Czy zgodnie z regulacją art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów usług Wnioskodawca jako organizator konferencji nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług, bowiem nie świadczy usług w ramach działalności gospodarczej, a wypełnia swój ustawowy zakres kompetencji, realizuje cele do których został powołany?

sygnatura: ILPP1/443-507/08-3/AK

autor: Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu

data: 2008-08-19

słowa kluczowe:

podatek od towarów i usług, podatnik, usługi, zwolnienie

Wniosek ORD-IN: [ 972 kB]

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Uniwersytetu przedstawione we wniosku z dnia 12 maja 2008 r. (data wpływu: 19 maja 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania za podatnika podatku VAT - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19 maja 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania za podatnika podatku VAT.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca zgodnie ze swoimi kompetencjami, obowiązkami i celami powołania organizuje konferencje naukowe. Uczestnikami tych konferencji są pracownicy naukowi innych uczelni, a także innych instytucji naukowych i innych podmiotów. Celem konferencji jest wymiana wiedzy, poglądów i osiągnięć. W związku z organizacją konferencji Wnioskodawca ponosi koszty, które są zwracane przez jednostki macierzyste - uczelnie zatrudniające pracowników naukowych biorących udział w konferencji - opłata za udział w konferencji.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy zgodnie z regulacją art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów usług Wnioskodawca jako organizator konferencji nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług, bowiem nie świadczy usług w ramach działalności gospodarczej, a wypełnia swój ustawowy zakres kompetencji, realizuje cele do których został powołany...

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z regulacją art. 15 ust. 6 ustawy o VAT nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Ponadto regulacja art. 13 pkt 1, 112 Dyrektywy UE stanowi, że krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.

Ustawodawca wprowadzając regulację art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, nie określił definicyjnie co rozumie przez organy władzy publicznej oraz urzędy je obsługujące. Tym samym koniecznym staje się sięgnięcie do regulacji Konstytucji RP, jako jedynego aktu odwołującego się do pojęcia władzy. Należy podkreślić, iż ponieważ w ustawie o VAT brak w słowniczku ustawowym pojęcia organów władzy wykonawczej, tym samym zasadne jest, i jedyne możliwe odwołanie się do regulacji prawej z zakresu prawa administracyjnego i doktryny w tym zakresie obowiązującej.

Zgodnie z art. 10 Konstytucji RP ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej, a władzę ustawodawczą sprawują Sejm i Senat, władzę wykonawczą Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów, a władzę sądowniczą sądy i trybunały.

,,Artykuł 10 Konstytucji zalicza Prezydenta RP do organów "sprawujących" władzę wykonawczą obok Rady Ministrów. I znów można zauważyć, że najogólniejszy charakter przepisów konstytucyjnych zamieszczonych w jej I rozdziale sprawił, że przepis ten nie jest kompletny w wyliczeniu wszystkich, nawet konstytucyjnych organów władzy wykonawczej. Z pewnością takim organem jest również Prezes Rady Ministrów, ministrowie (których część Konstytucja nawet imiennie określa) i zrównani z nimi przewodniczący komitetów, wojewodowie i cały szereg dalszych organów zakotwiczonych już w ustawie. Wielość organów władzy wykonawczej odzwierciedla również wielką różnorodność działań publicznych przez nie podejmowanych i składających się na funkcję wykonawczą państwa. Jest to w pewnym sensie funkcja najszersza i najbardziej podstawowa. W każdym razie nie można sprowadzać tej funkcji jedynie do stosowania ustaw w konkretnych sytuacjach, tj. administrowania." (P. Sarnecki, Komentarz do Konstytucji RP, Zamykacze 2000 r.).

Zgodnie z art. 70 Konstytucji RP, każdy ma prawo do nauki, a nauka w szkołach publicznych jest bezpłatna. Ustawa może dopuścić świadczenie niektórych usług edukacyjnych przez publiczne szkoły wyższe za odpłatnością. Władze publiczne zapewniają obywatelom powszechny i równy dostęp do wykształcenia. Zapewnia się autonomię szkół wyższych na zasadach określonych w ustawie.

