Kwestia opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności kuratora.

sygnatura: IS.II/1/4430-1/06

autor: Izba Skarbowa w Rzeszowie

data: 2006-03-20

Dyrektor Izby Skarbowej w Rzeszowie, działając na podstawie art. 14b § 5 ustawy z dn. 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (j. t. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), po rozpatrzeniu zażalenia z dn. 4.01.2006 r., wniesionego przez Bożenę N., na postanowienie Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie z dn. 21.12.2005 r., znak: I US-II/443/105/05/1, w sprawie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego, w którym uznał stanowisko przedstawione przez Stronę za nieprawidłowe odmawia zmiany przedmiotowego postanowienia.

Wnioskiem z dn. 5.10.2005 r., następnie uzupełnionym w dn. 15.11.2005 r., Podatniczka wystąpiła do Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego.

W złożonym wniosku Podatniczka wskazała, iż na mocy postanowienia Sądu z dn. 3.11.2001 r., wydanego na podstawie przepisów rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dn. 24.10.1934 r. Prawo o postępowaniu układowym (Dz. U. Nr 93, poz. 836 ze zm.) ustanowiona została kuratorem sprawującym nadzór nad wykonaniem układu. Zawarty układ został uchylony postanowieniem Sądu z dn. 27.09.2004 r.

W tak przedstawionym stanie faktycznym, przedmiotem zapytania była kwestia opodatkowania podatkiem od towarów i usług, w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, czynności kuratora. Zdaniem Strony czynności kuratora nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Postanowieniem z dn. 21.12.2005 r., znak: I US-II/443/105/05/1, Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie uznał za nieprawidłowe stanowisko Podatniczki w sprawie będącej przedmiotem wniosku.

Strona nie godząc się z wydanym rozstrzygnięciem, pismem z dn. 4.01.2006 r., złożyła zażalenie, w którym wniosła o uchylenie bądź zmianę wydanego przez organ I instancji postanowienia, zarzucając, że czynności wykonywane przez kuratora nie mogą być traktowane jako samodzielna działalność gospodarcza w rozumieniu art. 15 ust. 1-3 ustawy o podatku od towarów i usług.

Dyrektor Izby Skarbowej w Rzeszowie, dokonując oceny zgodności z prawem wydanego postanowienia, po zapoznaniu się ze stanem faktycznym i prawnym, zważył co następuje.

Z treści przepisów art. 15 ust. 1 i 2 ustawy z dn. 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) wynika, że podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Przy czym działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy.

Natomiast art. 15 ust. 3 pkt 3 cytowanej ustawy wyłącza pod pewnymi warunkami z opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności, z których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dn. 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j. t. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.). Zgodnie z art. 13 pkt 6 powołanej ustawy, za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów zlecił wykonanie określonych czynności. Zatem źródłem czynności wykonywanych osobiście przez osoby, do których odnosi się to uregulowanie nie jest stosunek prawa pracy, ani stosunek cywilnoprawny, lecz stosunek o cechach administracyjnych, wyrażający się w szeroko rozumianym nakazie organu władzy publicznej m.in. Sądu, wykonania przez wskazane w takim zleceniu osoby określonych czynności. Powołanie kuratora przez sąd ma charakter takiego zlecenia, a otrzymywane z tego tytułu wynagrodzenie rozliczane jest w oparciu o ww. art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycz-nych.

Należy jednak zwrócić uwagę, iż przepis art. 15 ust. 3 pkt 3 cyt. ustawy o podatku od towarów i usług przewiduje warunek, który musi zostać spełniony, aby czynności osoby fizycznej nie były uznawane za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 tej ustawy. Warunkiem tym jest związanie wykonującego czynność ze zlecającym wykonanie tych czynności więzami prawnymi co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

W konstrukcji powoływania przez sąd kuratora nie jest możliwe nawiązanie stosunku prawnego, którego elementem jest odpowiedzialność zlecającego wykonanie tych czynności. Powołanie kuratora nie stanowi dla niego zlecenia wykonania czynności, lecz nakaz ich wykonania. Ponadto żaden z przepisów prawa o postępowaniu układowym nie stanowi, aby sąd, jako zlecający w stosunku do kuratora, ponosił za niego odpowiedzialność.

W stosunku prawnym łączącym sąd z wyznaczonym do wykonania określonych czynności kuratorem nie występują wskazane wyżej przesłanki pozwalające na wyłączenie kuratora sprawującego nadzór nad wykonaniem układu z kręgu podatników VAT. Należy zatem uznać, iż czynności kuratora stanowią wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług. W konsekwencji działanie kuratora wypełnia dyspozycje art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy VAT, zgodnie z którym przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

W złożonym zażaleniu Podatniczka wskazuje na swoją nietypową sytuację jako kuratora. Nietypowość ta polega na tym, iż Podatniczkę powołano na stanowisko kuratora na podstawie przepisów rozporządzenia Prawo o postępowaniu układowym, które zostało uchylone z dniem 1.10.2003 r. przez ustawę z dn. 28.02.2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 60, poz. 535 ze zm.). Prawo upadłościowe i naprawcze nie przewiduje już wyznaczenia kuratora celem nadzoru nad wykonaniem układu. Z tego też powodu, zdaniem Podatniczki, ustawa o podatku od towarów i usług z dn. 11.03.2004 r., "nie mogła przewidzieć dla kuratora obciążenia wykonywanych przez niego czynności podatkiem VAT".

Należy jednak zaznaczyć, iż w przepisach przejściowych, w art. 538 ust. 2 zapisano, iż w sprawach, w których postanowienie o otwarciu układu zostało wydane przed dniem wejścia w życie ustawy, stosuje się przepisy rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dn. 24.10.1934 r. Prawo o postępowaniu układowym (Dz. U. Nr 93, poz. 836 ze zm.), z wyjątkiem art. 31 § 5 zdanie drugie.

Reasumując Dyrektor Izby Skarbowej w Rzeszowie nie dopatrzył się naruszenia prawa w postanowieniu wydanym przez Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie, jak również nie znalazł podstaw do jego uchylenia lub zmiany i postanowił jak w sentencji.