Wnioskodawca, jako nabywca wierzytelności, świadczy usługę ściągania długów, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

sygnatura: ILPP2/443-907/08-2/EWW

autor: Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu

data: 2008-12-29

słowa kluczowe:

podatek od towarów i usług, sprzedaż wierzytelności, stawka, usługi, windykacja, zwolnienia podatkowe

Wniosek ORD-IN: [ 648 kB]

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z o.o., przedstawione we wniosku z dnia 22 września 2008 r. (data wpływu 6 października 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania obrotu wierzytelnościami - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 października 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania obrotu wierzytelnościami.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nabył pakiet wierzytelności w celu windykacji i z zamiarem dalszej odsprzedaży. Spółka nabyła wierzytelności trudne, czyli takie, przy których prowadzone czynności windykacyjne nie przyniosły oczekiwanego skutku, a zaległe płatności nie zostały przez dłużników uregulowane (niejednokrotnie wierzytelności, na które były tworzone odpisy aktualizacyjne lub wręcz zostały spisane ponieważ okres przeterminowania przekraczał 360 dni i brak jest jakichkolwiek szans na ich odzyskanie w ocenie sprzedającego).

Pakiet nieściągalnych wierzytelności nabyty został przez Spółkę od klienta w formie cesji bezwarunkowej. Dalsza ich ewentualna windykacja może być prowadzona przez Zainteresowanego na własny rachunek i we własnym imieniu. Po nabyciu wierzytelności jest on zobowiązany jedynie do zapłaty określonej w umowie cesji wierzytelności ceny bez żadnych dodatkowych świadczeń, rozliczeń lub czynności dodatkowych.

Po nabyciu wierzytelności nie utrzymuje się również żadna więź prawna pomiędzy zbywającym, a Spółką (w szczególności Spółka nie zobowiązuje się do żadnych świadczeń dodatkowych, świadczenie usług windykacyjnych, itp.) - jest jedynie zobowiązana do zapłaty ceny. Podstawę prawną nabycia wierzytelności stanowi umowa cesji, nie jest natomiast zawierana żadna umowa o świadczenie usług pomiędzy Wnioskodawcą a zbywcą.

Zdaniem Zainteresowanego, przedmiotowe nabycie nie różni się od nabycia środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej.

Wierzytelność została nabyta przez Wnioskodawcę z zamiarem jej dalszej odsprzedaży. Celem nabycia wierzytelności jest zrealizowanie zysku na całej transakcji. Spółka do czasu ich sprzedaży prowadzi windykację na własny rachunek, kierując się względami ekonomicznymi i uzyskiwanymi korzyściami finansowymi. Obecnie Zainteresowany przygotowuje się do transakcji sprzedaży wierzytelności.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy nabywanie przez Spółkę wierzytelności trudnych w drodze cesji bezwarunkowej z całkowitym przejęciem ryzyka niewypłacalności, z zamiarem jej windykacji we własnym zakresie i następnie jej odsprzedaży, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług...
2. Czy sprzedaż przez Wnioskodawcę nabytej uprzednio wierzytelności będzie stanowiła świadczenie usług zwolnionych od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT...

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu tym podatkiem podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zatem co do zasady, aby czynności podlegały opodatkowaniu VAT muszą zostać zakwalifikowane, jako dostawa towarów lub świadczenie usług.

W ocenie Spółki realizowane przez nią czynności nie stanowią dostawy towarów, ponieważ nie dochodzi do przeniesienia prawa do rozporządzania jakimikolwiek towarami jak właściciel.

Natomiast odnośnie ewentualnego zakwalifikowania omawianego nabycia, jako podlegającej opodatkowaniu usługi, Spółka stoi na stanowisku, iż czynność nabywania przedmiotowych wierzytelności jest nabyciem prawa majątkowego, a tym samym nie stanowi usługi po stronie nabywcy (zgodnie z ustawą o VAT, to zbywca towarów lub praw jest obciążony podatkiem VAT).

