Czy podlegają opodatkowaniu składki członkowskie wpłacane przez członków należących dobrowolnie do stowarzyszenia; czy należy je uwzględnić przy obliczaniu proporcji dotyczącej ustalenia kwoty podatku naliczonego podlegającego odliczeniu?
sygnatura: IS.II/2-443/29/06
autor: Izba Skarbowa w Rzeszowie
data: 2006-09-21
| słowa kluczowe: | opodatkowanie, składka członkowska, stowarzyszenia |
Dyrektor Izby Skarbowej w Rzeszowie, działając na podstawie art. 14b § 5 pkt 2 ustawy z 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (j. t. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 90 ust. 3 ustawy z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), z urzędu zmienia postanowienie Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie z 19.01.2006 r., znak: I US-II-443/107/05, w ten sposób, że uznaje za prawidłowe stanowisko Strony przedstawione we wniosku złożonym 20.10.2005 r., uzupełnionym 24.11.2005 r.
Wnioskiem złożonym 20.10.2005 r., uzupełnionym w dniu 24.11.2005 r. stowarzyszenie wystąpiło do Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie o udzielenie pisemnej interpretacji o zakresie stosowania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Podatnik wskazał, iż do celów statutowych jego działalności należy: zapewnienie najkorzystniejszych warunków prowadzenia działalności gospodarczej przez członków stowarzyszenia, ochrona interesów prawnych ww. przedsiębiorców w zakresie prowadzenia przez nich działalności, dbanie o jakość usług świadczonych przez stacje paliw członków stowarzyszenia, prowadzenie analiz gospodarczych oraz doradztwa technicznego. Stowarzyszenie finansuje swoją działalność ze składek członkowskich, prowadzi jednak również w niewielkim zakresie działalność gospodarczą polegającą na sprzedaży wyłącznie na rzecz członków stowarzyszenia kurtek z logo stowarzyszenia, pojemników do badania jakości paliwa.
W tym stanie faktycznym, Jednostka zwróciła się o wyjaśnienie, czy podlegają opodatkowaniu składki członkowskie wpłacane przez członków należących dobrowolnie do stowarzyszenia; czy należy je uwzględnić przy obliczaniu proporcji dotyczącej ustalenia kwoty podatku naliczonego podlegającego odliczeniu.
W ocenie Wnioskodawcy składki te nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług oraz nie powinny być uwzględniane przy obliczaniu proporcji.
Postanowieniem z 19.01.2006 r., znak: I US-II-443/107/05, działając na podstawie art. 14a § 1 i § 4 Ordynacji podatkowej, Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie uznał, że zaprezentowane przez Stronę stanowisko jest nieprawidłowe. W uzasadnieniu postanowienia, organ podatkowy wyjaśnił, iż świadczone przez stowarzyszenie usługi - w ramach działalności statutowej - są finansowane wyłącznie ze składek członkowskich płaconych przez członków stowarzyszenia, które stanowią wyrażoną w pieniądzu zapłatę za świadczone przez stowarzyszenie na ich rzecz usługi - określone w art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług (poz. 10 załącznika nr 4 - usługi świadczone przez organizacje członkowskie, gdzie indziej nie sklasyfikowane - wyłącznie statutowe - o symbolu PKWiU 91). Co do czynności pozastatutowych stowarzyszenia (sprzedaż kurtek, pojemników do badania paliwa) - nie korzystają one ze zwolnienia. Natomiast odnosząc się do zapytania dotyczącego sposobu wyliczania proporcji - stwierdzono, iż Podatnik obowiązany jest stosować regulację art. 90 ustawy o podatku od towarów i usług.
Od rozstrzygnięcia Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie nie zostało wniesione zażalenie.
Dyrektor Izby Skarbowej w Rzeszowie, postanowieniem (znak: IS.II/2-443/29/06) wszczął z urzędu postępowanie w sprawie wzruszenia pisemnej interpretacji organu podatkowego, po przeprowadzeniu którego zważył, co następuje:
W myśl postanowień art. 14b § 5 pkt 2 ustawy z 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (j. t. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), organ odwoławczy z urzędu w drodze decyzji zmienia albo uchyla postanowienie, o którym mowa w art. 14a § 4, m.in. jeżeli rażąco narusza ono prawo lub orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Rażącym naruszeniem prawa jest naruszenie oczywiste, gdy pomiędzy rozstrzygnięciem podjętym przez organ a treścią zastosowanego przepisu prawa występuje wyraźna i bezsporna sprzeczność.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W myśl art. 7 ust. 1 ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządza-nia towarami jak właściciel (...). Natomiast art. 8 ust. 1 powołanej ustawy stanowi, iż przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...). Podkreślić należy, iż podstawowe czynności, które podlegają opodatkowaniu - tj. dostawa towarów oraz świadczenie usług - muszą mieć charakter odpłatny. Odpłatność oznacza w tym przypadku wykonanie ich za wynagrodzeniem. Czynnikiem decydującym o tym, że mamy do czynienia z wynagrodzeniem za dokonanie dostawy towarów lub świadczenie usługi, a nie tylko z przekazanym świadczeniem pieniężnym - jest określenie, czy wynagrodzenie było należne z tytułu danego świadczenia, a zatem czy pomiędzy otrzymaną zapłatą a wykonanym świadczeniem (dostawą towarów lub wykonaną usługą) istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym. Otrzymana zapłata powinna być zatem konsekwencją wykonania świadczenia.
Po dokonaniu analizy przedstawionego stanu faktycznego, Dyrektor tut. Izby Skarbowej stwierdza, iż świadczenie na rzecz członków stowarzyszenia, którzy płacą składki - nie jest świadczeniem odpłatnym. Nie można bowiem w przedmiotowej sprawie uznać za wynagrodzenie płatności (składek), które dokonywane są w związku z przynależnością do organizacji lub stowarzysze-nia.
Stanowisko to znalazło odzwierciedlenie w orzeczeniu Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 8.03.1988 r., nr 102/86 (w sprawie Apple and Pear Development Council v. Commissioners of Customs and Excise (Wielka Brytania) (opubl. LEX 83880), w którym Trybunał uznał, iż obowiązkowe składki uiszczane przez członków zrzeszenia, jeżeli przeznaczane są na dowolne cele statutowe, a członkowie nie mają wpływu na ich przeznaczenie, nie są uznawane za wynagrodzenie.
Odnosząc się natomiast do kolejnego pytania sformułowanego przez Podatnika, a mianowicie, czy składki członkowskie należy uwzględniać przy liczeniu proporcji dotyczącej ustalenia kwoty podatku naliczonego podlegającego odliczeniu, wyjaśnić należy, iż zgodnie z art. 90 ust. 1 i 2 powołanej ustawy, w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. Jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10. Proporcję, o której mowa w ust. 2, ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo (art. 90 ust. 3 ustawy).
Mając na uwadze fakt, iż Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie w dokonanej interpretacji rażąco naruszył przepisy art. 5 ust. 1 pkt 1 oraz 90 ustawy o podatku od towarów i usług, Dyrektor tut. Izby rozstrzygnął jak w sentencji decyzji.