INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 20 maja 2014 r. (data wpływu do Biura - 21 maja 2014 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zwrotu spadkobiercy udziałów w wywłaszczonych nieruchomościach - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 21 maja 2014 r. do Biura wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zwrotu spadkobiercy udziałów w wywłaszczonych nieruchomościach.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W 1980 r. dokonano wywłaszczenia (akt notarialny) w trybie art. 6 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. Matka Wnioskodawczyni utraciła wtedy działkę, na której miała powstać nowa droga. Inwestycję rozpoczęto ale nigdy jej nie dokończono.

Matka Wnioskodawczyni zmarła w maju 1991 r. a Wnioskodawczyni na mocy postanowienia sądowego jest jedyną spadkobierczynią (sygn. akt. ... z dnia 12 luty 1992 r., SR w ...). Podatek od spadków i darowizn Wnioskodawczyni uiściła w całości.

W dniu 20 stycznia 2012 r. Wnioskodawczyni złożyła wniosek o zwrot nieruchomości na podstawie ustawy o gospodarce nieruchomościami (art. 136 ust. 3). Decyzją z 4 września 2013 r. wydano orzeczenie o zwrocie tej działki bez rozliczeń finansowych.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy w tym wypadku należy uiścić podatek od spadków i darowizn...

W ocenie Wnioskodawczyni nie należy składać SD-3 ze względu na przedawnienie. Jako podstawę swojego stanowiska Wnioskodawczyni powołała się na interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie wydaną w odniesieniu do sytuacji, gdzie w okresie wcześniejszym niż 5 lat przed zwrotem wywłaszczonej nieruchomości uprawomocnione było postanowienie sądu stwierdzające nabycie spadku. Według tej interpretacji (znak: IPPB2/436-115/12-4/MZ) ,,obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn w przedmiotowej sprawie powstał z chwilą uprawomocnienia sądu o nabyciu praw do spadku po babci w 1983 r. Należy wskazać, że decyzja o zwrocie wywłaszczonej nieruchomości nie kreuje prawa do nieruchomości lecz tylko przywraca stosunki własnościowe sprzed wywłaszczenia. Przy zwrocie nieruchomości na podstawie ustawy o gospodarce nieruchomościami nie mamy do czynienia z przeniesieniem na zasadach ogólnych własności nieruchomości na wywłaszczonego uprzednio właściciela, czy też jego spadkobierców. Reasumując należy stwierdzić, iż w związku ze zwrotem nieruchomości wcześniej wywłaszczonej, wnioskodawczyni nie jest zobowiązana do uiszczenia podatku od spadków i darowizn. Na wnioskodawczyni ciążył obowiązek złożenia zeznania podatkowego z tytułu nabycia praw do roszczenia po zmarłej babci. Nadmienia się, że skoro obowiązek podatkowy z tytułu nabycia przez wnioskodawczynię spadku po babci powstał z datą uprawomocnienia się ww. orzecznictwa sądu, tj. w 1983 r. w myśl powołanych przepisów ustawy Ordynacja podatkowa zobowiązanie podatkowe uległo przedawnieniu".

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2009 r., Nr 93, poz. 768 ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

• dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
• darowizny, polecenia darczyńcy;
• zasiedzenia;
• nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
• zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
• nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci - art. 1 ust. 2 ww. ustawy.

Przy nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze dziedziczenia przez osoby fizyczne, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przyjęcia spadku (art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy), a jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, którym było orzeczenie sądu stwierdzające nabycie spadku, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się tego orzeczenia (art. 6 ust. 4 tej ustawy). Przepis ten stosuje się odpowiednio do zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia.

Jak z powyżej cytowanego przepisu wynika, podatkiem od spadków i darowizn opodatkowane jest wyłącznie nabycie własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej przez osoby fizyczne wymienione enumeratywnie w tym przepisie, co oznacza jednocześnie, że nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych nie wymienionych w tym przepisie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). W myśl art. 922 § 1 tej ustawy prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób.

Zgodnie z art. 924 ww. ustawy spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast stosownie do przepisu art. 925 tej ustawy spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Prawomocne postanowienie sądu ma natomiast charakter deklaratoryjny i stwierdza jedynie nabycie spadku przez spadkobiercę (art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego). Wobec tego nabycie spadku ma miejsce z chwilą śmierci spadkodawcy. Zgodnie bowiem z treścią art. 1015 § 1 i § 2 zdanie pierwsze Kodeksu cywilnego oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku.

Z powołanych powyżej artykułów wynika, że spadkobiercy w zasadzie wchodzą w sytuację prawną, w jakiej pozostawał spadkodawca. Oznacza to, że w skład spadku wchodzą prawa i obowiązki, ale także uzasadnione prawnie nadzieje na nabycie prawa. Prawa majątkowe są składnikiem masy spadkowej dającym nabywcy w drodze dziedziczenia legitymację prawną do występowania z wnioskiem o ich dochodzenie. Roszczenie o zwrot własności udziałów w nieruchomościach wcześniej wywłaszczonych jest zatem prawem majątkowym.

Z treści wniosku wynika, że w 1980 r. miało miejsce wywłaszczenie matki Wnioskodawczyni w trybie przymusowego wywłaszczenia z posiadanej nieruchomości. Matka Wnioskodawczyni zmarła w maju 1991 r. Na mocy postanowienia sądu (postanowienie z dnia 12 lutego 1992 r., sygn. akt: ...) Wnioskodawczyni jest jedyną spadkobierczynią. Podatek od spadków i darowizn z tytułu ww. nabycia został uiszczony. W styczniu 2012 r. Wnioskodawczyni złożyła wniosek o zwrot nieruchomości na podstawie ustawy o gospodarce nieruchomościami. Decyzją z 4 września 2013 r. zostało wydane orzeczenie o zwrocie wywłaszczonej działki. Zwrot nastąpił bez rozliczeń finansowych.

Wnioskodawczyni stwierdziła, że nie jest zobowiązana do zapłaty podatku od spadku i darowizn z tytułu zwrotu własności wywłaszczonej nieruchomości gdyż zobowiązanie to uległo przedawnieniu.

Stosownie do art. 68 § 2 pkt 2 Ordynacji podatkowej, jeżeli podatnik w złożonej deklaracji nie ujawnił wszystkich danych niezbędnych do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego, zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w 1, nie powstaje, pod warunkiem że decyzja ustalająca wysokość tego zobowiązania została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn w przedmiotowej sprawie powstał z chwilą uprawomocnienia się postanowienia Sądu o nabyciu praw do spadku po matce (postanowienie o nabyciu spadku wydane zostało w lutym 1992 r.). Decyzja o zwrocie wywłaszczonej nieruchomości nie kreuje prawa do nieruchomości, lecz tylko przywraca stosunki własnościowe sprzed wywłaszczenia. Przy zwrocie nieruchomości nie mamy do czynienia z przeniesieniem na zasadach ogólnych własności nieruchomości na wywłaszczonego uprzednio właściciela, czy też jego spadkobierców. Dalej wskazać należy, że obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn nie powstaje z tytułu zwrotu spadkobiercom wywłaszczonej nieruchomości, lecz z tytułu dziedziczenia prawa majątkowego w postaci roszczenia o jej zwrot.

Reasumując należy stwierdzić, że w związku ze zwrotem nieruchomości wcześniej wywłaszczonej, Wnioskodawczyni nie jest zobowiązana do uiszczenia podatku od spadków i darowizn. Na Wnioskodawczyni ciążył obowiązek złożenia zeznania podatkowego z tytułu nabycia spadku po matce. Wnioskodawczyni dopełniła tego obowiązku jednakże nie wykazała w nim prawa majątkowego w postaci roszczenia o zwrot wywłaszczonej nieruchomości. Niemniej jednak skoro obowiązek podatkowy z tytułu nabycia przez Wnioskodawczynię spadku po matce powstał z datą uprawomocnienia się ww. orzeczenia sądu, tj. w 1992 r., w myśl powołanych przepisów ustawy Ordynacja podatkowa zobowiązanie podatkowe z tego tytułu uległo przedawnieniu.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała