Czy komornik sądowy jest płatnikiem podatku VAT także w przypadku egzekucji z nieruchomości?
sygnatura: ZP2-4407/I/6/05
autor: Izba Skarbowa w Lublinie Ośrodek Zamiejscowy w Zamościu
data: 2005-08-30
| słowa kluczowe: | egzekucja z nieruchomości, komornik sądowy |
D E C Y Z J A
Na podstawie art.233 § 1 pkt 1 w związku z art.14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Ordynacja podatkowa ( tekst jednolity Dz.U. z 2005r., Nr 8, poz.60 ) po rozpatrzeniu zażalenia z dnia 20 czerwca 2005r. b/z na postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w... z dnia 10 czerwca 2005r., znak: PP/443-31/05 w sprawie udzielenia pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej rozstrzygnięcia, czy komornik sądowy jest również płatnikiem podatku VAT z egzekucji nieruchomości, postanawiam:utrzymać w mocy postanowienie organu I instancji.
U Z A S A D N I E N I E
Wniesionym w dniu 16 marca 2005r. do Naczelnika Urzędu Skarbowego w... pismem Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w... zwrócił się z zapytaniem, czy komornik sądowy jest płatnikiem podatku od towarów i usług z egzekucji nieruchomości, pomimo tego, że nie przeprowadza w trybie egzekucji dostawy towarów.Strona wskazała, że sprzedaży nieruchomości w drodze egzekucji, a więc czynności prowadzących bezpośrednio do przeniesienia prawa własności dokonuje inny organ egzekucyjny, jakim jest sąd. Postanowienie o przysądzeniu własności wydaje również sąd i dopiero to postanowienie, po uprzednim uprawomocnieniu, przenosi własność nieruchomości na nabywcę.
Zdaniem Strony, ustawa z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług nakłada na komorników, dokonujących czynności egzekucyjnych, obowiązek płatnika podatku należnego od sprzedaży dokonanej w trybie egzekucji. Komornik jest płatnikiem podatku od towarów i usług w przypadku, gdy w ramach postępowania egzekucyjnego dokonuje czynności powodujących sprzedaż rzeczy. Tylko taka sprzedaż może bowiem rodzić powstanie obowiązku podatkowego. W przypadku sprzedaży nieruchomości w postępowaniu egzekucyjnym komornik nie dokonuje czynności, które mogłyby zostać uznane za sprzedaż rzeczy - czynności komornika sprowadzają się wyłącznie do działań czysto technicznych, zaś samej sprzedaży dokonuje inny organ egzekucyjny, jakim jest sąd. Powyższe, według Strony, dowodzi, iż komornik sądowy nie jest płatnikiem podatku VAT dla tego rodzaju spraw.
Zaskarżonym postanowieniem Naczelnik Urzędu Skarbowego uznał zajęte przez Stronę stanowisko za nieprawidłowe.Organ podatkowy wskazał na przepis art.18 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług ( Dz.U. Nr 54, poz.535 z późn.zm.), zgodnie z którym organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.W świetle art.999 kodeksu postępowania cywilnego nabywca nieruchomości w drodze licytacji staje się właścicielem dopiero z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności. Przybicie ma takie znaczenie, iż jeśli nabywca, na rzecz którego nastąpiło przybicie, uzyska przysądzenie własności, to przysądzenie ma moc wsteczną i działa od dnia ogłoszenia albo doręczenia nabywcy postanowienia o przybiciu. Prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności przenosi własność nieruchomości na nabywcę i ma charakter konstytutywny.
Uwzględniając powyższe, organ podatkowy I instancji przyznał, iż w przypadku sprzedaży nieruchomości w drodze licytacji w rzeczywistości to sąd ustanawia konstytutywnie, że własność nieruchomości przeszła na nabywcę. Jednakże z art.18 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług nie wynika, aby miało to jakiekolwiek znaczenie w odniesieniu do obowiązków wynikających z tej ustawy. W postanowieniu organ podatkowy podkreślił, iż zgodnie z powyższym przepisem komornicy są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, a więc od wszystkich dostaw dokonywanych w postępowaniu egzekucyjnym, a nie tylko od tych, których sami dokonują - są więc płatnikami także w przypadku sprzedaży nieruchomości.
Na przedmiotowe postanowienie Strona wniosła zażalenie.W złożonym środku zaskarżenia Komornik podniósł, iż Naczelnik Urzędu Skarbowego w ... wydając postanowienie nie wziął pod uwagę wszystkich czynności proceduralnych, do jakich zobowiązany jest komornik przy sprzedaży nieruchomości. Wprawdzie zgodnie z art.18 ustawy o podatku od towarów i usług - m.in. komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika, lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów, jednakże komornik nie wykonuje przy sprzedaży czynności egzekucyjnych w rozumieniu przepisów kpc i nie dokonuje dostawy zlicytowanej nieruchomości należącej do dłużnika, ponieważ przeniesienie jej własności następuje dopiero po uprawomocnieniu się postanowienia sądu o przysądzeniu własności. Uwzględniając powyższe, komornik nie może być w tym przypadku płatnikiem podatku od towarów i usług.
