1) Czy zakup wierzytelności w celu jej windykacji we własnym zakresie jest zwolniony z VAT?
2) Czy zakup wierzytelności w celu jej dalszej odsprzedaży jest zwolniony z VAT?

sygnatura: PP1-443/170/05

autor: Izba Skarbowa w Kielcach

data: 2005-11-14

Na podstawie art. 14b § 5 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) po rozpatrzeniu zażalenia spółki z o.o. "S." w K. na postanowienie Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Kielcach z dnia 19.09.2005 r., nr: OG/005/130/PP2/443/42/2005 w sprawie interpretacji przepisów prawa podatkowego w zakresie podatku od towarów i usług dotyczącej opodatkowania podatkiem VAT usług finansowych w zakresie obrotu wierzytelnościami (kupno i sprzedaż) - Dyrektor Izby Skarbowej w Kielcach zmienia zaskarżone postanowienie.

Wnioskiem z dnia 28.07.2005 r. (data wpływu 03.08.2005 r.) spółka "S." zwróciła się do Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Kielcach o udzielenie pisemnej interpretacji dotyczącej opodatkowania podatkiem VAT usług finansowych polegających na zakupie wierzytelności w celu jej windykacji we własnym zakresie lub w celu jej dalszej odsprzedaży.

W złożonym wniosku Strona przedstawiła własne stanowisko dotyczące tego zagadnienia. W opinii Strony przychód z windykacji we własnym zakresie jak również sprzedaż wierzytelności jest zwolniony z podatku VAT. Natomiast prowizja pobrana od zakupionych wierzytelności przed terminem płatności podlega opodatkowaniu podatkiem VAT tj. stawką 22 %.

W dniu 19.09.2005 r. Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Kielcach wydał postanowienie znak: OG/005/130/PP2/443/42/2005, w którym nie zgodził się ze stanowiskiem prezentowanym przez Stronę. Stwierdził, bowiem, że jeżeli z postanowień wynikających z umów zawieranych z kontrahentami o wykonanie usług finansowych - podatnik świadczy usługi rozumiane jako:
1. zakup wierzytelności w celu jej windykacji we własnym zakresie, to zostały one wyłączone ze zwolnienia i podlegają opodatkowaniu stawką 22 %,
2. usługi finansowe rozumiane jako zakup wierzytelności w celu jej dalszej odsprzedaży, to objęte one zostały zwolnieniem od podatku VAT.

Jeżeli z postanowień umów zawartych z kontrahentami wynika, że podatnik świadczy usługi faktoringu - to ich wykonanie nie korzysta ze zwolnienia od podatku VAT i podlega opodatkowaniu stawką 22 %.

Na powyższe postanowienie Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Kielcach w sprawie udzielonej interpretacji spółka "S." złożyła zażalenie do Dyrektora Izby Skarbowej w Kielcach.

Z pisma podatnika wynika, że Spółka nie windykuje na zlecenie kontrahenta tylko po przejęciu pełnych praw od zakupionych wierzytelności we własnym zakresie, na własny rachunek. Świadczy usługi polegające na obrocie wierzytelnościami niewymagalnymi mieszczącymi się w grupowaniu PKWiU 65.22.10.-00.10 "usługi factoringu", za które pobiera prowizję i opodatkowuje stawką podatku VAT w wysokości 22 %. Pozostała działalność tj. wykup wierzytelności (przeterminowanych) z zaangażowaniem własnego kapitału w celu ich windykacji na własny rachunek, w opinii spółki, jest zwolniona z opodatkowania VAT. Mieści się ona w grupowaniu PKWiU 65.23.10-00.00.W końcowej części pisma spółka stwierdziła, że obrotem dla potrzeb VAT jest kwota wynagrodzenia, czyli kwota prowizji pobranej za daną wierzytelność, a obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uzyskania zapłaty. Składając zażalenie spółka wniosła o zmianę postanowienia.

