Wnioskodawca wykonuje czynności polegające na świadczeniu usług adwokackich w sprawach z urzędu zleconych przez sąd. Czy wypłacone przez sądy i prokuratury wynagrodzenia adwokackie za tzw. "urzędówki", czyli nakazywane przez sąd adwokatom świadczenie usług prawnych, głównie obron w sprawach karnych od dnia 01.05.2004r. podlega opodatkowaniu podatkiem VAT?

sygnatura: PP1/4407-179/05/I

autor: Izba Skarbowa w Lublinie

data: 2005-10-05

DECYZJA

Na podstawie art. 14B § 5 pkt1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997  r. Ordynacja podatkowa (tekst jednolity: Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) - po rozpatrzeniu zażalenia na postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego we Włodawie z dnia 29.07.2005r. nr NPV-443-10/NO17/05 uznające stanowisko przedstawione w złożonym wniosku z dnia 23.05.2005r. o interpretację przepisów prawa podatkowego za nieprawidłowe, o r z e k a m:- zmienić postanowienie organu pierwszej instancji.

UZASADNIENIE

Na mocy przepisu art.14a i art.14b §1 i §2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997  r. Ordynacja podatkowa (tekst jednolity: Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) Naczelnik Urzędu Skarbowego we Włodawie postanowieniem z dnia 29.07.2005r. nr NPV-443-10/NO17/05 udzielił Stronie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w jej indywidualnej sprawie, w której nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa, albo postępowanie przed sądem administracyjnym. Organ podatkowy pierwszej instancji stwierdził, że czynności wykonywane przez adwokata na zlecenie sądu podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług stawką 22%. Wynika to z faktu, iż nie jest spełniony warunek odnośnie odpowiedzialności zlecającego wykonanie czynności za ich wykonanie przez zleceniobiorcę. W opinii organu podatkowego pierwszej instancji obowiązek podatkowy w przedmiotowej sprawie powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia przyznającego wynagrodzenie.

Zawierając ocenę prawną stanowiska pytającej Strony z przytoczeniem przepisów prawa, organ podatkowy wypełnił wymagania zawarte w przepisie art.14a §3 Ordynacji podatkowej.

Na powyższe postanowienie Strona w ustawowym terminie złożyła zażalenie wnosząc w nim o jego uchylenie i uznanie za słuszne stanowiska zawartego we wniosku o interpretację. Strona nie zgadza się, że cyt.: "regulacja zawarta w art.15 ust.3 ustawy z dnia 11.03.2004r. o podatku od towarów i usług pozwala na subsumpcję mojej działalności z zakresu obsługi tzw. urzędówek, bo nie jest to działalność gospodarcza". Ponadto Strona wskazuje, że jeżeli cyt.: " podatek należy zapłacić także za minione 11 miesięcy, to powinno to nastąpić w sposób uproszczony...". Jednocześnie zdaniem Strony obowiązek podatkowy w przedmio-towej sprawie powstaje z chwilą zapłaty zasądzonego wynagrodzenia przez sąd, a nie prawomocności orzeczenia.

Po dokonaniu analizy zebranego materiału dowodowego stwierdzam istnienie przesłanek wymienionych w art.14b §5 ustawy Ordynacja podatkowa przemawiających za zmianą postanowienia z dnia 29.07.2005r. w kwestii dotyczącej momentu powstania obowiązku podatkowego w przypadku usług adwokackich świadczonych po dniu 01.06.2005r.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie jest opodatkowanie podatkiem od towarów i usług czynności wykonywanych na zlecenie sądu przez adwokatów oraz moment powstania obowiązku podatkowego.

Zgodnie ze stanem faktycznym w przedmiotowej sprawie Strona wykonuje czynności polegające na świadczeniu usług adwokackich w sprawach z urzędu zleconych przez sąd.

W myśl art. 5 ust.1 pkt1ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez świadczenie usług, o którym mówi wspomniany przepis rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa (art.8 ust. 1, pkt3 w/w ustawy o VAT). Stąd usługi adwokackie w sprawach z urzędu zleconych przez sąd mieszczą się w zakresie przedmiotowym opodatkowania podatkiem VAT.

Zakres podmiotowy opodatkowania co do zasady określa przepis art. 15 ust.1 ustawy o VAT, zgodnie z którym podatnikiem podatku od towarów i usług jest każdy podmiot, niezależnie od jego formy organizacyjnoprawnej, który samodzielnie prowadzi działalność gospodarczą, bez względu na cel oraz rezultat takiej działalności, która - zgodnie z ust.2 art.15 - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicz-nościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Jak wynika bezpośrednio z brzmienia przepisu art. 15 ust. 1 ustawy, uznanie aktywności danej osoby za działalność gospodarczą nie jest uzależnione od celu takiej działalności ani od jej rezultatu.

Obecnie obowiązująca ustawa nie zawiera już, jak miało to miejsce w poprzedniej ustawie z 1993 r. - wymogu prowadzenia działalności na własny rachunek i we własnym imieniu. W tej części wprowadzony został przez obecną ustawę - wymóg niezależnego (samodzielnego) prowadzenia działalności gospodarczej. Regulacje VI dyrektywy przez niezależność działalności rozumieją przede wszystkim wykonywanie czynności nie w ramach stosunków zatrudnienia. W polskiej ustawie o podatku VAT takie czynności zostały wprost wyłączone spod zakresu przedmiotowego całej ustawy - ust. 3 art. 15 ustawy z dnia 11 marca 2004r. Jednak wyłączenia tego dokonano w trybie warunkowym. W punkcie 3 ust.3 tego artykułu określono, że za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000r. Nr14, poz.176 z późn. zm.), jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich. W punkcie 6 artykułu 13 wyż. cyt. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymieniono przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym.

Słusznie stwierdził organ pierwszej instancji, że zastosowanie wyłączenia, o którym mowa w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT wymaga spełnienia wszystkich warunków wymienionych w tym przepisie.W przypadku świadczenia przez adwokatów pomocy prawnej z urzędu sąd nie bierze na siebie odpowiedzialności za czynności adwokata. Adwokat świadczący pomoc prawną z urzędu, nie przestaje być podmiotem podlegającym rygorom wykonywanego zawodu - m.in. podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy wykonywaniu tego zawodu. Zatem czynności wykonywane na zlecenie sądu przez adwokatów nie korzystają z wyłączenia z zakresu ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług, ponieważ nie spełniony jest jeden z warunków określonych a w art. 15 ust.3 pkt 3 ustawy odnośnie odpowiedzialności zlecającego wykonanie czynności za ich wykonanie przez zleceniobiorcę. Wobec powyższego czynności te podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT stawką 22% - do dnia 01.06.2005r. na zasadach ogólnych.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art19 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem wyrażonym m.in. w ust.4 tego artykułu, w myśl którego jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później niż w 7 dniu od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. Natomiast w przypadku, gdy przed wydaniem towaru lub wykonania usługi otrzymano przedpłatę, zaliczkę, czy ratę - obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania należności z powyższych tytułów w wysokości co najmniej części wartości towaru lub usługi (art.19 ust.11).

Z dniem 1 czerwca 2005r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 95, poz. 797), którym dodano do § 3 rozporządzenia z dnia 27 kwietnia 2004r. ( Dz. U. Nr 97, poz. 970, z późn. zm.) ust. 2, zgodnie z którym w przypadku świadczenia usług na rzecz sądów powszechnych, administracyjnych, wojskowych lub prokuratury przez osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, którym sądy te lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zleciły wykonanie określonych czynności związanych z postępowaniem sądowym lub przygotowawczym, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty.

W związku z tym stanowisko organu pierwszej instancji, zgodnie z którym w przedmiotowej sprawie obowiązek podatkowy w podatku VAT powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia przyznającego wynagrodzenie jest słuszne tylko w odniesieniu do usług wykonanych przed 01.06.2005r. Po tej dacie obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty.

Odnosząc się do stanowiska Strony zawartego w zażaleniu, dotyczącego uproszczonego sposobu rozliczenia podatku należnego za 11 miesięcy poprzedzających datę 01.04.2005r., należy stwierdzić iż pomimo istnienia obowiązku wystawiania faktur VAT nie później niż siódmego dnia od dnia wykonania usługi (§ 13 ust. 1 z zastrzeżeniem § 14 i 15 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 r. w sprawie (...) wystawiania faktur (...) /Dz. U. Nr 95, poz. 798, z późn. zm./) samo wystawienie faktury nie stanowi zdarzenia rodzącego obowiązek podatkowy.

W związku z tym w sytuacji, gdy podatnik nie wystawiał faktur za minione 11 miesięcy, powinien je wystawić ze wskazaniem daty powstania obowiązku podatkowego i rozliczyć należny podatek zgodnie z art. 103 ust.1 oraz art.99 ust. 1 ustawy o VAT w związku z art. 81 ustawy Ordynacja podatkowa.

Przepisem art. 81 Ordynacji podatkowej ustawodawca wprowadził odrębną instytucję prawa podatkowego, zgodnie z którą każda deklaracja (w rozumieniu art. 3 pkt 5 O.p.) może zostać skorygowana. W świetle tego przepisu skorygowanie deklaracji następuje przez złożenie korygującej deklaracji wraz z dołączonym pisemnym uzasadnieniem przyczyn korekty. Należy przy tym zauważyć, iż uprawnienie do skorygowania deklaracji ulega zawieszeniu na czas trwania postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej w zakresie objętym tym postępowaniem lub kontrolą (art. 81b §1 pkt 1 Ordynacji podatkowej).

W przypadku gdy podatnik wystawiał za przedmiotowe usługi w w/w okresie faktury VAT wykazując w nich sprzedaż usług zwolnionych z VAT, powinien w myśl §17 ust. 1 cyt. rozporządzenia z dnia 25 maja 2005r. - wystawić do nich faktury korygujące.

Odnosząc się do pisma Strony z dnia 08.10.2005r. informuję, że artykuł 67a Ordynacji podatkowej uprawnia każdego podatnika, bez względu na to w jaki sposób został objęty obowiązkiem podatkowym, do zwrócenia się do organu podatkowego z wnioskiem o umorzenie zaległości podatkowych.

Biorąc powyższe pod uwagę orzekam jak w sentencji.

Decyzja niniejsza jest ostateczna w administracyjnym toku instancji i wyłącznie z powodu jej niezgodności z prawem może być zaskarżona do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie za pośrednictwem Dyrektora Izby Skarbowej w Lublinie, w terminie 30 dni od daty jej doręczenia. Skargę składa się w dwóch egzemplarzach.