Czy zarządca sądowy nieruchomości jest podatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu wynajmu lokali?

sygnatura: PPB1-4407/I/43/2005

autor: Izba Skarbowa w Katowicach

data: 2005-08-05

D E C Y Z J A

Na podstawie art. 14b § 5 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005r. Nr 8 poz. 60) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach po rozpatrzeniu zażalenia Pana X - Zarządcy Sądowego dla nieruchomości (...) w Częstochowie, zamieszkałego w Częstochowie (...), z dnia 30 maja 2005r. na postanowienie Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Częstochowie Nr PP/443-36/05z dnia 27 maja 2005r. stanowiące interpretację co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego sprawie dotyczącej ustalenia czy zarządca sądowy nieruchomości jest podatnikiem z tytułu wynajmu lokali odmawia zmiany zaskarżonego postanowienia organu pierwszej instancji.

Uzasadnienie

Wnioskiem z dnia 24 lutego 2005r. Pan X zamieszkały w Częstochowie, (...) - Zarządca Sądowy dla nieruchomości położonej w Częstochowie przy ul. (...) wystąpił ponownie do Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Częstochowie o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w zakresie podatku od towarów i usług wnosząc o dokonanie wiążącej wykładni w zakresie możliwości wystawienia we własnym imieniu i na własny numer identyfikacji podatkowej faktur VAT za wynajem w zarządzanej nieruchomości lokali użytkowych. Zdaniem Strony istotną kwestią podlegającą rozstrzygnięciu jest, czy będąc już z tytułu innych zdarzeń podatnikiem podatku VAT i dokonując czynności opodatkowanych tym podatkiem w postaci wynajmu lokali użytkowych nie będących własnością Strony ma ona obowiązek wystawić fakturę VAT na własne nazwisko i imię. Odpowiedź na powyższe pytanie zdaniem Strony powinna brzmieć - tak.

W treści wniosku Pan X odniósł się również do pisma Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 20 lipca 2004r. stwierdzając, iż w piśmie tym odniesiono się tylko do jednej sytuacji tj. takiej w której zarządca obejmując zarząd nieruchomością nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług i stać się nim nie może z tego tytułu, że działając wprawdzie we własnym imieniu, jednakże na rzecz współwłaścicieli. Zdaniem Strony jest to interpretacja zawężająca, bo bierze pod uwagę tylko jeden aspekt sytuacji (zarządca obejmując w zarząd kamienicę podatnikiem VAT-u nie jest), natomiast nie ustosunkowuje się do sytuacji, w której zarządca obejmujący w zarząd kamienicę tym podatnikiem jest (z jakiegokolwiek innego tytułu, który rodzi obowiązek stania się podatnikiem podatku VAT).

Zawężająca interpretacja przedstawiona w przedmiotowym piśmie, zdaniem Strony utrudniałaby prowadzenie prawidłowej gospodarki nieruchomością do czego zarządcę sądowego zobowiązuje art. 935 § 1 KPC, tym bardziej, iż przepisy art. 936 KPC tylko zarządcy dają możliwość zawierania umów najmu lokali mieszkalnych i użytkowych, podczas gdy współwłaściciele są pozbawieni tego prawa. Zatem zarządca sądowy musiałby wystąpić do Urzędu Skarbowego z prośbą o wydanie decyzji, zezwalającej mu na wystawianie faktur VAT w imieniu współwłaścicieli oraz na posługiwanie się ich NIP-ami, co na gruncie obowiązującego prawa jest niedopuszczalne a ponadto rodzi ogromne problemy techniczne.

Dlatego też zdaniem Strony, odmawianie zarządcy sądowemu dla nieruchomości możliwości wystawiania faktur VAT za wynajem lokali użytkowych nie będących jego własnością, wydaje się nie celowe i wymaga pogłębionej analizy.

Wnioskodawca stanął na stanowisku, że jako zarządca sądowy nieruchomości jest podatnikiem z tytułu najmu lokali mieszkalnych i użytkowych, w związku z czym jest uprawniony do wystawiania faktur VAT we własnym imieniu, podając swój numer NIP.

W piśmie z dnia 23 maja 2005r. stanowiącym uzupełnienie do wym. wyżej wniosku, podatnik poinformował, iż jest zarejestrowany dla celów podatku VAT w Drugim Urzędzie Skarbowym w Częstochowie z tytułu wynajmowania lokali w zarządzanej kamienicy. Do tego Urzędu składa też deklaracje VAT-7.

Postanowieniem Nr PP/443-36/05 z dnia 27 maja 2005r. Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Częstochowie uznał za nieprawidłowe stanowisko Pana Mariusza Winka w sprawie będącej przedmiotem wniosku.

