Dotyczy opodatkowania oddania nieruchomości w użytkowanie wieczyste w drodze decyzji administracyjnej oraz opłat pobieranych z tego tytułu.

sygnatura: PPB1-443/627/2005

autor: Izba Skarbowa w Katowicach

data: 2005-08-05

DECYZJA

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach na podstawie art. 14b § 5 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60), w związku z rażącym naruszeniem przepisu art. 14a § 3 ww. ustawy, zmienia z urzędu postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w Piekarach Śląskich z dnia 25 kwietnia 2005r. nr PPXI/443/8/2005 wydane dla Prezydenta Miasta stanowiące interpretację co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w sprawie dotyczącej opodatkowania podatkiem od towarów i usług rocznej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego gruntu, w ten sposób iż uznaje stanowisko podatnika zajęte we wniosku z dnia 8 marca 2005r. znak: G-0717/SP/17/05 za nieprawidłowe.

Uzasadnienie

Wnioskiem z dnia 8 marca 2005r. znak: G-0717/SP/17/05 Prezydent Miasta, zwrócił się do Naczelnika Urzędu Skarbowego w Piekarach Śląskich o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w sprawie dotyczącej opodatkowania podatkiem od towarów i usług oddania gruntów w użytkowanie wieczyste.

Wnioskodawca w stanie faktycznym podał, iż państwowa (komunalna) osoba prawna nabyła, z mocy prawa, z dniem 5 grudnia 1990r., prawo użytkowania wieczystego gruntu w trybie art. 200 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz. U. z 2004r. Nr 261, poz. 2603).

Fakt ten został potwierdzony decyzją administracyjną, w której właściwy organ nie ustalał pierwszej opłaty. Ustalone są natomiast opłaty roczne.

W ocenie Podatnika nabycie przez państwową lub komunalną osobę prawną, z dniem 5 grudnia 1990r., ex lege, prawa użytkowania wieczystego mocą decyzji uwłaszczeniowej nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w związku z art. 15 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku VAT. Podatnik wskazał również, iż wym. wyżej nabycie ma charakter nieodpłatny. Natomiast w kwestii opodatkowania opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej stwierdzonego mocą decyzji administracyjnej (uwłaszczeniowej) stanął na stanowisku, iż opłaty te po dniu 1 maja 2004r. powinny być obciążone podatkiem od towarów i usług bez względu na to czy decyzje wydano przed, czy po 1 maja 2004r. Podatnik oddzielił zatem wydanie decyzji w sprawie nabycia użytkowania wieczystego gruntów (czynność niepodlegająca opodatkowaniu VAT) od opłat rocznych pobieranych z tytułu użytkowania wieczystego (podlegają opodatkowaniu).

Postanowieniem z dnia 25 kwietnia 2005r. Nr PPXI/443/8/2005 Naczelnik Urzędu Skarbowego w Piekarach Śląskich uznał za prawidłowe stanowisko Prezydenta Miasta w sprawie będącej przedmiotem wniosku.

W uzasadnieniu postanowienia (punkt 1) organ pierwszej instancji przyjął zgodnie ze stanowiskiem wnioskodawcy, iż decyzje uwłaszczeniowe będące podstawą ustanowienia prawa użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowych oraz wszelkich opłat ponoszonych z tego tytułu nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT na mocy art. 15 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2005r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) oraz ze względu na nieodpłatny charakter tych czynności. Wskazał równocześnie (punkt 2), iż wszelkie opłaty dotyczące prawa użytkowania wieczystego gruntu, otrzymane po 1 maja 2004r. lub których termin płatności przypada po dacie 1 maja 2004r. - niezależnie od tego kiedy ustanowienie tego prawa miało miejsce - wobec braku stawki preferencyjnej oraz zwolnienia od podatku, należy opodatkować 22% stawką podatku VAT. Organ pierwszej instancji uznał, iż opłaty roczne wnoszone przez cały okres użytkowania wieczystego są zobowiązaniami cywilnoprawnymi uiszczanymi bez wezwania na rzecz właściciela gruntu (Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego). Potwierdził zatem, iż wydanie decyzji i pobór opłaty stanowią dwie odrębnie opodatkowane czynności.

Po przeanalizowaniu udzielonej przez organ pierwszej instancji odpowiedzi Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stwierdza, co następuje:

1/ Przede wszystkim wymaga wyjaśnienia, iż przedstawiony przez Podatnika oraz organ pierwszej instancji podział na opodatkowanie osobno decyzji i osobno opłat rocznych ponoszonych z tytułu użytkowania wieczystego jest niewłaściwy. Czynnością podlegającą opodatkowaniu jest bowiem oddanie nieruchomości w użytkowanie wieczyste.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż nabycie z mocy prawa użytkowania wieczystego następuje w drodze decyzji wydawanej przez właściwy organ. W decyzji tej właściwy organ orzeka również w kwestii wysokości opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego gruntów.

