opodatkowanie podatkiem VAT świadczonych przez adwokata usług w zakresie pomocy prawnej
sygnatura: PP-B/406z-8/05/BP
autor: Izba Skarbowa w Poznaniu
data: 2005-06-20
| słowa kluczowe: | adwokat, czynności zlecone, działalność gospodarcza, pomoc prawna |
DECYZJA
Na podstawie art. 14 b § 5 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Ordynacja podatkowa (j.t. Dz.U. z 2005r. Nr 8, poz. 60),po rozpatrzeniu zażalenia M na postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego Poznań - Wilda nr PV/443-I-5/05 z dnia 30 marca 2005r. dotyczące interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego - odmawiam zmiany wydanego postanowienia.
UZASADNIENIE
Pismem z dnia 18 stycznia 2005r., uzupełnionym w dniu 23 lutego 2005r., podatnik złożył do Naczelnika Urzędu Skarbowego Poznań - Wilda wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji dotyczącej kwestii opodatkowania podatkiem od towarów i usług wynagrodzenia zasądzonego przez sąd za wykonaną pomoc prawną z urzędu na zlecenie sądu.
Ze stanu faktycznego sprawy wynika, że M jest podatnikiem podatku od towarów i usług w związku z wykonywaniem usług prawnych w ramach prowadzonej kancelarii adwokackiej. Dodatkowo na zlecenie sądu świadczy on pomoc prawną z urzędu. Od przychodów uzyskiwanych z tego tytułu sąd pobiera zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Zdaniem podatnika, wobec wyłączenia zawartego w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), świadczenie przez adwokata na zlecenie sądu usług w zakresie pomocy prawnej z urzędu nie jest działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Zatem do czynności tych nie stosuje się przepisów cyt. ustawy.
Postanowieniem nr PV/443-I5/05 z dnia 30 marca 2005r. Naczelnik Urzędu Skarbowego Poznań - Wilda uznał stanowisko strony za nieprawidłowe. W uzasadnieniu wskazał, że między sądem a adwokatem nie istnieje stosunek prawny w zakresie odpowiedzialności za powierzone funkcje. Stała gotowość do podjęcia czynności na polecenie sądu oraz samodzielność ich wykonywania stanowią, że świadczone z urzędu usługi prawne podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Korzystając z przysługującego prawa wynikającego z art. 14a § 4 Ordynacji podatkowej podatnik złożył zażalenie pismem z dnia 25 kwietnia 2005r.. Podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko podatnik wskazał na sposób obliczania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Ponadto zarzucono, iż organ podatkowy nie ustosunkował się do terminu powstania obowiązku podatkowego oraz wystawiania faktur.
Po przeanalizowaniu stanu faktycznego sprawy i treści ww. postanowienia stwierdzam, iż przedstawione w postanowieniu stanowisko jest prawidłowe.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 cyt. ustawy o podatku od towarów i usług podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalnością gospodarczą jest wszelka działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy (por. art. 15 ust. 2). Do czynności, których nie uznaje się za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą należą przychody wymienione w art. 13 pkt 2-8 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonywania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności (por. art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o p.t.u.).
Z powyższych uregulowań wynika, że bez znaczenia dla bycia podatnikiem podatku od towarów i usług jest cel i efekt prowadzonej działalności gospodarczej. Nie istotne jest również, czy realizacja określonych czynności jest następstwem zawartych umów, czy wynikiem wykonania obowiązków nałożonych i uregulowanych przez prawo w interesie publicznym - jak w przypadku adwokata działającego z nakazu władzy, np. sądu. Ważne natomiast są kryteria dotyczące warunków pracy, wynagrodzenia i odpowiedzialności, ponieważ one pozwalają ustalić, czy usługa została wykonywana samodzielnie w ramach działalności gospodarczej.
W przedstawionym stanie faktycznym nie jest spełniona jedna z przesłanek określonych w cyt. art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy, odnośnie odpowiedzialności zlecającego wykonanie czynności za ich wykonanie przez zleceniobiorcę.
Obowiązkiem sądu jest zapewnienie stronie postępowania pomocy prawnej z urzędu. Nie przejmuje on jednak odpowiedzialności za działania lub zaniechania wyznaczonego adwokata. W momencie jego ustanowienia stosunek prawny tworzy się pomiędzy adwokatem, a korzystającym z jego pomocy, w którym mocodawcą staje się reprezentowana osoba. Adwokat może działać również samodzielnie, niezależnie od mocodawcy, ale zawsze zgodnie z przepisami prawa. Fakt prowadzenia sprawy z urzędu nie zwalnia adwokata z odpowiedzialności za szkody wyrządzone wskutek własnych zaniedbań i błędów. Nadal podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy wykonywaniu zawodu adwokata. Ponosi również odpowiedzialność dyscyplinarną za postępowanie sprzeczne z prawem, z zasadami etyki lub godności zawodu bądź za naruszenie swych obowiązków zawodowych. Wykonanie czynności na zlecenie urzędu stanowi jedynie podstawę do zasądzenia od Skarbu Państwa na rzecz ustanowionego adwokata zwrotu poniesionych przez niego kosztów udzielonej pomocy prawnej w sytuacji, gdy koszty te nie zostaną opłacone przez reprezentowaną osobę.
Wobec wskazanych okoliczności czynności wykonywane na zlecenie sądu przez adwokatów nie korzystają z wyłączenia z zakresu ustawy o podatku od towarów i usług, zatem interpretacja Naczelnika Urzędu Skarbowego Poznań - Wilda jest prawidłowa.
Odnosząc się do zarzutu nie wypowiedzenia się przez organ I instancji co do momentu powstania obowiązku podatkowego oraz sposobu udokumentowania przez adwokata zasądzonych należności zauważam:
Zgodnie z art. 14a § 1 Ordynacji podatkowej naczelnik urzędu skarbowego na pisemny wniosek podatnika ma obowiązek udzielić pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w jego indywidualnej sprawie, w której nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym. Składając wniosek podatnik jest obowiązany do wyczerpującego przedstawienia stanu faktycznego oraz własnego stanowiska w sprawie, a interpretacja zawiera ocenę prawną stanowiska pytającego z przytoczeniem przepisów prawa (por. art. 14a § 2 i 3 O.p.).
Z treści tych przepisów wynika, że naczelnik urzędu skarbowego obowiązany jest w wydanym postanowieniu odnieść się wyłącznie do zagadnień opisanych we wniosku, do których przedstawiono własne stanowisko. Kwestie dotyczące obowiązku podatkowego i dokumentowania wykonanych czynności nie były przez podatnika podniesione w złożonym zapytaniu, dlatego też zaskarżone postanowienie nie porusza tych tematów. Z kolei dyrektor izby skarbowej, stosując zasadę dwuinstancyjności postępowania wyrażoną w art.127 Ordynacji podatkowej, rozpatruje zażalenie tylko w zakresie w jakim obowiązany był wypowiedzieć się organ I instancji. Wobec tego nie mogę dokonać rozstrzygnięcia, o które podatnik wnosi w zażaleniu.
W związku z powyższym postanawiam jak w sentencji.
Niniejsza interpretacja prawa podatkowego została wydana w oparciu o przedstawiony przez wnioskodawcę stan faktyczny oraz obowiązujący w dniu jej wydania stan prawny.
Jest ona wiążąca dla organów podatkowych i organów kontroli skarbowej właściwych dla wnioskodawcy. Nie jest natomiast wiążąca dla podatnika (por. art. 14b § 1 i § 2 Ordynacji podatkowej). W przypadku zmiany przepisów interpretacja przestaje wiązać.