Czy zawarcie umowy odpłatnej pożyczki przez podatnika VAT prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą ze spółką z o.o., w której jest udziałowcem podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?

sygnatura: IS.I/2-4361-6/06

autor: Izba Skarbowa w Rzeszowie

data: 2006-08-16

Dyrektor Izby Skarbowej w Rzeszowie, działając na podstawie art. 14b § 5 pkt 2 ustawy z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. U. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 41, poz. 399 ze zm.), zmienia z urzędu postanowienie Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie z dnia 23.03.2006 r., znak: II US.VII-436/1/06, w sprawie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego w ten sposób, że uznaje stanowisko strony przedstawione we wniosku z dnia 9.01.2006 r. za prawidłowe.

Pismem z dnia 9.01.2006 r. pan Artur R. zwrócił się do Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie z wnioskiem o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie. Zapytanie dotyczyło wskazania, czy zawarcie umowy odpłatnej pożyczki przez podatnika VAT prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą ze spółką z o.o., w której jest udziałowcem podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jak wynika z zapytania, spółka z o.o. udziela pożyczek sporadycznie, z własnych środków i nie ma wyszczególnionych w zakresie swojej działalności usług pośrednictwa finansowego. Zdaniem wnioskodawcy czynność udzielenia przedmiotowej pożyczki należy uznać za świadczenie usługi sklasyfikowanej wg PKWiU pod numerem 65.22.10-00.90 jako "Usługi udzielania pożyczek świadczone poza systemem bankowym, pozostałe", korzystające ze zwolnienia w podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług, nie podlegające podatkowi od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie, postanowieniem z dnia 23.03.2006 r. znak: II US.VII-436/1/06 uznał, że stanowisko przedstawione we wniosku jest nieprawidłowe. Wskazując na zapis art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 41, poz. 399 ze zm.) stwierdził, że samo bycie podatnikiem podatku od towarów i usług nie wystarczy, aby skorzystać z wyłączenia z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Skoro udzielona pożyczka ma charakter incydentalny, to jej zawarcie nie nastąpiło w ramach świadczenia usług przez podatnika podatku od towarów i usług, a co za tym idzie, nie można stwierdzić, że z tytułu zawarcia tej czynności jedna ze stron jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub zwolniona z tego podatku.

Dyrektor Izby Skarbowej w Rzeszowie oceniając przedstawiony przez wnioskującego stan faktyczny oraz analizując obowiązujący stan prawny stwierdził, że w niniejszej sprawie znajduje zastosowanie przepis art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 41, poz. 399 ze zm.), zgodnie z którym podatkowi od czynności cywilnoprawnych nie podlegają czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z niego zwolniona, z wyjątkiem umów sprzedaży i zamiany zwolnionych od podatku od towarów i usług, których przedmiotem są nieruchomości lub ich części albo prawo użytkowania wieczystego.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), opodatkowaniu podlega m.in. odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Artykuł 8 ust. 1 tej ustawy stanowi, iż przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7. Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług zwalnia się od podatku usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy. W pozycji 3 przywołanego załącznika wymieniono jako zwolnienie od podatku usługi pośrednictwa finansowego sklasyfikowane w sekcji J, posiadające oznaczenie PKWiU 65-67. Stosownie do art. 15 ust. 1 ww. ustawy podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy działalność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W tym stanie prawnym oraz przedstawionym stanie faktycznym stwierdzić należy, że spółka udzielając odpłatnej pożyczki innemu podmiotowi krajowemu, świadczy usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Jednak dla ostatecznego rozstrzygnięcia kwestii podlegania tej czynności opodatkowaniu podatkiem VAT, niezbędna staje się ocena tego świadczenia przez pryzmat postanowień art. 15 ust. 1 i 2 ww. ustawy. Rozstrzygającą okolicznością w tym zakresie jest ustalenie, czy jednostka, zawierając stosowną umowę cywilnoprawną z pożyczkobiorcą, działała w okolicznościach wskazujących na zamiar dokonywania czynności tego rodzaju w sposób częstotliwy. W każdym bowiem przypadku należy badać, czy dana czynność, będąca dostawą towarów lub świadczeniem usług, jest dokonywana przez podatnika działającego w takim charakterze i w warunkach wskazujących na zamiar wykonywania takich czynności w sposób częstotliwy. Ustawodawca, na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, nie zdefiniował, co należy rozumieć przez działanie "w okolicznościach wskazujących na zamiar dokonywania czynności tego rodzaju w sposób częstotliwy". Zgodnie z linią orzecznictwa, przez zamiar częstotliwości prowadzenia działalności należy rozumieć chęć, wolę powtarzalnego, a nie jednorazowego wykonania określonych czynności.

W zapytaniu wnioskodawca wskazał, iż pożyczkodawca - spółka prawa handlowego - udziela pożyczek sporadycznie, ze środków własnych i nie ma wyszczególnionych w zakresie swojej działalności usług pośrednictwa finansowego (wykraczają one poza zakres czynności zgłoszonych jako przedmiot działalności w Krajowym Rejestrze Sądowym). W świetle wskazanych przez wnioskującego - pożyczkobiorcę wyznaczników, stwierdzić należy, że czynności odpłatnego świadczenia usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług niezależnie od tego, czy stanowią one przedmiot działalności, jeżeli wykonywane są w ramach samodzielnej działalności gospodarczej, w okolicznościach, o których mowa w przepisie art. 15 ust. 2 powołanej ustawy. Odnosząc się natomiast do określenia "sporadyczny" stwierdzić należy, iż wg słownika języka polskiego (wydawnictwo PWN strona internetowa - www.sjp.pwn.pl) oznacza: "zjawiający się, występujący rzadko, od czasu do czasu, nieregularnie". Stąd można wywieść, że dokonana przez spółkę czynność udzielenia pożyczki nosi cechy powtarzalności, a więc częstotliwości. Wobec takich ustaleń opisana we wniosku z dnia 9.01.2006 r. czynność może być uznana za wykonywaną przez podmiot będący podatnikiem podatku VAT w rozumieniu art. 15 ustawy o podatku od towarów i usług.

Podsumowując: w przedstawionym stanie faktycznym udzielenie wnioskującemu odpłatnej pożyczki przez spółkę z o.o., na podstawie umowy cywilnoprawnej opisanej we wniosku z dnia 9.01.2006 r., wypełnia dyspozycję przepisu art. 5 ust. 1 w związku z art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, a w konsekwencji zastosowanie znajduje wyłączenie określone w art. 2 pkt 4 powołanej wyżej ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.