,,Artykuł 70 dotyczy szeroko pojmowanego prawa do nauki, obejmującego zatem także wyższe uczelnie. Ich organizację, tryb funkcjonowania, ale i zadania określa odrębna ustawa, natomiast Konstytucja w odniesieniu do wyższych uczelni wprowadza ważną zasadę - autonomii tych szkół." (W. Skrzydło, Konstytucja RP, komentarz, Zamykacze 2002 r.).

W przypadku, gdy przepisy prawa (przepisy Konstytucji RP, przepisy ustaw ustrojowych, tj. ustaw o utworzeniu organu lub systemu organów) nie określają wyraźnie danego organu jako organu administracji publicznej, ustalenie jego statusu wymaga uwzględnienia szeregu doktrynalnych kryteriów określenia organu administracji publicznej. Należy przede wszystkim ustalić, czy jest to organ państwowy, powołany do działania w imieniu i na rachunek Państwa. Następnie należy przyporządkować określony ustawowo zakres działania tego organu do jednej ze sfer działania Państwa, wynikającej z zasady podziału władz (ustawodawczej, sądowniczej i wykonawczej). W przypadku, gdy w wyniku tego zabiegu zostanie ustalone w sposób niebudzący wątpliwości, że zakres działania organu nie należy ani do sfery ustawodawczej, ani sadowniczej (por. nieaktualne postanowienie NSA z dnia 18 kwietnia 1985 r., III SA 404/85, ONSA 1985, nr 1, poz. 23, zgodnie z którym decyzja Rady Państwa odmawiająca zezwolenia na zmianę obywatelstwa jako akt organu władzy, przed którym nie mają zastosowania przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, nie podlega zaskarżeniu do NSA), wówczas należy uwzględnić kryteria wyodrębnienia administracji ze sfery wykonawczej, a zatem oddzielić działania polegające na wykonywaniu polityki od wykonywania ustaw, które są domeną działania administracji publicznej.

W przypadku, gdy przepisy prawa nie określają statusu prawnego danego podmiotu ewentualne zakwalifikowanie tego podmiotu do państwowej jednostki organizacyjnej wymaga uwzględnienia kryteriów doktrynalnych, wskazujących na powstanie tych jednostek z mocy prawa, zasad gospodarki finansowej, w tym powiązania z budżetem Państwa, zakresu i form nadzoru ze strony Państwa, zasad i trybu obsady personalnej organów jednostki, itd.

Szczególnym rodzajem państwowej jednostki organizacyjnej są państwowe zakłady administracyjne, np. państwowe szkoły wyższe - postanowienie NSA z dnia 12 czerwca 1992 r., SAB/Po 41/91, OSP 1994, z. 4, poz. 69 z glosą J. Homplewicza, w którym stwierdzono, że: ,,Uchwała komisji egzaminacyjnej państwowej szkoły wyższej, stwierdzająca złożenie egzaminu magisterskiego i postanawiająca o wydaniu dyplomu magisterskiego, jest decyzją administracyjną w rozumieniu art. 1 § 1 kpa, gdyż przyznaje obywatelom uprawnienia w sferze prawa powszechnie obowiązującego. Rozstrzygnięcie w sprawie włączenia w poczet użytkowników zakładu administracyjnego, jakim jest szkoła wyższa, należy uznać za decyzję administracyjną wydaną w trybie określonym w Kodeksie postępowania administracyjnego, która - stosownie do art. 196 § 1 i § 2 pkt 14 kpa - może być zaskarżona do sądu administracyjnego z powodu jej niezgodności z prawem" (A. Wróbel, KPA, komentarz, Zamykacze 2005 r.).

Tym samym ,,typowymi zakładami administracyjnymi są w dziedzinie nauki szkoły wyższe (J. Boć, Prawo administracyjne, Wrocław 2005 r. s. 172).

