nie wskazuje, że opłata za użytkowanie wieczyste ma być opodatkowana", zaś "kierując się definicją ceny, VAT należałoby doliczyć do opłaty". Zdaniem Podatnika ustawa o gospodarce nieruchomościami w przepisie art. 72 nie daje możliwości zwiększenia ani zmniejszenia opłat o podatek VAT. Strona podnosi, iż "gdyby traktować, że VAT jest w opłacie za użytkowanie wieczyste i skutki tego podatku musi pokrywać gmina w ramach swojego budżetu to prawa gminy jako podatnika zostałyby wyraźnie naruszone" - gminy nie miały bowiem żadnej możliwości aby przygotować się do nowych obowiązków.Reasumując powyższe Urząd Miasta Łodzi stoi na stanowisku, że "w trosce o finanse publiczne VAT należy doliczać do opłaty za użytkowanie wieczyste, gdyż brak jest podstaw prawnych do obniżania wartości nieruchomości, o której mowa w art. 67 ustawy o gospodarce nieruchomościami". W świetle ustalonego stanu faktycznego Naczelnik Urzędu Skarbowego Łódź - Śródmieście w postanowieniu z dnia 20.05.2005 r., Nr USIII-443/77/05/AN uznał za nieprawidłowe stanowisko Podatnika określone w w/w wniosku z dnia 19.04.2005 r. oraz stwierdził, iż każda z opłat stanowi całość świadczenia należnego od nabywcy w określonym terminie płatności, jest zatem wartością brutto - zawierającą podatek od towarów i usług, zaś w przypadku użytkowania wieczystego podstawą opodatkowania (obrotem) są opłaty (odpowiednio pierwsza i roczne) pomniejszone o kwotę podatku VAT. Na powyższe postanowienie Strona pismem z dnia 27.05.2005 r. złożyła w ustawowo określonym terminie zażalenie do Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi.W złożonym zażaleniu Podatnik podnosi, iż zgodnie z definicją znajdującą się w ustawie o cenach to wartość wyrażona w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest zobowiązany zapłacić za towar lub usługę. W cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru/usługi podlega obciążeniu podatkiem od towarów i usług. Strona zauważa, iż w przypadku opłat za użytkowanie wieczyste cena jest dopiero i zaledwie wielkością wyjściową dla ustalenia opłat z tytułu użytkowania wieczystego i nigdy nie jest tożsama z sumą tych opłat, gdyż wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego może być wielokrotnie aktualizowana, zaś gdy nabycie użytkowania wieczystego następuje z mocy prawa - pierwszej opłaty może nie być w ogóle. Dlatego - jak uważa Strona - nie można twierdzić, że opłaty za użytkowanie wieczyste (pierwsza i następne) równają się cenie w której uwzględnia się podatek od towarów i usług, a więc nie ma przeszkód ani faktycznych ani prawnych, aby do opłat z tytułu użytkowania wieczystego doliczać VAT, tj. aby należna opłata, czy to pierwsza, czy następne - roczne były traktowane jako wielkość netto. Doliczanie podatku VAT do opłat tak, aby opłata była traktowana jako wielkość netto, nie jest sprzeczne z przepisem art. 29 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Jeżeli w cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług, a następnie opłaty za użytkowanie wieczyste nie są ceną, to obrót nie będzie pomniejszony o kwotę należnego podatku, ponieważ go nie ma w opłacie. Nie ma tu znaczenia, że obrotem jest całość świadczenia należnego od nabywcy. Ponadto zastosowanie się do interpretacji zawartej w zaskarżonym postanowieniu spowoduje uszczuplenie wpływów Miasta i Skarbu Państwa z tytułu podatku VAT.

Po przeanalizowaniu akt sprawy oraz argumentów zawartych w zażaleniu Strony, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi zważył, co następuje:

Zgodnie z przepisem art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) podstawą opodatkowania jest obrót. Obrotem zaś jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy i jest ustalana przez strony umowy, stanowiąc jednocześnie podstawę opodatkowania. Podkreślić należy, że stanowiącą podstawę opodatkowania kwotę należną z tytułu sprzedaży ustalają strony zawartej umowy. W szczególności należy zaznaczyć, że z żadnego z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług nie wynika uprawnienie dla świadczeniodawcy do jednostronnego (bez zmiany zawartej umowy) zwiększenia wynagrodzenia należnego z tytułu świadczenia o kwotę podatku VAT. Oznacza to, że opodatkowanie określonej czynności podatkiem od towarów i usług może spowodować zwiększenie kwoty należnej z tytułu sprzedaży o kwotę VAT (jeśli tak postanowią strony transakcji), nie jest jednak równoznaczne z automatycznym wzrostem należnego wynagrodzenia o kwotę podatku. Zaznaczyć także należy, że obowiązek rozliczenia podatku spoczywa na podatniku (czyli na świadczeniodawcy). Odnosząc powyższe wyjaśnienia do czynności oddawania nieruchomości gruntowych w użytkowanie wieczyste, zauważyć należy, że stosownie do przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (j.t. Dz. U. Nr 261, poz. 2603) - w związku z oddaniem gruntu w użytkowanie wieczyste od użytkowników wieczystych pobierane są określone opłaty. Zatem w przypadku użytkowania wieczystego podstawę opodatkowania stanowią opłaty pobierane z tego tytułu, pomniejszone o kwotę podatku. Oznacza to, że kwota pobranej opłaty za wieczyste użytkowanie jest kwotą brutto (tzn. z podatkiem VAT). Obowiązek rozliczenia podatku spoczywa w tym przypadku na jednostce samorządu oddającej grunt w użytkowanie wieczyste. Unormowania dotyczące zmiany wysokości opłat za użytkowanie wieczyste, terminu płatności tych opłat itp. wynikają z przepisów w/w ustawy o gospodarce nieruchomościami, a nie z przepisów podatkowych. Zgodnie z art. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami, właściwym w sprawach gospodarki nieruchomościami, regulowanych przepisami ustawy o gospodarce nieruchomościami, jest Minister Infrastruktury. Natomiast odnosząc się do przedstawionego przez Stronę zarzutu, iż takie jak powyższe interpretowanie w/w przepisów "spowoduje w przyszłości uszczuplenie wpływów tak Miasta jako właściciela gruntów oddanych w użytkowanie wieczyste jak i Skarbu Państwa z tytułu VAT", należy wyraźnie podkreślić, iż wszelkie unormowania prawne dotyczące zmiany wysokości opłat za użytkowanie wieczyste oraz terminu płatności tych opłat wynikają z przepisów cyt. wyżej ustawy o gospodarce nieruchomościami, a nie z przepisów podatkowych. W związku z tym, kwestia możliwości zwiększenia opłat pobieranych z tytułu użytkowania wieczystego, a tym samym przeciwdziałanie ewentualnym stratom powstającym w budżecie Miasta nie należy do kompetencji organów podatkowych.