dot. czynności wykonywanych przez biegłych na zlecenie sądu, prokuratury lub policji

sygnatura: 1401/VO/4407/14-149/05/EK

autor: Izba Skarbowa w Warszawie

data: 2006-02-06

DECYZJA

Na podstawie art. 14b § w związku z art. 233 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja Podatkowa (Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60), po rozpatrzeniu zażalenia z dnia14.10.05 r. wniesionego przez Stronę na postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w Pruszkowie nr:1421AW443/2939/05/DL z dnia 05.10.2005 r. wydane w trybie art. 14 a § 1 Ordynacjipodatkowej, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie

postanawia

odmówić zmiany postanowienia Naczelnika Urzędu Skarbowego.

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 30 czerwca 2005 r. Strona zwróciła się z prośbą o udzielenieinformacji o sposobie stosowania przepisów prawa podatkowego w trybie art. 14 a § 1 ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa.Podatnik jest biegłym z zakresu badań dokumentów, posiadającym uprawnieniaeksperta Polskiego Towarzystwa Kryminalistycznego Komendy Głównej Policji i PolskiegoTowarzystwa Kryminalistycznego. Jako biegły wykonuje - w toku postępowańprzygotowawczych i sądowych - czynności polegające na wykonaniu badań i sporządzeniuekspertyz.W ocenie wnioskodawcy przychody uzyskiwane z wykonywania powyższychczynności nie podlegają opodatkowaniu na podstawie art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku odtowarów i usług, gdyż nie są uznawane za przychody z samodzielnej działalnościgospodarczej.

Zdaniem organu skarbowego stanowisko podatnika w niniejszej sprawie jestnieprawidłowe. Opinia wydana przez biegłego sądowego jest dowodem w postępowaniusądowym, a nie usługą, której bezpośrednim odbiorcą jest uczestnik postępowania. Nie możnazatem uznać, że Sąd bierze na siebie odpowiedzialność, w rozumieniu art. 15 ust. 3 pkt 3ustawy o podatku od towarów i usług za czynności biegłego, polegające na wykonaniu badańbądź sporządzeniu opinii.

Na postanowienie Urzędu Skarbowego podatnik złożył zażalenie z dnia 14.10.2005 r.,w którym przede wszystkim zarzucił nieprawidłową interpretację przepisu art. 15 ust. 3 pkt 3ustawy o podatku od towarów i usług w części dotyczącej odpowiedzialności organuprocesowego za opinię biegłego.W treści zażalenia podatnik stwierdza, że gdyby intencją ustawodawcy byłowyłączenie biegłych z kręgu podatników VAT, pominięto by ich w wyliczeniu, tak jak wpierwszej wersji ustawy o podatku od towarów i usług pominięto osoby z punktu dziewiątegoustawy o podatku dochodowym (tj. czerpiące przychody z tytułu kontraktów menadżerskich).Jak podniesiono warunkiem zaliczenia do kręgu osób nie będących podatnikami VATjest fakt, aby ich przychody były wynagrodzeniem. W przypadku biegłych tak stanowiąustawy i przepisy wykonawcze do tych ustaw. W świetle tychże uregulowań za spełnienienałożonych nań zobowiązań biegły ma prawo żądać wynagrodzenia, natomiast organprocesowy refunduje koszty biegłemu lub zaliczkowo wypłaca pewne sumy.Biegły realizując nakazane mu postanowieniem czynności badawcze działa na rzeczorganu procesowego, z jego umocowania, pod jego kierownictwem i według jego wskazówek,a organ procesowy ponosi odpowiedzialność za tak podejmowane i realizowane czynnościbadawcze oraz za użytek, jaki czyni z opinii.Opiniowanie na użytek postępowań, podejmowane na mocy postanowień organówprocesowych, spełnia więc wymogi opisane w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku odtowarów i usług, a zatem nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Podatnik uważa, że gdyby uznać stanowisko wyrażone w zaskarżonym postanowieniu,to należałoby jednocześnie przyznać, iż ustawa zamiast doskonalić ład systemowy, ład tenniszczy. Niektóre urzędy i izby skarbowe udzielają odpowiedzi podatnikom, iż biegli nie sąpodatnikami podatku od towarów i usług. Podobne stanowisko przedstawił Minister Finansóww piśmie nr: PPl/8111-471/PELM-276/04/KSz z dnia 16.06.2005 r., skierowanym doMinistra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, gdzie stwierdził, iż występujący w postępowaniachweterynarze nie są podatnikami VAT.Wobec powyższego w przekonaniu Strony biegli nie są podatnikami podatku odtowarów i usług, a opinię taką podziela również Minister Sprawiedliwości, co wynika zkorespondencji, jaką w tej sprawie otrzymało Polskie Towarzystwo Kryminalistyczne.W związku z tym podatnik wnosi o zmianę zaskarżonego postanowienia, poprzezwydanie decyzji stwierdzającej, że biegły działający w wykonaniu decyzji odpowiedniegoorganu procesowego spełnia wymogi opisane w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku odtowarów i usług, a zatem nie jest podatnikiem VAT oraz nie wystawia faktur VAT zaczynności nakazane mu do wykonania przez odpowiedni organ procesowy.

Po analizie stanu faktycznego i prawnego sprawy, Dyrektor Izby Skarbowej zauważa,co następuje.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usługopodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatneświadczenie usług na terytorium kraju. Przez świadczenie usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt. 1 ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lubjednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towaróww rozumieniu art. 7 tej ustawy, w tym również świadczenie usług zgodnie z nakazem władzypublicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocyprawa, co wynika z brzmienia art. 8 ust. 1 pkt. 3 w/w ustawy.Zatem sam fakt wykonywania pewnych czynności z nakazu władzy, np.: sądu nie jestkryterium do uznania, że ich świadczenie nie jest wykonywane w sposób samodzielny.

