Czy wynagrodzenie otrzymane z Sądu przez członków Zespołu Adwokackiego z tytułu świadczenia pomocy prawnej z urzędu podlega opodatkowaniu podatkiem VAT?
sygnatura: PP1/443-10/05
autor: Izba Skarbowa w Lublinie
data: 2005-09-08
| słowa kluczowe: | adwokat, pomoc prawna |
DECYZJA
Na podstawie art. 14b § 5 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (j. t. Dz. U. z 2005 r., Nr 8, poz. 60) - po przeanalizowaniu interpretacji przepisów zawartej w postanowieniu Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Lublinie z dnia 2 czerwca 2005 r. Nr D2-443/44/05 zmieniam z urzędu powyższe postanowienie co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w podatku od towarów i usług z uwagi na rażące naruszenie prawa.
UZASADNIENIE
W dniu 9 maja 2005 r. do Pierwszego Urzędu Skarbowego w Lublinie wpłynął wniosek Zespołu Adwokackiego w Lublinie o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego. Postawiono następujące pytanie: Czy wynagrodzenie otrzymane z Sądu przez członków Zespołu Adwokackiego z tytułu świadczenia pomocy prawnej z urzędu podlega opodatkowaniu podatkiem VAT? Zdaniem Strony przychód z tytułu świadczenia usług pomocy prawnej z urzędu przez adwokata - członka Zespołu Adwokackiego nie stanowi obrotu podlegającego opodatkowaniu i nie powinien być wykazywany w deklaracjach VAT - 7.
Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Lublinie postanowieniem z dnia 2 czerwca 2005 r. Nr D2-443/44/05 uznał stanowisko Podatnika za nieprawidłowe. Uzasadniając powyższe stwierdzono, iż czynności wykonywane na zlecenie sądów przez adwokatów nie korzystają z wyłączenia z zakresu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) ponieważ nie jest spełniony jeden z warunków określonych w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy odnośnie odpowiedzialności zlecającego wykonanie czynności za ich wykonanie przez zleceniobiorcę. Czynności te podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych. Wynagrodzenie za pomoc świadczoną przez adwokata z urzędu jest wynagrodzeniem brutto, a w kwocie przyznanej zawarty jest podatek od towarów i usług naliczony według stawki 22%. Jednocześnie organ podatkowy pierwszej instancji stwierdził, iż na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o VAT zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty wyrażonej w złotych odpowiadającej równowartości 10.000 euro. Stosownie do postanowień art.113 ust. 5 cytowanej ustawy - jeżeli wartość sprzedaży u podatników zwolnionych od podatku VAT na podstawie ust.1 przekroczy kwotę, o której mowa w ust.1 zwolnienie traci moc w momencie przekroczenia tej kwoty. Obowiązek podatkowy powstaje z momentem przekroczenia tej kwoty, a opodatkowaniu podlega nadwyżka ponad tę kwotę.
Po ponownej analizie całości materiału zebranego w przedmiotowej sprawie stwierdzam, iż stanowisko Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Lublinie w części dotyczącej zwolnienia podmiotowego czynności wykonywanych przez adwokatów nie znajduje potwierdzenia zarówno w obowiązujących przepisach podatkowych jak i w świetle udzielonych przez inne organy podatkowe interpretacji.
Jak słusznie zauważył organ podatkowy pierwszej instancji, czynności wykonywane przez adwokata w ramach pomocy prawnej (obrona z "urzędu") są na podstawie art. 15 ust.1 i 3 ustawy o podatku VAT, czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług, wykonywanymi w ramach samodzielnie prowadzonej działalności gospodarczej. Art. 13 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) stanowi, że za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 niniejszej ustawy, uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9 cytowanego przepisu.
Biorąc pod uwagę brzmienie art. 15 ust.3 pkt. 3 w/w ustawy o podatku VAT nie są działalnością gospodarczą czynności świadczone przez wykonawcę zlecenia, z tytułu których odpowiedzialność ponosi zlecający. Należy zwrócić uwagę na to, iż przy czynnościach wykonywanych przez adwokata w ramach pomocy prawnej nie zostanie spełniony warunek istnienia odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności (tj. sądu, który wyznacza adwokata z "urzędu"). Adwokat, a nie powołujący go do pełnienia tej funkcji sąd, ponosi odpowiedzialność za wszelkie czynności jakie realizuje w ramach pomocy prawnej. Status prawny, zakres kompetencji, a także odpowiedzialność adwokatów regulują przepisy ustawy z dnia 26 maja 1982 roku - Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2002 roku Nr 123, poz.1058, z póź. zm.). Ponadto adwokat świadczący pomoc prawną z urzędu, nie przestaje być podmiotem podlegającym rygorom wykonywanego zawodu, co oznacza, iż nadal podlega on obowiązkowemu ubezpieczeniu od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy wykonywaniu tego zawodu, a także, że podlega on odpowiedzialności dyscyplinarnej za postępowanie sprzeczne z prawem, z zasadami etyki lub godności zawodu bądź za naruszenie swych obowiązków zawodowych. Mając na uwadze powyższe Podatnik wykonując przedmiotowe czynności jest obowiązany rozliczyć podatek VAT na zasadach ogólnych według stawki określonej w art. 41 ust. 1 ustawy, tj. 22%. Podkreślić należy, iż adwokat będąc podatnikiem nie może skorzystać ze zwolnienia podmiotowego na podstawie art. 113 ust. 1 w/w ustawy o VAT. Zgodnie bowiem z brzmieniem art. 113 ust. 13 pkt. 2 zwolnień, o których mowa w ust. 1 i 9, nie stosuje się m.in. do podatników świadczących usługi prawnicze.
Zgodnie z wyżej cytowanymi przepisami wyjaśniam, iż w przypadku adwokatów będących członkami zespołów adwokackich, którzy równocześnie nie prowadzą indywidualnych kancelarii i nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT w urzędzie skarbowym, konieczne jest dokonanie przez adwokata rejestracji jako podatnika podatku od towarów i usług we właściwym urzędzie skarbowym, w zakresie czynności, z których adwokaci ci uzyskali przychody za tzw. "urzędówki".
W myśl § 3 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 97, poz. 970 z późn. zm.) w przypadku świadczenia usług na rzecz sądów powszechnych, administracyjnych, wojskowych lub prokuratury przez osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, którym sądy te lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zleciły wykonanie określonych czynności związanych z postępowaniem sądowym lub przygotowawczym, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty.
Ponadto, zgodnie z art.29 ust.1 ustawy o VAT obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.
Powyższe oznacza, iż w kwocie należnej, jaką Podatnik uzyska z tytułu świadczonych usług zawarty jest należny podatek od towarów i usług.
Za przyjęciem takiego stanowiska przemawia również brzmienie art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 5 lipca 2001 r. o cenach (Dz. U. z 2001 r. Nr 97, poz. 1050 z późn. zm.), zgodnie z którym cena to wartość wyrażona w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić za towar lub usługę; w cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru (usługi) podlega obciążeniu podatkiem od towarów i usług oraz podatkiem akcyzowym.
Mając na uwadze powyższe ustalenia faktyczne i prawne koniecznym było orzec jak w sentencji.
Od decyzji niniejszej służy Stronie odwołanie do Dyrektora Izby Skarbowej w Lublinie w terminie 14 dni od jej otrzymania.