W opinii Spółki, czynność polegająca na odpłatnym zbyciu wierzytelności nie będzie podlegała opodatkowaniu na podstawie przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm., dalej: ,,Ustawa VAT"). Wynika to z faktu, iż z jednej strony prawo majątkowe, jakim jest wierzytelność, nie jest towarem w rozumieniu art. 2 pkt 6 Ustawy VAT, gdyż pod pojęciem towarów rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty. Z drugiej natomiast strony odpłatne zbycie wierzytelności nie będzie także usługą, co wynika z generalnych zasad dotyczących konstrukcji podatku VAT. Pomimo, iż definicja usługi zawarta w art. 8 ust. 1 Ustawy VAT wskazuje, że przez świadczenie usług (...) rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, jednakże przyjęcie, iż sprzedaż własnych wierzytelności stanowi usługę naruszyłoby zasadę neutralności podatku VAT jak również zasadę, iż podatek ten ostatecznie obciąża konsumenta. Również istotny jest fakt, iż wierzytelność jest następstwem uprzednio dokonanej sprzedaży towarów lub wykonanych usług.

Powyższe stanowisko znalazło swoje potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych, czego przykładem jest wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 5 lutego 2007 r. (sygn. III SA/Wa 2869/06), w którym Sąd zaznaczył, iż ,,sprzedaż wierzytelności własnej jest skutkiem rozporządzania wierzytelnością przez dotychczasowego właściciela i stanowi wykonywanie przez niego przysługującego mu prawa własności. Nie stanowi ona więc ani świadczenia usług ani dostawy towarów w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług z 2004 r.". Powyższe stanowisko potwierdził także Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 3 kwietnia 2007 r. (sygn. I SA/Wr 89/07). Potwierdzeniem tej tezy jest również wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 20 czerwca 1991 r. (C 60/90), w którym stwierdzono, że korzystanie z prawa własności nie jest działalnością gospodarczą, a co za tym idzie nie będzie w tym przypadku mowy ani o dostawie towarów ani świadczeniu usług.

Opodatkowaniu podatkiem VAT po stronie Zainteresowanego, nie będzie również podlegał fakt nabycia przedmiotowych wierzytelności od zbywcy. Zdaniem Spółki, decydującym o takim podejściu będzie fakt, iż cesja wierzytelności nie nosi znamion tzw. umowy przelewu powierniczego, co oznacza, że cesjonariusz może w ramach niniejszej umowy ściągnąć dług lub też odsprzedać przedmiotową wierzytelność. Obowiązki, do których umową cesji wierzytelności się zobowiązał, są ograniczone jedynie do zapłaty ceny oraz przejęcia wierzytelności. Nie sposób zatem wywodzić z tak skonstruowanej umowy dodatkowych zobowiązań, np. że Spółka świadczyłaby usługę polegającą na uwolnieniu sprzedawcy wierzytelności od przeprowadzenia operacji odzyskania długów i od ryzyka ich niespłacenia, zwłaszcza, że zbywca przed cesją wierzytelności przeprowadził własne postępowanie windykacyjne zakończone jednakże bez pozytywnego efektu i w jego ocenie brak jest jakichkolwiek szans na jej odzyskanie (w większości przypadków zostały spisane jako nieściągalne).

Za powyższą argumentacją przemawia także orzecznictwo. W wyroku z dnia 18 grudnia 1995 r. (sygn. SA/Wr 29/1995) Naczelny Sąd Administracyjny we Wrocławiu wskazał, iż ,,ustawodawca mówiąc o umowach sprzedaży zawieranych w ramach działalności gospodarczej wskazał wyraźnie, iż ma na uwadze działalność gospodarczą sprzedawcy, a nie kupującego. Gdyby chodziło o działalność gospodarczą kupującego, ustawodawca wyeksponowałby akt kupna, a nie sprzedaży". Powyższy wyrok, mimo iż wydany na podstawie wcześniej obowiązującej ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 4, poz. 23 z późn zm.), w dalszym ciągu zachowuje aktualność na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC), a wraz z nią na gruncie Ustawy VAT, w przedstawionym powyżej zakresie.

