Kwestia opodatkowania podatkiem od towarów i usług, czynności tymczasowego nadzorcy sądowego i nadzorcy sądowego.
sygnatura: IS.II/1/4430-2/06
autor: Izba Skarbowa w Rzeszowie
data: 2006-03-20
| słowa kluczowe: | nadzorca sądowy, opodatkowanie, podatnik, postępowanie układowe |
Dyrektor Izby Skarbowej w Rzeszowie, działając na podstawie art. 14b § 5 ustawy z dn. 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (j. t. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), po rozpatrzeniu zażalenia z dn. 4.01.2006 r., wniesionego przez Bożenę N., na postanowienie Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie z dn. 21.12.2005 r., znak: I US-II/443/105/05/2, w sprawie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego, w którym uznał stanowisko przedstawione przez Stronę za nieprawidłowe - odmawia zmiany przedmiotowego postanowienia.
Wnioskiem z dn. 5.10.2005 r., Podatniczka wystąpiła do Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego.
W złożonym wniosku Podatniczka wskazała, iż na mocy postanowienia Sądu wydanego w trybie art. 38 ust. 2 ustawy z dn. 28.02.2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 60, poz. 535 ze zm.) ustanowiona została tymczasowym nadzorcą sądowym. Następnie z dniem wydania postanowienia sądu o ogłoszeniu upadłości dłużnika z możliwością zawarcia układu i pozostawieniu zarządu własnego dłużnika - powołana została na nadzorcę sądowego.
W tak przedstawionym stanie faktycznym, przedmiotem zapytania była kwestia opodatkowania podatkiem od towarów i usług, w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, czynności tymczasowego nadzorcy sądowego i nadzorcy sądowego. Zdaniem Strony czynności tymczasowego nadzorcy sądowego i nadzorcy sądowego nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Postanowieniem z dn. 21.12.2005 r., znak: I US-II/443/105/05/2, Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie uznał za nieprawidłowe stanowisko Podatniczki w sprawie będącej przedmiotem wniosku. Strona nie godząc się z wydanym rozstrzygnięciem, pismem z dn. 4.01.2006 r., złożyła zażalenie, w którym wniosła o uchylenie bądź zmianę wydanego przez organ I instancji postanowienia, zarzucając, że czynności wykonywane przez tymczasowego nadzorcę sądowego i nadzorcę sądowego nie mogą być traktowane jako samodzielna działalność gospodarcza w rozumieniu art. 15 ust. 1-3 ustawy o podatku od towarów i usług.
Dyrektor Izby Skarbowej w Rzeszowie, dokonując oceny zgodności z prawem wydanego postanowienia, po zapoznaniu się ze stanem faktycznym i prawnym, zważył co następuje.
Z treści przepisów art. 15 ust. 1 i 2 ustawy z dn. 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) wynika, że podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Przy czym działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy.
Natomiast art. 15 ust. 3 pkt 3 cytowanej ustawy wyłącza pod pewnymi warunkami z opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności, z których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dn. 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j. t. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.). Zgodnie z art. 13 pkt 6 powołanej ustawy, za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów zlecił wykonanie określonych czynności. Zatem źródłem czynności wykonywanych osobiście przez osoby, do których odnosi się to uregulowanie nie jest stosunek prawa pracy, ani stosunek cywilnoprawny, lecz stosunek o cechach administracyjnych, wyrażający się w szeroko rozumianym nakazie organu władzy publicznej m.in. Sądu, wykonania przez wskazane w takim zleceniu osoby określonych czynności. Powołanie tymczasowego nadzorcy sądowego i nadzorcy sądowego przez sąd ma charakter takiego zlecenia, a otrzymywane z tego tytułu wynagrodzenie rozliczane jest w oparciu o ww. art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Z art. 38 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze wynika, iż tymczasowego nadzorcę sądowego powołuje się w postępowaniu zabezpieczającym w toku postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości, zaś ww. ustawa nakazuje stosować do tymczasowego nadzorcy sądowego przepisy określające szczegółowe uprawnienia i kompetencje syndyka, nadzorcy sądowego i zarządcy. Tymczasowy nadzorca sądowy podejmuje czynności nadzorcze, a ponadto sporządza sprawozdanie finansowe na dzień poprzedzający ogłoszenie upadłości. Tymczasowy nadzorca sądowy może w każdym czasie kontrolować czynności upadłego, a także przedsiębiorstwo upadłego i sprawdzać, czy mienie upadłego, które nie jest częścią przedsiębiorstwa, jest dostatecznie zabezpieczone przed zniszczeniem.
Zgodnie z art. 162 ust. 1 ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze tymczasowy nadzorca sądowy ma prawo do wynagrodzenia za swoje czynności odpowiadającego wykonanej pracy. Należności wypłacane tymczasowemu nadzorcy sądowemu stanowią przychód z działalności wykonywanej osobiście w rozumieniu cyt. przepisu art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Należy jednak zwrócić uwagę, iż przepis art. 15 ust. 3 pkt 3 cyt. ustawy o podatku od towarów i usług przewiduje warunek, który musi być spełniony, aby czynności osoby fizycznej nie były uznawane za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 tej ustawy. Warunkiem tym jest związanie wykonującego czynność ze zlecającym wykonanie tych czynności więzami prawnymi co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.
W konstrukcji powoływania przez sąd tymczasowego nadzorcy sądowego nie jest możliwe nawiązanie stosunku prawnego, którego elementem jest odpowiedzialność zlecającego wykonanie tych czynności. Powołanie tymczasowego nadzorcy sądowego nie stanowi dla niego zlecenia wykonania czynności, lecz nakaz ich wykonania. Ponadto żaden z przepisów prawa upadłościowego i naprawczego nie stanowi, aby sąd jako zlecający, w stosunku do tymczasowego nadzorcy sądowego ponosił za niego odpowiedzialność. Zgodnie bowiem z art. 160 ust. 1 i 3 ww. ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze to syndyk, nadzorca sądowy, zarządca w pełni ponoszą ryzyko gospodarcze swoich czynności. Przepis ten dotyczy również tymczasowego nadzorcy sądowego.
W stosunku prawnym łączącym sąd z wyznaczonym do wykonania określonych czynności tymczasowym nadzorcą sądowym i nadzorcą sądowym nie występują wskazane wyżej przesłanki pozwalające na wyłączenie tymczasowego nadzorcy sądowego i nadzorcy sądowego z kręgu podatników VAT. Należy zatem uznać, iż czynności tymczasowego nadzorcy sądowego i nadzorcy sądowego stanowią wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług. W konsekwencji działanie tymczasowego nadzorcy sądowego i nadzorcy sądowego wypełnia dyspozycje art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy, zgodnie z którym przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa. Reasumując Dyrektor Izby Skarbowej w Rzeszowie nie dopatrzył się naruszenia prawa w postanowieniu wydanym przez Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie, jak również nie znalazł podstaw do jego uchylenia lub zmiany i postanowił jak w sentencji.