Czy darowizny środków pieniężnych powyżej kwoty 9.637 zł, dokonanych przez osoby wymienione w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn będą zwolnione z podatku od darowizny, jeżeli środki te nie zostały przekazane na rachunek nabywcy (obdarowanego) tylko bezpośrednio na rachunek sprzedającego mieszkanie, którego jedynym właścicielem został obdarowany?

sygnatura: IBPBII/1/436-2/08/MCZ

autor: Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach

data: 2009-01-13

Wniosek ORD-IN: [ 951 kB]

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 21 października 2008r. (data wpływu do tut. Biura - 27 października 2008r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie możliwości zwolnienia od podatku darowizny - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 października 2008r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie możliwości zwolnienia od podatku darowizny.

Z uwagi na fakt, iż wniosek nie spełniał wymogów formalnych pismem z dnia 02 grudnia 2008r. Znak: IBPB II/1/436-2/08/MCz wezwano do jego uzupełnienia poprzez wskazanie kto faktycznie jest wnioskodawcą ww. wniosku. Na formularzu ORD-IN jako wnioskodawca wskazana została bowiem Pani N.W, która podpisała wniosek. Od wniosku uiszczona została jedna opłata. W załączniku do wniosku wskazani zostali również Pani A. B.-W. i Pan K.W., których podpisy widnieją pod załącznikiem. W ww. wezwaniu zawarte zostało stosowne pouczenie, z którego wynika, że w przypadku nieuzupełnienia wskazanych braków formalnych, które wskazano w wezwaniu, zostanie uznane, iż wniosek złożyła tylko Pani N.W.

Z uwagi na brak odpowiedzi na wezwanie, tut. organ uznał, iż wnioskodawcą jest Pani N. W.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni uzyskała własnościowe prawo do mieszkania spółdzielczego poprzez jego zakup. Transakcja kupna mieszkania, została dokonana aktem notarialnym w dniu 03 października 2008r. w kancelaria notarialnej, gdzie pobrana została należna opłata skarbowa. Jednocześnie na rzecz sprzedającego mieszkanie, z bankowego konta rodziców wnioskodawczyni, zostały przekazane środki pieniężne w wysokości 200.000 zł. Transakcja ta jest w pełni udokumentowana i poświadcza o w pełni udokumentowanym pochodzeniu środków pieniężnych, które rodzice wnioskodawczyni gromadzili z przeznaczeniem na zakup mieszkania dla niej. W związku z tym, co zostało przedstawione powyżej, wnioskodawczyni stwierdza, iż intencją jej rodziców nie było przekazanie na jej rzecz środków pieniężnych, jak również nie chcieli oni w akcie darowizny przekazać własnościowego prawa do mieszkania, ponieważ wcześniej takie prawo musieliby uzyskać, więc jak stwierdza wnioskodawczyni mamy tu do czynienia z klasyczną sytuacją, w pełni udokumentowanego, uczciwego aktu darowizny, jaki został przez rodziców wnioskodawczyni dokonany na jej rzecz.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Wnioskodawczyni stwierdza, iż w przedstawionym stanie faktycznym może skorzystać z przysługującego jej prawa do zwolnienia z opodatkowania darowizny.

Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, że z sytuacji przedstawionej we wniosku jasno wynika, że intencją rodziców wnioskodawczyni było dokonanie darowizny na jej rzecz, której wynikiem jest uzyskanie przez nią własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego. Wnioskodawczyni jest przekonana, że jest to sytuacja, która w pełni kwalifikuje się do zwolnienia od dodatkowego opodatkowania i w zupełności zgadza się z intencjami ustawodawcy, który właśnie takie sytuacje - przekazania wypracowanych, określonych dóbr materialnych dzieciom przez własnych rodziców - miał na myśli. Zdaniem wnioskodawczyni jedyną przyczyną pozbawienia tego prawa może być nieuczciwość darczyńców, czy też obdarowanego, na przykład poprzez zatajenie samego faktu obdarowania, brak możliwości wskazania legalności pochodzenia środków finansowych, czy braku dokumentacji przekazania praw własności do określonych dóbr. W rozumieniu wnioskodawczyni żadna z tych przesłanek nie ma tutaj miejsca, dlatego uważa ona, że jest upoważniona do skorzystania, na równi ze wszystkimi innymi obywatelami, z przysługującego jej prawa do zwolnienia, związanego z ww. aktem darowizny. W opinii wnioskodawczyni lektura przepisów dowodzi, że ustawodawca stara się zabezpieczyć przed wykorzystywaniem i nadużywaniem pewnych praw przez nieuczciwe osoby, eliminując różnego rodzaju sytuacje, w których konkretna operacja obdarowania nie jest właściwie udokumentowana (na przykład tylko oświadczeniem obu zainteresowanych stron). Widać zatem wyraźnie, że intencją ustawodawcy było stworzenie sytuacji, w której akt darowizny powinien być potwierdzony dokumentami ( np. dokumentami bankowymi, aktem notarialnym). Zatem ustawodawca, pragnąc zabezpieczyć się przed nieuczciwością ze strony darczyńców czy obdarowanych może wymagać określonych dokumentów, w jednoznaczny sposób potwierdzających możliwości i intencje darczyńców i sam fakt darowizny. Wydaje się jednak, że nie można z tego wyciągać wniosku, bo jest to w oczywisty sposób zaprzeczenie idei "państwa prawa", iż uczciwy obywatel jest zobowiązany do wykonywania pewnych ,,sztuczek", czy sztucznych operacji tylko po to, żeby skorzystać z przysługującego mu prawa. Okazuje się bowiem, że w konkretnej, wyżej opisanej sytuacji prostym rozwiązaniem było przekazanie pieniędzy z konta rodziców na konto wnioskodawczyni (córki), które to pieniądze po "sekundzie" już przez wnioskodawczynię powinny być przekazane na konto sprzedającego mieszkanie. Tu rodzi się zdaniem wnioskodawczyni pytanie, czy tego typu sztuczna operacja nie rodzi jakichś konsekwencji bankowych... Inne rozwiązanie to oczywiście nabycie przez rodziców mieszkania dla siebie, a następnie przekazania prawa do tego mieszkania wnioskodawczyni, czyli córce, co w oczywisty sposób pociąga za sobą całą kosztowną i czasochłonną procedurę notarialną. Jeżeli tak należało postąpić (w co trudno uwierzyć), to byłaby to klasyczna instrukcja manipulowania prawem i jasna wskazówka, że uczciwość w relacjach państwo - obywatel, mówiąc delikatnie, nie jest najważniejsza. Wnioskodawczyni nie rozumie, czym te dwie, sztuczne - opisane wyżej procedury - w swej istocie, czyli w odniesieniu do rzeczywistości (w czym najważniejszym elementem jest intencja darczyńców i ich uczciwość wobec Państwa), różnią się od aktu darowizny, jak został dokonany na rzecz wnioskodawczyni przez jej rodziców, którzy starali się dołożyć wszelkich starań, aby udokumentować tę operację przekazania wypracowanych przez nich dóbr własnemu dziecku. Wnioskodawczyni wierzy, że prawo i urzędy nie są po to, aby chwytać w pułapkę interpretacyjną, jakichś nie do końca jasno sformułowanych przepisów, uczciwych obywateli, którzy rzetelnie i w dobrej wierze starają się wypełnić swoje powinności

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2004r. Nr 142, poz. 1514 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym w 2008r., podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej ,,podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem darowizny.

Jako, że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia ,,darowizna" należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

Na podstawie art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego) i zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne.

Darowizna może polegać zarówno na przesunięciach do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych postaciach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów.

W wyniku zawarcia umowy darowizny może dochodzić do określonych zmian w położeniu prawno-majątkowym darczyńcy i obdarowanego. Przedmiotem darowizny mogą bowiem strony uczynić wszelkie postacie zwolnienia obdarowanego od określonych zobowiązań. Może to nastąpić w drodze zrzeczenia się przez darczyńcę wierzytelności, jaka służyła mu w stosunku do obdarowanego lub poprzez przejęcie długu obdarowanego względem osoby trzeciej, będącej jego wierzycielem. Darczyńca może wreszcie wypełnić zobowiązanie ciążące na obdarowanym względem osoby trzeciej.

Nie jest przy tym konieczne, aby dokonanie darowizny łączyło się z bezpośrednim transferem darowanego przedmiotu z masy majątkowej darczyńcy do majątku obdarowanego. Transfer ten bowiem może mieć miejsce między masą majątkową darczyńcy a osoby trzeciej, wobec której obdarowany miał zobowiązania.

Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny. Należy zaznaczyć, że ustawodawca nie wymaga żadnej szczególnej formy oświadczenie obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Natomiast z treści art. 890 § 1 wynika, iż oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Przepisy Kodeksu cywilnego przewidują zatem szczególną formę dla umowy darowizny, umowa taka - pod rygorem nieważności powinna zostać sporządzona w formie aktu notarialnego. Niezachowanie tej formy nie powoduje nieważności umowy tylko wówczas, gdy darowizna została spełniona.

Stosownie do art. 5 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje - przy nabyciu w drodze darowizny - z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwotę wolną w wysokości 9.637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.

W myśl art. 14 ust. 2 ww. ustawy zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Stosownie do przepisu art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2. udokumentują - w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 (t. j. 9.637 zł) - ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

Zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych w 2008r. dokonać należało na formularzu SD-Z2 lub SD-Z1 zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2006r. w sprawie zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych (Dz. U. Nr 243, poz. 1762 ze zm.).

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1 i 2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej (art. 4a ust. 3 ww. ustawy).

Stosownie do art. art. 4a ust. 4 ww. ustawy obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

1. wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
2. gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.

Jak z wyżej powołanych przepisów prawa wynika umowy darowizny środków pieniężnych powyżej kwoty 9.637 zł dokonane przez osoby wymienione w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn są zwolnione z podatku od darowizny, jeżeli zostaną spełnione łącznie warunki wymienione w art. 4a ust. 1 pkt 1 i 2, tj. fakt otrzymania darowizny zostanie w ustawowym terminie zgłoszony właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego oraz nastąpi udokumentowanie otrzymania środków pieniężnych dowodem przekazania środków na rachunek nabywcy (obdarowanego).

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż wnioskodawczyni aktem notarialnym w dniu 03 października 2008r. dokonała zakupu własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, którego jest wyłącznym właścicielem. W związku z ww. zakupem na rzecz sprzedającego, z bankowego konta rodziców wnioskodawczyni, zostały przekazane środki pieniężne w wysokości 200.000 zł. Transakcja ta w świetle powołanych przepisów Kodeksu cywilnego - stanowi darowiznę, z czym w pełni zgadza się wnioskodawczyni. Jednakże nabycia ww. środków pieniężnych w drodze darowizny wnioskodawczyni nie może udokumentować dowodem, z którego wynika, iż zostały one przekazane na jej rachunek bankowy, bowiem środki pieniężne zostały przelane przez darczyńców bezpośrednio na rzecz sprzedawcy spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego.

W świetle powyższego należy stwierdzić, iż z uwagi na to, że nie został spełniony warunek, o którym mowa w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, gdyż pieniądze stanowiące cenę sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nie zostały przekazanie na rachunek bankowy nabywcy (obdarowanego), a zostały przekazanie na rachunek bankowy sprzedającego (osoby trzeciej), kwota 200.000 zł. nie jest zwolniona z podatku od spadków i darowizn na podstawie ww. art. 4a ustawy podatku od spadków i darowizn, lecz podlega opodatkowaniu zgodnie z przepisami tej ustawy tj. na zasadach określonych dla nabywców zaliczanych do I grupy podatkowej.

Jednocześnie odnosząc się do stwierdzeń zawartych we wniosku należy zauważyć, że katalog zwolnień podatkowych wymienionych w art. 4 ust. 1 i art. 4a ww. ustawy jest katalogiem zamkniętym, co oznacza, że zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn podlega m.in. nabycie własności rzeczy i praw majątkowych przez ściśle określony krąg osób na wskazanych w przepisie warunkach. Rozszerzająca interpretacja przepisu art. 4a ww. ustawy jest niedozwolona. Zgodnie bowiem z zasadą, przyjętą w orzecznictwie NSA, jak i w doktrynie prawa podatkowego, ulgi podatkowe są wyjątkiem od zasady równości i powszechności opodatkowania. Tak więc przepisy stanowiące ulgi winny być interpretowane ściśle; niedopuszczalna jest ich interpretacja rozszerzająca. Oznacza to, iż osoby, które chcą skorzystać ze zwolnień wymienionych w ustawach podatkowych, w tym ze zwolnienia, o którym mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn muszą ściśle wypełnić warunki wskazane przez ustawodawcę.

Dlatego stanowisko wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

W związku z dołączeniem do wniosku kserokopii dokumentów należy zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przestawionym stanie faktycznym.

Jednocześnie informuje się, iż złożenie przez wnioskodawczynię fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej powoduje, że niniejsza interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.