Również w wyroku z dnia 3 kwietnia 2007 r. (sygn. I SA/Wr 89/07) Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu wskazał, iż zakres przedmiotowy ustawy o VAT, obejmuje jedynie te działania podatnika, za które otrzymuje on wynagrodzenie. W działaniu nabywcy wierzytelności brak jest najistotniejszego elementu, tj. ,,odpłatności". Przeciwnie, to on jest zobowiązany do zapłaty za świadczenie drugiej strony. Zarówno Dyrektywa (Szósta Dyrektywa Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku ), jak i ustawa o VAT podkreślając wymóg odpłatności przesądzają tym samym, że sama zapłata ceny nie jest usługą. Z przytoczonych przepisów wynika też jednoznacznie, że przedmiotem opodatkowania jest jedynie świadczenie usług, nie zaś ich nabywanie". Dodatkowo również Sąd zauważył, iż ,,jeżeli nabywca (nowy wierzyciel) wyegzekwuje dług od dłużnika na swoją rzecz - trudno jest uznać, iż takie ,,ściągnięcie długu" konstytuuje jakąkolwiek usługę. (...) Usługowe ściąganie długów oznacza bowiem działanie na zlecenie i na rzecz wierzyciela (usługobiorcy, zleceniodawcy). Efektem usługi jest doprowadzenie do zaspokojenia wierzyciela, co rodzi prawo do wynagrodzenia dla usługodawcy. Takim działaniem nie jest jednak zakup wierzytelności. Brak tu jest elementu działania przez ,,usługodawcę" prowadzącego do zaspokojenia wierzyciela przez dłużnika".

Jak wynika z przytoczonych wyroków dokonywana czynność nabycia wierzytelności nie jest związana z wykonywaniem jakichkolwiek świadczeń na rzecz zbywcy wierzytelności - Spółka nie zobowiązuje się wobec zbywcy do świadczenia windykacji wierzytelności, pośrednictwa sprzedaży, monitorowania dłużnika, czy wykonywania jakichkolwiek innych usług. Ze względu na brak potencjalnego beneficjenta, czynności wykonywanych przez Spółkę (windykowanie nabytych wierzytelności), wyłącznie na własną rzecz, a nie na rzecz innego podmiotu, nie może to zostać uznane za świadczenie usług w świetle ustawy o VAT. Nabywane jest jedynie prawo majątkowe i tylko w tym zakresie zawierana jest transakcja pomiędzy Spółką, a zbywcą wierzytelności.

Należy także nadmienić, iż zapłata dokonywana na rzecz zbywcy odnosi się wyłącznie do transakcji bezwarunkowej cesji wierzytelności i nie obejmuje zapłaty za jakąkolwiek usługę wykonywaną na rzecz zbywcy. Powyższe w ocenie Wnioskodawcy wyklucza istnienie odpłatnego świadczenia usług.

Wskazać należy, iż stanowisko zgodne z prezentowanym w niniejszym wniosku w analogicznym stanie faktycznym zajął Dyrektor Izby Skarbowej we Wrocławiu. W wydanej w dniu 31 maja 2006 r. decyzji (sygn. PP I 443/501/06) w odniesieniu do istnienia świadczenia usług w przypadku nabywania wierzytelności poprzez cesję bezwarunkową został wyrażony pogląd, iż ,,aby można było mówić o świadczeniu usług należałoby wykazać w działaniu Spółki istnienie elementu ,,wyręczania" klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu, za który klient ponosiłby określone ryzyko oraz płacił określoną cenę. Natomiast w rozpatrywanym stanie faktycznym zbywca nie tylko za nic nie płaci, ale przede wszystkim nie zawiera umowy w zakresie windykacji, co powoduje, iż nie jest w ogóle zainteresowany efektem prowadzonego postępowania windykacyjnego oraz w żaden sposób w nim nie uczestniczy.

(...), zdaniem organu odwoławczego nabycie wierzytelności i prowadzenie windykacji nabytych uprzednio wierzytelności, na własny rachunek i we własnym imieniu nie mieści się w zakresie odpłatnego świadczenia usług i nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT".