Ponadto, w uchwale Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 marca 1997 r. w sprawie ustalenia powszechnie obowiązującej wykładni art. 2 pkt 7 i art. 4 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych stwierdzono, że przez państwowe i komunalne jednostki organizacyjne, wykonujące zadania o charakterze użyteczności publicznej, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych (Dz. U. Nr 76, poz. 344 i Nr 130, poz. 645; z 1995 r. Nr 99, poz. 488), należy rozumieć takie jednostki państwowe i komunalne, utworzone w celu wykonywania zadań z zakresu administracji publicznej polegających na zaspokajaniu potrzeb społecznych, których działalność nie jest nastawiona na maksymalizację zysku (Dz. U. Nr 29, poz. 162).

Podsumowując, Wnioskodawca stwierdza, iż publiczna szkoła wyższa, mieści się w zakresie pojęciowym ,,organów władzy publicznej", jest bowiem państwową jednostką organizacyjną, w szczególności zakładem administracyjnym, nie należy do władzy sądowniczej czy ustawodawczej, zatem do wykonawczej i realizuje zadania państwa, do których ma mocy ustawy została powołana. Odnośnie zakresu podmiotowego art. 15 ust. 6 ustawy o VAT uczelnia wyższa publiczna objęta jest pojęciem organu władzy wykonawczej.

Zdaniem Zainteresowanego, regulacja art. 1 i art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym stanowi, że ustawę stosuje się do szkół publicznych i niepublicznych, a uczelnią publiczną jest uczelnia utworzona przez państwo reprezentowane przez właściwy organ władzy lub administracji publicznej. Dalej, na mocy art. 18 powołanej ustawy utworzenie publicznej uczelni akademickiej, jej likwidacja, zmiana nazwy oraz połączenie z inną uczelnią publiczną następują w drodze ustawy.

Zgodnie z art. 4 ww. ustawy, uczelnie są autonomiczne we wszystkich obszarach swojego działania na zasadach określonych w ustawie, a w swoich działaniach uczelnie kierują się zasadami wolności nauczania, wolności badań naukowych oraz wolności twórczości artystycznej. Uczelnie, pełniąc misję odkrywania i przekazywania prawdy poprzez prowadzenie badań i kształcenie studentów, stanowią integralną część narodowego systemu edukacji i nauki.

Stosownie do art. 13 tej ustawy podstawowymi zadaniami uczelni są:

1. kształcenie studentów w celu ich przygotowania do pracy;
2. wychowywanie studentów w poczuciu odpowiedzialności za państwo polskie, za umacnianie zasad demokracji i poszanowanie praw człowieka;
3. prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych oraz świadczenie usług badawczych;
4. kształcenie i promowanie kadr naukowych;
5. upowszechnianie i pomnażanie osiągnięć nauki, kultury narodowej i techniki, w tym poprzez gromadzenie i udostępnianie zbiorów bibliotecznych i informacyjnych;
6. kształcenie w celu zdobywania i uzupełniania wiedzy;
7. stwarzanie warunków do rozwoju kultury fizycznej studentów;
8. działanie na rzecz społeczności lokalnych i regionalnych.

Z kolei art. 111 ust. 1 ww. ustawy stanowi, że pracownicy naukowo-dydaktyczni są obowiązani:

1. kształcić i wychowywać studentów;
2. prowadzić badania naukowe i prace rozwojowe, rozwijać twórczość naukową albo artystyczną;
3. uczestniczyć w pracach organizacyjnych uczelni.

Zgodnie z ust. 2 pracownicy naukowi mają obowiązki określone w ust. 1 pkt 2 i pkt 3. Art. 111 ust. 3 stanowi, iż do obowiązków nauczycieli akademickich posiadających tytuł naukowy profesora lub stopień naukowy doktora habilitowanego należy również kształcenie kadry naukowej.

W myśl art. 111 ust. 4, pracownicy dydaktyczni są obowiązani:

1. kształcić i wychowywać studentów;
2. podnosić swoje kwalifikacje zawodowe;
3. uczestniczyć w pracach organizacyjnych uczelni.

Ww. regulacje wskazują, po pierwsze na zadania uczelni, do których na mocy ustawy została powołana, a zadania te wykonuje w imieniu i na rzecz Państwa, zobligowanego do ich podjęcia i realizacji na mocy Konstytucji. W ramach tych zadań, obowiązków i kompetencji uczelnia ma kształcić i promować kadry naukowe oraz upowszechniać i pomnażać osiągnięcia nauki. Zaś pracownicy uczelni mają obowiązek podnosić swoje kwalifikacje zawodowe i uczestniczyć w pracach organizacyjnych uczelni.