W końcowej części uzasadnienia postanowienia organ pierwszej instancji stwierdził, iż zarządca nieruchomości nie jest podatnikiem z tytułu najmu lokali i nie może wystawiać faktur VAT za najem.

Na powyższe postanowienie strona złożyła zażalenie z dnia 30.05.2005r., w którym stwierdza, iż nie zgadza się ze stanowiskiem organu pierwszej instancji i uważa je za nietrafne.

Zdaniem podatnika stanowisko to jest sprzeczne ze stanowiskiem Ministerstwa Finansów i orzecznictwem sądowym.

Po rozpatrzeniu przedmiotowego zażalenia Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stwierdza co następuje:

Zgodnie z przepisami art. 15 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm) podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zgodnie z art. 203 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) każdy ze współwłaścicieli może wystąpić do sądu o wyznaczenie zarządcy, jeżeli nie można uzyskać zgody większości współwłaścicieli w istotnych sprawach dotyczących zwykłego zarządu albo jeżeli większość współwłaścicieli narusza zasady prawidłowego zarządu lub krzywdzi mniejszość.

Zarządca nieruchomości wykonuje czynności we własnym imieniu, ale na rzecz współwłaścicieli nieruchomości, czyli nie na własny rachunek.

Powyższe oznacza, że aczkolwiek zarządca wykonuje czynności określone w art. 5 cyt. ustawy to jednak wykonuje je na rzecz współwłaścicieli, którzy ograniczeni są w swoich prawach dysponowania majątkiem.

Na skutek ustanowienia zarządu współwłaściciele nieruchomości nie tracą prawa własności swego majątku lecz jedynie są zastępowani przez zarządcę nieruchomości w dotychczasowych czynnościach.

Okoliczność ta nie pozbawia ich jednak statusu podatnika podatku VAT.

Uzasadnione jest zatem twierdzenie, że ustanowienie zarządu nieruchomości nie zwalnia współwłaścicieli tej nieruchomości z dotychczasowych obowiązków podatkowych.

Zarządca obejmując nieruchomość i zarządzając nią działa za współwłaścicieli.

Zatem podatnikami podatku od towarów i usług z tytułu świadczenia ,w zarządzanej nieruchomości, usług najmu lokali są nadal współwłaściciele tej nieruchomości, a nie osoba zarządzająca ich majątkiem.

W świetle powyższego współwłaściciele nieruchomości tracąc zarząd i prawo do rozporządzania majątkiem, w dalszym ciągu są podatnikami podatku VAT z tyt. świadczenia usług najmu lokali, pomimo że czynności wykonuje za nich obowiązkowo zarządca nieruchomości.

W związku z powyższym najem lokali dokonywany przez zarządcę na rachunek współwłaścicieli, którzy przez ustanowienie zarządu, nie utracili prawa własności swego majątku podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a podatnikami z tego tytułu są współwłaściciele nieruchomości.

Konsekwentnie, skoro podatnikami są współwłaściciele to, zarządca nie może wystawiać faktur VAT we własnym imieniu i na własny rachunek.

Fakt bycia przez zarządcę podatnikiem z tytułu innych czynności pozostaje bez znaczenia.

Równocześnie zauważa się, iż analogiczne stanowisko zaprezentował Minister Finansów w odpowiedzi z dnia 21 maja 2004r. na interpelację poselską nr 6678. W związku z powyższym chybiony jest zarzut Strony, iż zaskarżone postanowienie organu pierwszej instancji jest sprzeczne ze stanowiskiem Ministerstwa Finansów.

W odpowiedzi na argumenty odwołujące się do stanowiska Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 15 lutego 2005r. sygn. akt VI Ca 3/05 oraz glosy do orzeczenia z dnia 13.04.1966r. (sygn. akt CR 24/66) stwierdzić należy, iż nie mają one wpływu na rozstrzygnięcie niniejszej sprawy, nie dotyczą one bowiem sytuacji zarządcy sądowego w świetle ustawy o podatku od towarów i usług.

W świetle przytoczonych wyżej okoliczności należało orzec jak w sentencji.

Decyzja niniejsza jest ostateczna w toku postępowania administracyjnego.

Na mocy art. 143 cyt. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa, niniejsza decyzja wydana została z upoważnienia Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach.

Na decyzję służy skarga (w dwóch egzemplarzach) do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, za pośrednictwem Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w terminie 30 dni od dnia jej doręczenia. (Adres do korespondencji: Izba Skarbowa w Katowicach - Ośrodek Zamiejscowy w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a).