Czy udzielenie nieoprocentowanych pożyczek własnym pracownikom na zakup akcji emitowanych przez spółkę nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, lecz podatkiem od czynności cywilnoprawnych ?

sygnatura: PP3-443-27/05; PO-436/II/13/05

autor: Izba Skarbowa w Kielcach

data: 2005-09-09

Wnioskiem z dnia 05.04.2005 r. "L." S.A. zwróciła się do Naczelnika Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie o udzielenie pisemnej interpretacji dotyczącej zagadnienia udzielania przez spółkę, nieoprocentowanych pożyczek własnym pracownikom na zakup akcji emitowanych przez spółkę.

We wniosku strona przedstawiła własne stanowisko dotyczące omawianego problemu. Zdaniem wnioskującego udzielanie prze "L." S.A. pożyczek własnym pracownikom na zakup akcji emitowanych przez "L." nie podlega opodatkowaniu VAT, natomiast podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W związku przekształceniem spółki, zmianą jej nazwy oraz siedziby właściwym do rozpatrzenia niniejszego wniosku stał się Naczelnik Świętokrzyskiego Urzędu Skarbowego w Kielcach.

W dniu 28.07.2005 r. organ pierwszej instancji wydał postanowienie, znak: RO/436/99/1/2005, w którym stwierdził, iż przedstawione przez stronę we wniosku stanowisko jest nieprawidłowe.

Dyrektor Izby Skarbowej w Kielcach stwierdza, iż postanowienie Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Kielcach z dnia 28.07.2005 r., znak: RO/436/99/1/2005 zostało wydane z rażącym naruszeniem prawa, tj. art. 5 ust. 1, art. 15 ust 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54 z 2004 r., poz. 535 ze zm.) oraz orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 14.11.2000 r. w sprawie C-142/99 pomiędzy Floridienne SA i Berginvest SA a Belgią i dlatego na podstawie art. 14b § 5 pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa zmienia je niniejszą decyzją.

Organ podatkowy pierwszej instancji nieprawidłowo uznał, iż czynność udzielania pożyczek własnym pracownikom podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach określonych ustawą o podatku od towarów i usług, jednocześnie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W celu uznania, iż dana czynność jest opodatkowana podatkiem VAT należy w pierwszej kolejności stwierdzić, iż jest ona objęta zakresem przedmiotu opodatkowania jak również zakresem podmiotowym ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Powyższe czynności podlegają opodatkowaniu, jeżeli są realizowane przez podatników w rozumieniu art. 15 ustawy o VAT, tzn. przez osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultat takiej działalności.

Niewątpliwie czynność odpłatnego udzielania pożyczek mieści się w katalogu usług finansowych i powyższe usługi zostały wymienione w art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy jako czynności zwolnione z VAT, jednakże nie oznacza to, iż są one zawsze objęte zakresem tego podatku. Czynności te podlegają, bowiem zwolnieniu z VAT tylko wtedy, jeżeli w ogóle są przedmiotem tego podatku. W tej sprawie należy, bowiem przede wszystkim zwrócić uwagę, że pożyczki udzielone przez spółkę "L." Cement są nieoprocentowane. A to oznacza, że świadczenie jest wykonywane nieodpłatnie.

Ponadto, w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości powyższe czynności nie stanowią działalności gospodarczej w rozumieniu art. 4 VI Dyrektywy VAT. Dostawa towarów lub świadczenie usług może, bowiem podlegać opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy są dokonywane przez podmiot posiadający status podatnika i to działający w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji.

Powyższy pogląd Europejski Trybunał Sprawiedliwości potwierdził w orzeczeniu w sprawie C-142/99 pomiędzy Floridienne SA i Berginvest SA a Państwem Belgijskim stwierdzając, że "Ze względu na to, że art. 2(1) VI Dyrektywy wyłącza z zakresu stosowania VAT transakcje, w których podatnik nie występuje w takim charakterze, transakcje dotyczące pożyczek (...) podlegają VAT jedynie w sytuacji, gdy stanowią działalność gospodarczą podmiotu w rozumieniu art. 4(2) VI Dyrektywy, bądź stanowią bezpośrednie, stałe i konieczne rozszerzenie działalności opodatkowanej, niewynikające jednakże bezpośrednio z tej działalności w rozumieniu art. 19(2) Dyrektywy." Z dalszej części wyroku wynika, iż: "W przypadku, gdy spółka holdingowa udostępnia kapitał swoim spółkom zależnym, działalność ta może sama w sobie zostać uznana za działalność gospodarczą, polegającą na wykorzystywaniu tego kapitału w celu uzyskiwania dochodu w formie odsetek od niego w sposób ciągły, pod warunkiem, że nie jest dokonywana jedynie okazjonalnie oraz nie ogranicza się do zarządzania portfelem inwestycyjnym w ten sam sposób, jak czyniłby to inwestor prywatny oraz pod warunkiem, że jest wykonywana w celu gospodarczym lub handlowym, charakteryzującym się w szczególności zamiarem maksymalizacji zysków z zainwestowanego kapitału."

W rozpatrywanej sprawie mamy do czynienia ze świadczeniem usług o charakterze nieodpłatnym, a spółka nie dokonuje tych czynności z zamiarem maksymalizacji zysków. Udzielenie pożyczek w związku z podniesieniem kapitału akcyjnego spółki nie jest wykonywane w celu handlowym lub gospodarczym.

Reasumując należy stwierdzić, iż spółka "L." Cement S.A. świadcząc nieodpłatnie usługi udzielania nieoprocentowanych pożyczek swoim pracownikom dokonuje tych czynności poza prowadzoną działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług, w związku, z czym nie jest podatnikiem VAT w tym zakresie, a zatem transakcje te nie podlegają temu podatkowi. W związku z powyższym znajdują się także poza systemem odliczeń.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 9.09.200 0r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tj. Dz. U. z 2005r. Nr 41, poz. 399) opodatkowaniu tym podatkiem podlegają m.in.. takie czynności cywilnoprawne jak umowy pożyczki. Przy czym jak stanowi art. 2 pkt 4 w/w ustawy nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub z niego zwolniona, z wyjątkiem umów sprzedaży i zamiany zwolnionych z podatku od towarów i usług, których przedmiotem są nieruchomości lub ich części albo prawo użytkowania wieczystego.

Jak wyżej wykazano przedmiotowe pożyczki nie podlegają podatkowi od towarów i usług. W związku, z czym nie ma tu zastosowania cytowany wyżej przepis art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, co oznacza, że pożyczki te będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W związku z powyższym postanowiono jak w sentencji.