Opodatkowania przeniesienia prawa własności nieruchomości gminnych z przeznaczeniem na budowę dróg krajowych w zamian za odszkodowanie.

sygnatura: ILPP1/443-68/08-2/BP

autor: Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu

data: 2008-04-14

Wniosek ORD-IN: [ 311 kB]

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Gminy X przedstawione we wniosku z dnia 8 stycznia 2008 r. (data wpływu: 14 stycznia 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania przeniesienia prawa własności nieruchomości gminnych z przeznaczeniem na budowę dróg krajowych w zamian za odszkodowanie - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 stycznia 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania przeniesienia prawa własności nieruchomości gminnych z przeznaczeniem na budowę dróg krajowych w zamian za odszkodowanie.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Na podstawie decyzji Wojewody (...) z dnia 29 października 2007 r. Gmina otrzymała odszkodowanie za odjęcie prawa własności nieruchomości położonych na terenie Gminy i stanowiących dotychczas jej własność. Nieruchomości przekazano na pasy drogowe, a kwotę odszkodowania ustalono w oparciu o operat szacunkowy wyceny nieruchomości, sporządzony przez rzeczoznawcę majątkowego. Wypłaty odszkodowania na rzecz Gminy dokonał w listopadzie 2007 r. Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad. Gmina nie otrzymała odpowiedzi na pytanie skierowane do służb Wojewody (...), czy kwota odszkodowania stanowi kwotę netto, czy kwotę brutto z podatkiem VAT. W listopadzie 2007 r. Gmina od odszkodowania odprowadziła 22% podatku VAT.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

2. Czy dostawa nieruchomości z przeznaczeniem na budowę dróg krajowych, za którą Gmina otrzymała odszkodowanie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT...
3. Czy postąpiono słusznie odprowadzając podatek VAT z chwilą otrzymania odszkodowania...

Zdaniem Wnioskodawcy, pomniejszenie odszkodowania otrzymanego od Skarbu Państwa o należny podatek VAT jest niesłuszne. Podatek VAT nie dotyczy czynności polegających na realizacji uprawnień publicznoprawnych, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie umów cywilnoprawnych, co wynika z art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług. Gmina, uzyskując odszkodowanie, działała w charakterze podmiotu wykonującego zadania publiczne. Wspólnota samorządowa, przekazując grunty na rzecz Skarbu Państwa, przyczyniła się do urzeczywistnienia celów publicznych. Gmina przede wszystkim podlega prawu publicznemu, a dopiero potem jest podatnikiem podatku VAT.

Wnioskodawca powołał się na uchwałę NSA w składzie siedmiu sędziów z dnia 8 października 2007 r., sygn. akt I FPS 2/07, która stwierdza, że przekazanie przez przedsiębiorcę Skarbowi Państwa towarów w zamian za zaległości podatkowe nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. NSA wyraził pogląd, że cechą podatku VAT jest ekwiwalentność, a Skarb Państwa nie wykonuje żadnych czynności na rzecz podatnika, a jedynie realizuje kompetencje z zakresu władzy publicznej poza obrotem gospodarczym, z którym związany jest podatek VAT. Według Wnioskodawcy podobnie przedstawia się stan faktyczny opisany we wniosku, tj. przeniesienie prawa własności nie ma nic wspólnego z obrotem gospodarczym podlegającym opodatkowaniu podatkiem VAT. Przesunięcie majątkowe między organami administracji rządowej i organami administracji samorządowej dokonywane w celu realizacji zadań publicznych nie powinno uchodzić za obrót gospodarczy podlegający opodatkowaniu podatkiem VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Według art. 2 pkt 6 ww. ustawy, towarami są rzeczy ruchome, wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Za dostawę towarów, stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy, uważa się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych (Dz. U. Nr 80, poz. 721 ze zm.), wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych wydają decyzję o ustaleniu lokalizacji drogi na wniosek właściwego zarządcy drogi (np. Dyrektora Generalnego Dróg Krajowych i Autostrad).

Według art. 12 ust. 2 cyt. ustawy, linie rozgraniczające teren ustalone decyzją o ustaleniu lokalizacji drogi stanowią linie podziału nieruchomości, a nieruchomości wydzielone liniami rozgraniczającymi teren - stosownie do art. 12 ust. 4 ww. ustawy - stają się z mocy prawa:

1. własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych,
2. własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych

- z dniem, w którym decyzja o ustaleniu lokalizacji drogi stała się ostateczna, za odszkodowaniem ustalonym w odrębnej decyzji odpowiednio przez wojewodę albo starostę.