W świetle uregulowań zawartych w art. 15 ust. 1 i 2 w/w ustawy podatnikami są osobyprawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne,wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiejdziałalności, która obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lubusługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a takżedziałalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność zostaławykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynnościw sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające nawykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dlacelów zarobkowych.Jednocześnie w myśl brzmienia art. 15 ust. 3 pkt 3 cyt. ustawy " za wykonywanąsamodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności ztytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r.o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osobyte są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymistosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecaneczynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialnościzlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.Zatem oceny zakresu stosowania przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatkuod towarów i usług w odniesieniu do czynności wykonywanych przez biegłych na zleceniesądu, prokuratury lub policji należy dokonywać w świetle uregulowań zawartych wcytowanym art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy w szczególności pod kątem kryterium decydującym ouznaniu tych osób za podatników podatku od towarów i usług.

Należy zaznaczyć, że biegły sądowy powoływany jest na mocy rozporządzeniaMinistra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie biegłych sądowych (Dz.U. Nr15, poz. 133) w określonym trybie i po spełnieniu ściśle określonych warunków, dowykonywania ekspertyz i wydawania opinii z danej dziedziny na polecenia sądów i innychorganów wymiaru sprawiedliwości. Tytuł ten jest gwarancją szczególnych kwalifikacjifachowych i dorobku zawodowego, gdyż osoby powołane do pełnienia funkcji biegłegosądowego muszą wykazać się posiadaniem głębokiej wiedzy zawodowej w sposóbszczegółowo opisany w powołanym rozporządzeniu.

Opinia wydawana przez biegłego sądowego jest dowodem w postępowaniu sądowym,a nie usługą, której bezpośrednim odbiorcą jest uczestnik postępowania. Nie można zatemuznać, że sąd bierze na siebie odpowiedzialność, w rozumieniu art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy opodatku od towarów i usług.Rozpatrując przedmiotową sprawę organ odwoławczy uwzględnił treść pismMinisterstwa Finansów nr: PP3-812-279/2005/AK/3800 BMO z dnia 10.05.2005 r. oraz nr:PP3-812-721/2005/AK/BM6 11249.11307 z dnia 02.11.2005 r. skierowanych do PolskiegoTowarzystwa Kryminalistycznego.

Odnosząc się do zarzutów strony, należy zauważyć, że w piśmie z dnia 02.11.2005 r.Ministerstwo wskazuje na błędne stwierdzenie zawarte w wystąpieniu Towarzystwa (apowielone w zażaleniu podatnika) odnośnie wyłączenia w wyniku nowelizacji w/w ustawy zdnia 11 marca 2004 r. z kręgu podatników podatku od towarów i usług "prezesów idyrektorów" z tzw. kontraktem menedżerskim". Podkreślić bowiem należy, że analogiczniejak w przypadku biegłych, oceny zakresu stosowania przepisów tej ustawy w odniesieniu doczynności wykonywanych na podstawie umów o podobnym charakterze, należy dokonywaćpod kątem warunków, o których mowa w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy, tj. warunkówwykonywania tych czynności wynagrodzenia i odpowiedzialności wobec osób trzecich.W przywołanym piśmie Minister nie podzielił także poglądu Towarzystwa, żepierwotnym zamiarem legislatorów nie było objęcie biegłych podatkiem od towarów i usług,o czym miałyby świadczyć niektóre interpretacje organów podatkowych w zakresieopodatkowania tych osób.Zdaniem Ministerstwa interpretacja organów podatkowych pierwszej instancji nieświadczy o zamiarach legislatorów. W celu wyeliminowania sygnalizowanych wówczasnieprawidłowości i zapewnienia jednolitego stosowania prawa podatkowego. MinisterFinansów działając w trybie art. 14 § 1 pkt. 2 ustawy z dnia 29.08.1997 r. Ordynacjapodatkowa (Dz.U. Nr z 2005 r., Nr 8, poz. 50) wydał interpretację z dnia 29.04.2005 r. nr: PP3-8121-130/2005/AK/664 w sprawie opodatkowania podatkiem od towarów i usług m.in.czynności wykonywanych przez biegłych.

Nieprawdziwe jest także twierdzenie, zawarte w wystąpieniu Towarzystwa, żeMinister Finansów w piśmie z dnia 16.06.2005 r. Nr PPl/811-471/PELM.276/04KSzstwierdził, że "występujący w postępowaniach weterynarze nie są podatnikami VAT".Stanowisko zaprezentowane w cytowanym piśmie dotyczyło bowiem czynności statutowychwykonywanych przez Inspekcję Weterynaryjną bądź w jej imieniu, a nie czynności biegłegosądowego będącego lekarzem weterynarii.Uwzględniając powyższe, Ministerstwo Finansów poinformowało, iż nie znalazłouzasadnienia do zmiany swojego stanowiska w kwestii opodatkowania podatkiem od towarówi usług czynności wykonywanych przez biegłych na rzecz organów procesowych, tymbardziej, że w ramach konsultacji resortu finansów z przedstawicielami Komisji Europejskiej,prawidłowość tego stanowiska została potwierdzona.Mając powyższe na uwadze, stwierdzić należy, że czynności wykonywane przezbiegłych na zlecenie sądu, prokuratury lub policji nie korzystają z wyłączenia z zakresuustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, gdyż nie jest spełniony jeden zwarunków określonych w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy odnośnie odpowiedzialności zlecającegowykonanie czynności za ich wykonanie przez zleceniobiorcę i tym samym czynności tepodlegaj ą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych.