INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 28 stycznia 2014 r. (data wpływu do Biura - 31 stycznia 2014 r.), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zwolnienia z długu - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 31 stycznia 2014 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zwolnienia z długu.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest zobowiązany do zapłaty na rzecz osoby najbliższej, o stopniu pokrewieństwa wymienionym w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, określonej kwoty pieniężnej. Wierzyciel zamierza dokonać na rzecz Wnioskodawcy darowizny w postaci zwolnienia z obowiązku spłaty zobowiązania, a więc w postaci zwolnienia z długu. Umowa pomiędzy Wnioskodawcą a wierzycielem będzie miała formę umowy darowizny w postaci umorzenia wierzytelności i zwolnienia z długu (umorzenie wierzytelności). Umowa będzie miała formę pisemną i nie będzie zawarta w formie aktu notarialnego. Strony w umowie tej wskażą, iż przyrzeczone świadczenie zostanie spełnione z chwilą podpisania tej umowy. Zarówno Wnioskodawca, jak i wierzyciel posiadają miejsce zamieszkania na terytorium Polski.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy darowizna w postaci umorzenia wierzytelności (zwolnienia z długu) podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, a jeżeli tak czy darowizna ta będzie mogła korzystać ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn...

Zdaniem Wnioskodawcy przedmiotowa darowizna w postaci umorzenia wierzytelności (zwolnienia z długu) będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, a w związku z tym w opisanym zdarzeniu przyszłym będzie mogła korzystać ze zwolnienia z podatku na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, podatkowi podlega nabycie przez osobę fizyczną znajdujących się na terytorium Polski rzeczy lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Polski, m.in. tytułem darowizny. Zgodnie z brzmieniem przepisu Kodeksu cywilnego, umowa darowizny stanowi zobowiązanie darczyńcy do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Darowizna może polegać na przesunięciu do majątku obdarowanego wskazanych przedmiotów majątkowych, jak również w formie jakiejkolwiek innej dyspozycji darczyńcy skutkującej zmniejszeniem jego majątku, a po stronie obdarowanego do zwiększenia jego aktywów lub zmniejszenia pasywów. W świetle powyższego nieodpłatne umorzenie wierzytelności (zwolnienie z długu) spełnia przesłanki kwalifikujące tę czynność jako darowiznę.

Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego darowizna zawarta bez formy aktu notarialnego staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. W planowanej umowie darowizny, jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca i jego wierzyciel wskażą, iż świadczenie zostanie spełnione z chwilą podpisania umowy.

Odnośnie kwestii zwolnienia z długu wskazać należy, iż zobowiązanie wygasa gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie to przyjmuje. Zwolnienie z długu może być odpłatne albo nieodpłatne, a co za tym idzie może przybrać formę darowizny.

W związku z powyższym umowa darowizny określona w opisie zdarzenia przyszłego dotycząca umorzenia wierzytelności (zwolnienia z długu) podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Podatnikiem tego podatku będzie Wnioskodawca, jako obdarowany. Jednocześnie, skoro darowizna udzielona będzie przez osobę najbliższą Wnioskodawcy, o stopniu pokrewieństwa wskazanym w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, darowizna ta korzystać będzie ze zwolnienia od podatku na podstawie tego przepisu prawa, pod warunkiem spełnienia przesłanki wskazanej w art. 4a ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, czyli pod warunkiem zgłoszenia przez Wnioskodawcę zaistnienia tej darowizny właściwemu dla niego naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2009 r., Nr 93, poz. 768, z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - tytułem m.in. darowizny.

Jako, że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia ,,darowizna" należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

Na podstawie art. 888 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r., poz. 121) przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Celem darowizny jest dokonanie nieodpłatnego przysporzenia na rzecz obdarowanego kosztem majątku darczyńcy. Może ona polegać zarówno na przesunięciu do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych formach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego - do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.

Zgodnie z art. 890 § 1 Kodeksu oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Przedmiotem darowizny mogą być rzeczy, prawa i inne świadczenia.