Na podstawie art. 18 ust. 1 cyt. ustawy, wysokość odszkodowania ustala się według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji drogi przez organ I instancji oraz według jej wartości w dniu wydania decyzji ustalającej wysokość odszkodowania. Do ustalenia wartości nieruchomości stosuje się odpowiednio przepisy o gospodarce nieruchomościami.

W świetle przytoczonych przepisów nie powinno budzić wątpliwości, że w przedstawionym stanie faktycznym mamy do czynienia z odpłatną dostawą towarów. W tym przypadku odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie prawa własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną.

Zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy - opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy - czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat tej działalności. Według art. 15 ust. 2 cyt. ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wtedy, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Od wspomnianej zasady ustawodawca wprowadza pewne wyjątki. I tak na podstawie art. 15 ust. 6 ww. ustawy nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

W przypadku przeniesienia prawa własności nieruchomości na cele budowy lub poszerzenia dróg w roli organu władzy publicznej występuje wojewoda albo starosta (vide przepisy ustawa o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych). Czynności wykonywane przez wojewodę albo starostę nie stanowią dostawy towarów, ergo nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT. W opisanym we wniosku stanie faktycznym Wnioskodawca nie realizuje ani zadań własnych, ani zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych jednostce samorządu terytorialnego ustawami. Chodzi tu o ,,przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie". Ponieważ trudno dopatrzyć się podstaw do odmiennego traktowania jednostki samorządu terytorialnego oraz pozostałych uczestników obrotu prawnego, przeto należy uznać, że Wnioskodawca wykonuje czynność określoną w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług jako podatnik w rozumieniu art. 15 ust. 1 cyt. ustawy.

Ani organ władzy publicznej (wójt, burmistrz), ani urząd obsługujący ten organ (urząd gminy), wydając nieruchomość za odszkodowaniem nie korzysta z wyłączenia od opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy. Zarówno organy władzy publicznej jak i urzędy obsługujące te organy nie są uznawane za podatników w zakresie czynności, które mieszczą się w ramach zadań, dla realizacji których zostały one powołane, dodatkowo pod warunkiem, że wspomniane czynności nie są wykonywane na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. W przypadku przeniesienia z mocy prawa własności nieruchomości za odszkodowaniem nie są realizowane zadania, dla realizacji których organy te zostały powołane.

Wnioskodawca nie może również skorzystać ze zwolnienia od podatku VAT, o którym mowa w § 8 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 97, poz. 970 ze zm.). Przy przeniesieniu z mocy prawa własności nieruchomości Wnioskodawca nie realizuje ani zadań własnych, ani zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych jednostce samorządu terytorialnego ustawami.

Odszkodowanie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT według stawki 22% - stosownie do art. 41 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Z opisu stanu faktycznego nie wynika, że przedmiotem dostawy był grunt zabudowany budynkiem, a więc obowiązek podatkowy w podatku VAT powstaje według zasad określonych w art. 19 ust. 1 i ust. 4 cyt. ustawy. Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1. Natomiast z art. 19 ust. 4 cyt. ustawy wynika, że w przypadku, gdy dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Wnioskodawca jako czynny podatnik podatku VAT wydanie nieruchomości za odszkodowaniem powinien udokumentować fakturą. Z uwagi na powyższe, obowiązek podatkowy z tytułu przedmiotowej dostawy powstał z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu licząc od dnia wydania nieruchomości. Decydujące znaczenie ma zatem data wystawienia faktury. Jeżeli faktura została wystawiona w terminie, to obowiązek podatkowy powstaje w dniu wystawienia. Natomiast wówczas, gdy faktura nie została wystawiona w terminie, obowiązek podatkowy powstaje w 7. dniu od dnia wydania towaru.

Data wypłaty odszkodowania miałaby znaczenie dla ustalenia obowiązku podatkowego tylko wówczas, gdyby przed wydaniem nieruchomości Wnioskodawca otrzymał zaliczki. W tym przypadku - zgodnie z art. 19 ust. 11 ustawy - obowiązek podatkowy powstałby z chwilą ich otrzymania. Zawarty we wniosku opis stanu faktycznego na to jednak nie wskazuje.

Reasumując, stwierdza się, że przeniesienie prawa własności nieruchomości z przeznaczeniem na budowę dróg krajowych w zamian za odszkodowanie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, a odszkodowanie należało wykazać w deklaracji VAT-7 za miesiąc, w którym została wystawiona faktura (jeżeli fakturę wystawiono w terminie) albo za miesiąc, w którym przypada 7. dzień od dnia wydania nieruchomości (jeżeli faktury nie wystawiono w terminie).

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.