Reasumując, Spółka stoi na stanowisku, iż czynności nabywania wierzytelności trudnych nie stanowią po jej stronie ani dostawy towarów, ani świadczenia usług w rozumieniu ustawy o VAT, co potwierdza przedstawiona powyżej argumentacja oraz przytoczona decyzja Dyrektora Izby Skarbowej we Wrocławiu oraz inne wspomniane wyroki. W związku z tym, czynności wykonywane przez Spółkę, polegające na nabywaniu wierzytelności trudnych w drodze cesji bezwarunkowej z całkowitym przejęciem ryzyka niewypłacalności, nie podlegają po stronie Spółki opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Spółka natomiast, jako nabywca wierzytelności zobowiązana była, na podstawie art. 4 pkt 1 ustawy PCC do zapłaty podatku PCC. Stawka podatku zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. b, wynosi 1% podstawy opodatkowania, którą w tym wypadku zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy PCC, była wartość rynkowa prawa majątkowego wyrażona ceną, jaką Spółka zobowiązana była zapłacić za nabywany pakiet wierzytelności trudnych.

Ad. 2

Spółka stoi na stanowisku, że sprzedaż nabytej wcześniej wierzytelności (w celu windykacji z zamiarem jej dalszej odsprzedaży) stanowi po stronie Spółki odpłatne świadczenie usług podlegające ustawie o podatku od towarów i usług.

Czynności polegające na nabywaniu wierzytelności z zamiarem ich windykacji i dalszej odsprzedaży (kupno i sprzedaż wierzytelności), mieszczą się w pojęciu obrót wierzytelnościami. Do usług pośrednictwa finansowego, jako mieszczących się w klasyfikacji PKWiU 65-67 zalicza się m.in. obrót wierzytelnościami. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu tym podatkiem podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zatem co do zasady, aby czynności podlegały opodatkowaniu VAT muszą zostać zakwalifikowane, jako dostawa towarów lub świadczenie usług.

Jak wynika z przytoczonych wyroków i przepisów przedmiotem opodatkowania jest jedynie świadczenie usług, nie zaś ich nabywanie. Jak wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 3 kwietnia 2007 r. (sygn. I SA/Wr 89/07), ,,zakres przedmiotowy ustawy o VAT obejmuje jedynie te działania podatnika, za które otrzymuje on wynagrodzenie Z przytoczonych przepisów wynika też jednoznacznie, że przedmiotem opodatkowania jest jedynie świadczenie usług, nie zaś ich nabywanie".

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT w związku z poz. 3 załącznika nr 4 do Ustawy o VAT, świadczenie usług pośrednictwa finansowego zwolnione jest od podatku od towarów i usług.

Podsumowując Spółka stoi na stanowisku, że sprzedaż nabytej uprzednio wierzytelności w ramach działalności gospodarczej stanowi po jej stronie świadczenie usługi zwolnionej z podatku od towarów i usług, gdzie podstawą opodatkowania jest wartość rynkowa wyrażona ceną.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

W myśl postanowień art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub do podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Wierzytelność jest prawem jednego podmiotu do żądania od drugiego podmiotu pewnego zachowania się zwanego świadczeniem (wyrażalnym pieniężnie). Wierzytelność jest prawem majątkowym, będącym przedmiotem obrotu gospodarczego. Przeniesienie praw do wierzytelności, jako niematerialnych praw majątkowych, co do zasady, stanowi świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

Wnioskodawca we wniosku wskazał, iż w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zawiera umowy cesji bezwarunkowej, na mocy, których następuje przeniesienie na niego wierzytelności własnych cedenta. W dalszej kolejności Zainteresowany albo przeprowadza windykację na własny rachunek i we własnym imieniu, albo dokonuje dalszej odsprzedaży przedmiotowych wierzytelności.

Uznaje się zatem, iż Wnioskodawca działa w charakterze podatnika z tytułu tej czynności, ponieważ dokonuje zakupu wierzytelności w celu ich dalszej sprzedaży lub windykacji.