Z kolei instytucja zwolnienia z długu, która została uregulowana w części ogólnej zobowiązań nie stanowi typu umowy. Jej kwalifikacja prawna zależy od przyczyny, dla której wierzyciel decyduje się umniejszyć swój majątek na korzyść dłużnika. Zgodnie z art. 508 Kodeksu cywilnego zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Oznacza to, iż zwolnienie z długu jest czynnością dwustronną o charakterze rozporządzającym, zawartą między wierzycielem a dłużnikiem. Z prawnego punktu widzenia, przysporzenia dokonywane są w celu zwolnienia się z istniejącego zobowiązania (causa solvendi), dążenia do uzyskania świadczenia od drugiej strony (causa obligandi vel acquirendi) albo obdarowania (causa donandi). W zależności od przyczyny oraz woli stron umowy, zwolnienie z długu może być nieodpłatne albo odpłatne.

Najczęstszą przyczyną nieodpłatnego zwolnienia z długu jest causa donandi. W tych przypadkach zwolnienie z długu zostaje dokonane przez zawarcie umowy darowizny uregulowanej w przepisach art. 888 Kodeksu cywilnego. Zaznaczyć przy tym należy, że nie każde nieodpłatne zwolnienie z długu będzie dokonane na podstawie umowy darowizny. Zakwalifikowanie czynności nieodpłatnego zwolnienia z długu do konkretnego rodzaju umowy zależy od szczegółowego stanu faktycznego i postanowień tej umowy. Może być ono bowiem uzależnione od spełnienia określonych przesłanek lub stanowić część szerszego porozumienia lub ugody.

Z opisu zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku wynika, że Wnioskodawca jest zobowiązany do zapłaty na rzecz osoby najbliższej, o stopniu pokrewieństwa wymienionym w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn określonej kwoty pieniężnej. Wierzyciel zamierza dokonać na rzecz Wnioskodawcy darowizny, w postaci zwolnienia z obowiązku spłaty zobowiązania, a więc w postaci zwolnienia z długu. Umowa pomiędzy Wnioskodawcą a wierzycielem będzie miała formę umowy darowizny w postaci umorzenia wierzytelności i zwolnienia z długu (umorzenie wierzytelności). Umowa będzie miała formę pisemną i nie będzie zawarta w formie aktu notarialnego. Strony w umowie tej wskażą, iż przyrzeczone świadczenie zostanie spełnione z chwilą podpisania tej umowy. Zarówno Wnioskodawca, jak i wierzyciel posiadają miejsce zamieszkania na terytorium Polski.

Stosownie do art. 5 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje - przy nabyciu w drodze darowizny - z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwotę wolną w wysokości 9.637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.

W myśl art. 14 ust. 2 ww. ustawy zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Stosownie do przepisu art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2. udokumentują - w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

Zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych dokonać należy na formularzu SD-Z2 zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych (Dz.U. Nr 243, poz. 1762, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 4a ust. 4 ww. ustawy obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

1. wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
2. gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.

Wyżej wymienione zwolnienie stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa (art. 4 ust. 4 cyt. ustawy).

Mając na uwadze powołane powyżej przepisy należy stwierdzić, że w przedmiotowym zdarzeniu nie mamy do czynienia z darowizną środków pieniężnych lecz z darowizną prawa majątkowego - następuje bowiem zwolnienie z długu Wnioskodawcy, gdyż nie będzie on zobowiązany - na mocy zawartej umowy umorzenia wierzytelności (zwolnienia z długu) - do zapłaty pieniędzy na rzecz osoby najbliższej.

Należy zatem zgodzić się ze stanowiskiem Wnioskodawcy, iż zawarta umowa darowizny, której wynikiem będzie zwolnienie z długu obdarowanego (Wnioskodawcy), będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od spadków od darowizn. Jednakże jeżeli Wnioskodawca spełni warunki określone w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, będzie zwolniony on z obowiązku zapłaty tego podatku. Natomiast, w sytuacji gdy nie zostaną spełnione warunki, o których mowa w art. 4a ust. 1 ww. ustawy, to umowa darowizny w postaci umorzenia wierzytelności (zwolnienia z długu) podlegać będzie opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz.U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.