Po przeanalizowaniu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Dyrektor Izby Skarbowej w Kielcach stwierdza, że zachodzi podstawa do zmiany postanowienia Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Kielcach.

Usługi pośrednictwa finansowego, co do zasady korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie ant. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku VAT w związku z poz. 3 załącznika Nr 4 do w/w ustawy. Z usług tych wyłącza się usługi wymienione w punktach 1-9 w/w poz. tego załącznika. W katalogu usług, w odniesieniu, do których nie stosuje się zwolnienia od podatku wymieniono m.in. usługi ściągania długów oraz faktoringu (nie wyróżniając przy tym rodzaju faktoringu), przy czym nie wskazano symbolu PKWiU identyfikującego usługi zawierające się w tej kategorii.

Dla ustalenia, zatem zakresu usług zwolnionych należy odwołać się do uregulowań art. 13B lit. d pkt 3 VI Dyrektywy Rady Unii Europejskiej dotyczących wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Zgodnie z postanowieniami zawartymi w powołanym przepisie, państwa członkowskie stosują zwolnienia od następujących czynności (...) - transakcje, łącznie z negocjacjami dotyczące depozytu i bieżących rachunków, płatności, transferów, długów, czeków i papierów wartościowych, z wyłączeniem windykacji należności i faktoringu.

Rozumienie zakresu przedmiotowego w/w wyłączeń (windykacja należności i faktoring) przedstawił w swoim orzeczeniu Europejski Trybunał Sprawiedliwości w orzeczeniu z dnia 06.06.2003 r. Europejski Trybunał Sprawiedliwości w sprawie C-305/01 (patrz VAT w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości - Jerzy Martini, Łukasz Karpiesiuk,Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o., Warszawa 2005 r. - str. 368-377) orzekł m.in., że:
• przy prawidłowej wykładni VI Dyrektywy (...) firma skupiająca długi, przyjmująca na siebie ryzyko niewypłacalności dłużników, która w zamian wystawia na swoich klientów faktury na kwotę prowizji, prowadzi działalność gospodarczą dla celów artykułu 2 i 4 Dyrektywy, co oznacza, iż jest podatnikiem i przysługuje jej prawo do odliczenia podatku na podstawie art. 17 Dyrektywy,
• działalność gospodarcza polegająca na skupowaniu przez firmę długów, w związku, z czym przyjmuje na siebie ryzyko niewypłacalności dłużników i w zamian wystawia dla swoich klientów faktury na kwotę prowizji, stanowi windykację należności i faktoring w rozumieniu art. 13B lit. d pkt 3 VI Dyrektywy, co oznacza, iż działalność ta jest wyłączona z zakresu zwolnienia przewidzianego w tym przepisie
• nie istnieje ważne uzasadnienie dla traktowania faktoringu właściwego oraz niewłaściwego w różny sposób z punktu widzenia VAT. Termin faktoring użyty w tym przepisie należy interpretować szeroko, jako obejmujący zarówno faktoring właściwy, jak i niewłaściwy.

Podstawą opodatkowania dla dostawy usług jest, zgodnie z art. 11A ust. 1 lit. a VI Dyrektywy wszystko, co stanowi płatność, która została otrzymana lub ma być otrzymana przez dostawcę lub usługodawcę od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej. Zgodnie z ww. orzeczeniem ETS - w tym przypadku - podstawą opodatkowania jest różnica pomiędzy wartością nominalną długu, który klient scedował na faktora, a kwota, jaką faktor płaci mu za długi.

W tym stanie rzeczy stwierdzić należy, że czynności wykonywane przez stronę mieszczą się w pojęciu usług ściągania długów i faktoringu i podlegają wyłączeniu od zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt l, w związku z poz. 3 pkt 5 załącznika Nr 4 do ustawy o podatku VAT. Podlegają one opodatkowaniu wg stawki 22 %.