W związku z powyższym - zdaniem Wnioskodawcy - publiczna uczelnia wyższa w zakresie w jakim realizuje zadania nałożone odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których została ona powołana, nie jest podatnikiem podatku VAT na mocy regulacji art. 15 ust. 6. Tym samym, organizowane przez uczelnię konferencje naukowe, jako jedno z zadań uczelni, nie jest świadczeniem usług w ramach działalności gospodarczej, a tym samym nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Przez działalność gospodarczą, na podstawie zapisu art. 15 ust. 2 cyt. ustawy, rozumie się wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W myśl art. 15 ust. 6 ww. ustawy nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Z powyższego przepisu wynika, iż czynności, wykonywane przez organy władzy publicznej oraz urzędy obsługujące te organy w ramach realizacji swoich zadań, są wyłączone z opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Jeżeli jednak czynności te wykonywane są na podstawie umów cywilnoprawnych, wówczas podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych.

Stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów, stosownie do przepisu art. 7 ust. 1 cytowanej ustawy, należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast świadczeniem usług, w myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy, jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Według art. 8 ust. 3 cyt. ustawy, usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, z wyjątkiem usług elektronicznych i usług turystyki, o których mowa w art. 119.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlega opodatkowaniu VAT jedynie wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (za wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 i ust. 3 oraz w art. 8 ust. 2). W dorobku orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. O bezpośrednim związku pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem można mówić jedynie wówczas, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść na rzecz dostawcy towaru lub świadczącego usługę i jeżeli świadczenie wzajemne pozostaje w bezpośrednim związku ze świadczeniem dokonanej czynności. Reasumując, dostawa towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wtedy, gdy są wykonane odpłatnie i pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca organizuje konferencje naukowe. Za udział w konferencji pobierana jest od uczestników opłata. Uczestnikami konferencji są pracownicy naukowi innych uczelni, a także instytucji naukowych i innych podmiotów.

W związku z powyższym, Wnioskodawca organizując konferencje naukowe świadczy usługi podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT. W zakresie, w którym Uniwersytet wykonuje czynności opodatkowane, posiada status podatnika w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Zwalnia się od podatku - w myśl art. 113 ust. 1 ustawy o VAT - podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 50.000 zł.

Do wartości sprzedaży, o której mowa w ust. 1, nie wlicza się odpłatnej dostawy towarów oraz odpłatnego świadczenia usług zwolnionych od podatku, a także towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji - art. 113 ust. 2 ww. ustawy.

Ponadto, stosownie do art. 113 ust. 5, jeżeli wartość sprzedaży u podatników zwolnionych od podatku na podstawie ust. 1 przekroczy kwotę, o której mowa w ust. 1, zwolnienie traci moc w momencie przekroczenia tej kwoty. Obowiązek podatkowy powstaje z momentem przekroczenia tej kwoty, a opodatkowaniu podlega nadwyżka sprzedaży ponad tę kwotę (...).

Podatnik rozpoczynający wykonywanie czynności określonych w art. 5 w trakcie roku podatkowego jest zwolniony od podatku, jeżeli przewidywana przez podatnika wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej sprzedaży, kwoty określonej w ust. 1 lub w ust. 8 - art. 113 ust. 9 ustawy.

W myśl art. 113 ust. 11 ustawy o VAT, podatnik, który utracił prawo do zwolnienia od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, może dopiero po upływie 3 lat, licząc od końca miesiąca, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, ponownie skorzystać ze zwolnienia określonego w ust. 1.

Biorąc pod uwagę powołane wyżej przepisy oraz przedstawiony we wniosku stan faktyczny, należy stwierdzić, iż Uniwersytet w zakresie w jakim świadczy usługi organizacji konferencji jest podatnikiem podatku od towarów i usług. Jednakże, Wnioskodawca może skorzystać ze zwolnienia podmiotowego, gdy wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczy w trakcie roku podatkowego kwot określonych w art. 113 ustawy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.