Zakup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub w celu dalszej ich sprzedaży mieści się niewątpliwie w zakresie usług pośrednictwa finansowego sklasyfikowanych według PKWiU w sekcji J ex (65-67). W tak ujmowanej usłudze mieści się cywilnoprawna instytucja przelewu wierzytelności (cesji), polegająca na przeniesieniu wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej na mocy umowy zawartej między zbywcą wierzytelności (cedentem), a jej nabywcą (cesjonariuszem). W takim przypadku, nabywca wierzytelności świadczy na rzecz jej zbywcy usługę pośrednictwa finansowego, której celem jest uwolnienie sprzedawcy wierzytelności od ciężaru jej egzekwowania.

Usługi pośrednictwa finansowego, co do zasady, korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy, w związku z poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy VAT (Sekcja J ex 65-67).

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy, zwalnia się od podatku usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy. W pozycji nr 3 przedmiotowego załącznika określono jako zwolnione usługi pośrednictwa finansowego, z wyłączeniem:

1. działalności lombardów, z wyjątkiem usług świadczonych przez banki,
2. usług polegających na oddaniu w odpłatne użytkowanie rzeczy ruchomej,
3. usług doradztwa finansowego (PKWiU ex 67.13.10-00.20),
4. usług doradztwa ubezpieczeniowego oraz wyceny dla towarzystw ubezpieczeniowych (PKWiU ex 67.20.10-00.20, -00.30), z wyjątkiem świadczonych przez zakład ubezpieczeń w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej oraz świadczonych w tym zakresie przez podmioty działające w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń,
5. usług ściągania długów oraz faktoringu,
6. usług zarządzania akcjami, udziałami w spółkach lub związkach, obligacjami i innymi rodzajami papierów wartościowych, z wyjątkiem wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy,
7. usług przechowywania akcji, udziałów w spółkach lub związkach, obligacji i innych rodzajów papierów wartościowych, z wyjątkiem wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy,
8. transakcji dotyczących dokumentów ustanawiających tytuł własności,
9. transakcji dotyczących praw w odniesieniu do nieruchomości.

Oznaczenie ,,ex" uprawnia do stosowania zwolnień w zakresie ściśle określonym w ustawie, z wyłączaniem usług wymienionych w punktach od 1-9 tejże pozycji 3 ww. załącznika.

W katalogu usług, w odniesieniu, do których nie stosuje się zwolnienia od podatku wymieniono między innymi usługi ściągania długów oraz faktoringu, przy czym nie wskazano symbolu PKWiU identyfikującego usługi zawierające się w tej kategorii.

Powyższe wyłączenie usług ściągania długów i factoringu ze zwolnienia od podatku VAT jest zgodne z przepisem art. 13B (1) (d) Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EWG) (Dz. U. UE. L. 77.145.1 ze zm.), obowiązującej do dnia 31 grudnia 2006 r. oraz art. 135 (1) (d) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE. L. 06.347.1 ze zm.), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2007 r. Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich w wyroku z dnia 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-305/01, definiując faktoring, o którym mowa w ww. przepisie Szóstej Dyrektywy podkreślił, iż działalność gospodarcza, w ramach, której podmiot gospodarczy nabywa wierzytelności, przejmując ryzyko niewywiązania się dłużnika z zobowiązania i w zamian wystawia swojemu klientowi faktury z tytułu prowizji, stanowi odzyskiwanie długów w rozumieniu art. 13B (d) (3) tej dyrektywy i dlatego działalność ta wyłączona jest ze zwolnienia określonego w tym przepisie.

Usługi ściągania długów i factoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady factoring polega na tym, że faktor trudniący się zawodowo tego typu działalnością nabywa wierzytelności przysługujące przedsiębiorcy (faktorantowi) z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora. W pojęciu usług ściągania długów i faktoringu mieści się, zatem m.in. skup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub odprzedaży. Usługa tego typu polegająca na ,,wyręczeniu" klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez możliwości skorzystania ze zwolnienia. W pojęciu tym mieszczą się też usługi windykacji, które co do zasady zmierzają wprost do odzyskania długu.