Nie zachodzi tu także obowiązek wystawienia przez komornika - w imieniu dłużnika i na jego rachunek - faktury potwierdzającej dokonanie dostawy nieruchomości zgodnie z § 27 ust.1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług ( Dz.U. Nr 97, poz.971), ponieważ przepis ten uzależnia wystawianie faktury od dokonania przez komornika dostawy nieruchomości.Przyjęte przez Stronę stanowisko potwierdzają załączone do zażalenia : pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego w ... z dnia 5 lipca 2004r., PP.448-76/04, postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w ...z dnia 7 marca 2005r. oraz wyrok NSA OZ w Łodzi z dnia 18 grudnia 2003r., sygn.akt I S.A./Łd 8/02.Po rozpatrzeniu wniesionego zażalenia w kontekście postawionych przez Skarżącą zarzutów oraz badając ogólną prawidłowość zaskarżonego postanowienia stwierdzam, co następuje. Istota sporu zaistniałego w przedmiotowej sprawie sprowadza się do rozstrzygnięcia, czy komornik sądowy jest także płatnikiem podatku od towarów i usług z egzekucji nieruchomości.Należy uznać za prawidłowe stanowisko Strony (zgodne z obowiązującymi w tym zakresie przepisami zawartymi w Dziale VI kodeksu postępowania cywilnego ), iż własność nieruchomości na nabywcę przenosi dopiero prawomocne postanowienie sądu o przysądzeniu własności, vide art. 999 § 1 k.p.c.; powyższego nie kwestionuje także organ podatkowy I instancji.Wprawdzie bowiem egzekucja z nieruchomości należy do właściwości komornika sądowego (art.921 kpc ), który w jej zakresie dokonuje szeregu czynności egzekucyjnych, niemniej jednak, ze szczegółowych regulacji dotyczących egzekucji z nieruchomości, zawartych w kpc wynika, iż począwszy od zakończenia licytacji, wszystkie dalsze stadia egzekucji z nieruchomości należą do sądu (art. 987 k.p.c. i nast.).Powyższe nie jest sprzeczne z prawidłowo - moim zdaniem - dokonaną przez organ I instancji wykładnią gramatyczną art.18 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług. Według niej komornicy są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika, a więc od wszystkich dostaw dokonywanych w postępowaniu egzekucyjnym, a nie tylko od tych, których sami dokonują. Dodać przy tym należy, iż ustawowa definicja "towaru" zawarta jest w przepisie art.2 pkt 6 ustawy o podatku od towarów i usług (towarami są rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, a także grunty).
Fakt, iż komornicy są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika ( także w przypadku sprzedaży nieruchomości ) skutkuje z kolei - stosownie do art.8 ustawy - Ordynacja podatkowa obowiązkiem obliczenia, pobrania oraz wpłacenia w imieniu podatnika we właściwym terminie podatku organowi podatkowemu.Dokumentowanie dostawy towarów dokonywanych w trybie egzekucji pozostaje wtórnym, w stosunku do przedstawionego wyżej, obowiązkiem.
Powyższe regulował zaś - do dnia 31 maja b.r. - przepis § 27 ust. 1 wskazanego przez Stronę w odwołaniu rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur (...), wydanego m.in. na podstawie delegacji ustawowej zawartej w przepisie art.106 ust.8 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.
Wprawdzie w przepisie - na co zwraca uwagę Strona, była mowa o "komornikach sądowych dokonujących sprzedaży towarów", co w przypadku egzekucji z nieruchomości jest pewną nieścisłością, niemniej jednak przedmiotowy przepis ten należy ściśle wiązać z omówionymi wyżej regulacjami ustawowymi ( tj. art.18 ustawy o podatku od towarów i usług oraz art.8 ustawy Ordynacja podatkowa ) oraz obowiązkami z nich wynikającymi, z uwagi na priorytetową rolę ustawy w polskim systemie prawnym oraz konieczność traktowania tego systemu jako pewnej logicznej i spójnej całości.Ponadto należy zauważyć, iż z dniem 1 czerwca 2005r. obowiązuje nowe rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur (...). W nowym rozporządzeniu kwestia wystawiania faktur przez płatników ( organów egzekucyjnych ) uregulowana jest w przepisie § 24 ust. 1. - przepis nie operuje już zwrotem "komornicy sądowi ....dokonujący sprzedaży towarów", lecz " komornicy ... w przypadku sprzedaży towarów". W przepisie zrezygnowano więc już z bezpośredniego użycia w jego treści sformułowania "dokonujący".
Sumując: komornicy są płatnikami podatku od towarów i usług od wszystkich dostaw towarów, dokonywanych w postępowaniu egzekucyjnym, w tym także podatku należnego z tytułu sprzedaży nieruchomości, dokonanej w drodze licytacji.Końcowo zauważam, iż przedłożone, jako załączniki, wraz z zażaleniem na postanowienie dokumenty (kserokopie), odnoszące się do omawianego zagadnienia ( tzn. pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego w ... z dnia 5 lipca 2004r., PP.448-76/04, postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w... z dnia 7 marca 2005r. oraz wyrok NSA OZ w Łodzi z dnia 18 grudnia 2003r., sygn.akt I S.A./Łd 8/02 ) nie stanowią dla tut.organu wiążącej wykładni prawa.Biorąc powyższe pod uwagę, zawarte w skarżonym postanowieniu stanowisko uznać należy za prawidłowe, zatem nie stwierdzam podstaw prawnych do dokonania jego zmiany.Niniejsza decyzja jest ostateczna w administracyjnym toku instancji.
Na decyzję służy Stronie prawo wniesienia skargi ( wraz z odpisami ) do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, za moim pośrednictwem, w terminie 30 dni od daty doręczenia decyzji.