Nabycie użytkowania wieczystego gruntu z mocy prawa jest czynnością odpłatną, przy czym płatność jest ustalona w formie pierwszej opłaty oraz opłat rocznych. Nie jest wobec tego prawidłowy podział na opodatkowanie osobno wydania decyzji w przedmiocie nabycia użytkowania wieczystego i osobno opłat rocznych pobieranych z tytułu tego użytkowania. Ustalone opłaty są bowiem nierozerwalnie związane z nabyciem użytkowania wieczystego gruntu w drodze decyzji administracyjnej i wynikają z takiej decyzji.

2/ Kolejną kwestią wymagającą wyjaśnienia jest to, iż ze stanu faktycznego przedstawionego przez Podatnika nie wynika czyją własność stanowią grunty (Skarbu Państwa czy jednostki samorządu terytorialnego), w stosunku do których wydawane są decyzje określone w art. 200 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami.

Zgodnie z ww. przepisem w sprawach stwierdzenia nabycia, z mocy prawa, na podstawie ustawy z dnia 29 września 1990r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. Nr 79, poz. 464 zez zm.), z dniem 5 grudnia 1990r. prawa użytkowania wieczystego gruntów oraz własności budynków, innych urządzeń i lokali przez państwowe i komunalne osoby prawne oraz Bank Gospodarki Żywnościowej, które posiadały w tym dniu grunty w zarządzie, niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy o gospodarce nieruchomościami, stosuje się następujące zasady:

• nabycie własności budynków, innych urządzeń i lokali następuje nieodpłatnie, jeżeli obiekty te nie były wybudowane lub nabyte ze środków własnych tych osób lub ich poprzedników prawnych;
• nabycie prawa użytkowania wieczystego oraz własności stwierdza w drodze decyzji wojewoda - w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa lub wójt, burmistrz albo prezydent miasta - w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność gminy;
• w decyzji, o której mowa w pkt 2, ustala się warunki użytkowania wieczystego, z zachowaniem zasad określonych w art. 62 ustawy i w art. 236 kodeksu cywilnego, oraz kwotę należną za nabycie własności, a także sposób zabezpieczenia wierzytelności;
• na poczet ceny nabycia własności, o której mowa w pkt 3, zalicza się zwaloryzowane opłaty poniesione z tytułu zarządu budynków, innych urządzeń i lokali; przy nabyciu użytkowania wieczystego nie pobiera się pierwszej opłaty.

Jak wynika z powyższego przepisu, decyzje stwierdzające nabycie użytkowania wieczystego wydaje wojewoda (co do gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa) bądź wójt, burmistrz lub prezydent miasta (w stosunku do gruntów należących do jednostek samorządu terytorialnego).

Zatem wojewoda wydający wyżej wym. decyzję dotyczącą nabycia użytkowania wieczystego gruntów Skarbu Państwa wykonuje władztwo publiczne wynikające z pełnionej przez niego funkcji i na mocy art. 15 ust. 6 ustawy o VAT nie jest on podatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu wykonywania wyżej wymienionych czynności.

W myśl art. 15 ust. 6 ustawy nie uznaje się bowiem za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie umów cywilnoprawnych.

Natomiast w przypadku gruntów stanowiących własność jednostki samorządu terytorialnego, zastosowanie znajdzie przepis § 8 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 97, poz. 970 ze zm.).

Zgodnie z tym przepisem zwalnia się od podatku czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Jak wynika z cyt. wyżej art. 200 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność gminy decyzje stwierdzające nabycie prawa użytkowania wieczystego wydaje odpowiednio wójt, burmistrz, prezydent. Powołane wyżej zwolnienie odnosi się zatem do wydawanych przez jednostki samorządu terytorialnego decyzji.

3/ Wskazać również należy, iż fakt braku podatku od towarów i usług w przedmiotowej sprawie wynika z tego, że podstawę nabycia prawa użytkowania wieczystego nie stanowi umowa cywilnoprawna. Czynności wykonywane przez organy władzy publicznej, o których mowa w art. 15 ust. 6 ustawy oraz przez jednostki samorządu terytorialnego (§ 8 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia) podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług tylko wówczas, gdy wykonywane są na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Natomiast jak wyżej wyjaśniono, w sprawie zostały wydane decyzje administracyjne.

W świetle przedstawionego powyżej stanu faktycznego i prawnego zawarte we wniosku z dnia 8 marca 2005r. stanowisko Podatnika jest nieprawidłowe.

Zatem postanowiono orzec jak w sentencji decyzji.