W tym miejscu należy wskazać, że ustawa o podatku od towarów i usług nie uzależnia opodatkowania usług faktoringu od rodzaju umowy zawartej pomiędzy stronami, co oznacza, że każdy typ faktoringu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Faktoring na gruncie ustawy winien być traktowany analogicznie jak cesja wierzytelności. Istota rozróżnienia usług (obrotu wierzytelnościami, inkasa oraz factoringu) sprowadza się do zapisów umów łączących strony przelewu wierzytelności, analizy ich treści oraz czynności faktycznych wynikających z tych umów, w każdym przypadku, gdy celem działania usługodawcy jest przejęcie wierzytelności (długu) innego podmiotu w celu wyegzekwowania (ściągnięcia długu) - usługę tę należy opodatkować także wówczas, gdy środkiem do tego celu jest nabycie cudzej wierzytelności (z ryzykiem lub bez ryzyka wypłacalności dłużnika), która to czynność mieści się w pojęciu szeroko pojętego pośrednictwa finansowego.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca nabywa wierzytelności trudne własne cedenta, w celu samodzielnej windykacji lub indywidualnej odsprzedaży i nie świadczy na rzecz zbywcy żadnych dodatkowych usług. Przedmiotowa transakcja niewątpliwie powoduje ,,uwolnienie" cedenta od ciężaru egzekwowania wierzytelności i stanowi czynność odzyskiwania długów wyłączoną ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. Koncepcja odzyskiwania długów nie zależy, bowiem od sposobu, w jaki odzyskiwanie to się odbywa. Pojęcie odzyskiwania długów dotyczy jasno sprecyzowanych transakcji finansowych mających na celu uzyskanie zapłaty wierzytelności pieniężnej (vide: pkt 77 i 78 wyroku w sprawie C-305/01). Obrót wierzytelnościami (niezależnie od stopnia przyjętego ryzyka wypłacalności dłużnika) mieści się w pojęciu usług ,,ściągania długów i factoringu" i podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

W świetle powyższego przedmiotowe czynności nie korzystają ze zwolnienia od podatku, bowiem działalność w zakresie obrotu wierzytelnościami jest wyłączona ze zwolnienia od podatku VAT.

Reasumując, Wnioskodawca, jako nabywca wierzytelności, świadczy usługę ściągania długów, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z informacji zawartych we wniosku wynika, iż Zainteresowany dokonuje sprzedaży nabytych wcześniej wierzytelności. Zgodnie z przytoczonymi przepisami, ich nabycie stanowi dla Spółki odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT niekorzystające ze zwolnienia.

Natomiast, w przypadku sprzedaży wierzytelności przez Wnioskodawcę, usługę świadczy kolejny nabywca (kupujący), a jej beneficjentem jest zbywający (sprzedawca - Spółka). Sprzedaż (cesja) wierzytelności nie jest świadczeniem usług przez ich zbywcę, a zatem nie powstaje u niego z tego tytułu obowiązek podatkowy w zakresie podatku od towarów i usług. Czynność ta pozostaje dla Spółki poza zakresem opodatkowania podatkiem VAT. Natomiast, jak już wskazano powyżej, dla nabywcy wierzytelności czynność ta stanowi odpłatne świadczenie usług objęte zakresem przedmiotowym ustawy o podatku od towarów i usług.

Zatem, sprzedaż przedmiotowych wierzytelności przez Zainteresowanego, stanowi jedynie sprzedaż prawa, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Ponadto należy stwierdzić, iż powołane przez Wnioskodawcę wyroki sądów oraz decyzja organu podatkowego, w przedmiocie udzielenia Wnioskodawcy pisemnej interpretacji co do opodatkowania podatkiem od towarów i usług nabycia wierzytelności, są rozstrzygnięciami w konkretnych sprawach, osadzonych w określonych stanach faktycznych i tylko do nich się zawężają, w związku z tym nie mają mocy powszechnie obowiązującego prawa.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Jednocześnie tut. Organ informuje, że w zakresie zdarzenia przyszłego dotyczącego podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania obrotu wierzytelnościami wydana została interpretacja w dniu 29 grudnia 2008 r., Nr ILPP2/443 907/08 3/EWW.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Referencje