Bank ustala majątek dłużnika

Posiadanie przez bank aktualnej wiedzy o majątku dłużnika ma istotne znaczenie dla skutecznego przeprowadzenia przyszłej egzekucji.

Bank jako wierzyciel dysponuje szerokim spectrum możliwości pozyskania potrzebnej wiedzy, przy czym podkreślić należy, że nie zamykają się one wyłącznie w obrębie sposobów uregulowanych w ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeksie postępowania cywilnego (k.p.c.).

Zasadniczo dostęp wierzyciela do informacji o stanie majątku dłużnika musi być motywowany jego interesem prawnym. W związku z tym należy przyjąć, że wystarczającą podstawą dla banku – wierzyciela, uzasadniającą uzyskanie potrzebnych informacji jest posiadanie przez niego tytułu wykonawczego przeciwko dłużnikowi, oczywiście z wyjątkiem sytuacji gdzie dostęp do informacji jest jawny oraz przypadku gdy bank może dokonać częściowych przynajmniej ustaleń samodzielnie, w oparciu o własną wiedzę i posiadane dokumenty.

Wśród sposobów pozyskiwania informacji o stanie majątku dłużnika, jego składnikach oraz o ewentualnych obciążeniach należy wskazać w pierwszej kolejności rejestry publiczne.

REJESTRY PUBLICZNE Z INFORMACJAMI O MAJĄTKU: src="http://www.money.pl/u/money_chart/graphchart_ns.php?ds=1425990182&de=1433887200&sdx=0&i=&ty=1&ug=1&s%5B0%5D=oil.z&colors%5B0%5D=%231f5bac&fg=1&fr=1&w=640&h=300&cm=0&lp=1&rl=1"/>

Zgodnie z treścią art. 42 ust. 2 u. z. r. zadaniom związanym z prowadzeniem zbioru informacji z rejestru zastawów oraz udzielaniem informacji, wydawaniem odpisów i zaświadczeń z rejestru zastawów służy utworzona przez Ministra Sprawiedliwości centralna informacja o zastawach rejestrowych. Zgodnie z § 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 października 1997 r. w sprawie ustroju i organizacji centralnej informacji o zastawach rejestrowych oraz szczegółowych zasad udzielania informacji, wydawania odpisów i zaświadczeń centralna informacja o zastawach rejestrowych udziela następujących informacji:

1) czy dany podmiot jako zastawca jest wpisany do rejestru zastawów i pod jakim numerem pozycji rejestru zastawów oraz czy toczy się postępowanie o wpis nowego zastawu rejestrowego, w którym dany podmiot występuje jako zastawca i pod jaką sygnaturą akt sprawy,

2) czy dany podmiot jako zastawca określonego przedmiotu zastawu rejestrowego jest wpisany do rejestru zastawów i pod jakim numerem pozycji rejestru zastawów oraz czy toczy się postępowanie o wpis nowego zastawu rejestrowego, w którym dany podmiot występuje jako zastawca określonego przedmiotu zastawu rejestrowego i pod jaką sygnaturą akt sprawy,

3) o braku w rejestrze zastawów danego numeru pozycji rejestru,

4) o wykreśleniu zastawu rejestrowego pod danym numerem pozycji rejestru zastawów wraz z podaniem daty wykreślenia oraz nazwy sądu, który wydał postanowienie o wykreśleniu tego zastawu,

5) o braku w Centrali Rejestru Zastawów sprawy o danej sygnaturze akt,

6) o numerze pozycji rejestru zastawów właściwym dla danej sygnatury akt sprawy,

7) że sprawa o danej sygnaturze akt jest w toku, wraz z określeniem daty złożenia wniosku,

8) że pod daną sygnaturą akt sprawy wpisany był zastaw rejestrowy pod danym numerem pozycji rejestru zastawów, wraz z podaniem daty jego wykreślenia oraz nazwy sądu, który wydał postanowienie o wykreśleniu tego zastawu.

Zgodnie z art. 42 ust. 3 u. z. r. odpisy i zaświadczenia wydawane przez

_ Udzielenie informacji następuje odpłatnie. Wysokość opłat reguluje rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 30 grudnia 1997 w sprawie wysokości opłat za informację, odpisy i zaświadczenia wydawane przez Centralną Informację o Zastawach Rejestrowych. _

centralną informację o zastawach rejestrowych mają moc dokumentów wydawanych przez sąd, co oznacza, że zgodnie z art. 244 § 1 k.p.c. dokumenty te korzystają z domniemania prawdziwości co do faktów w nich stwierdzonych z rzeczywistym stanem rzeczy.

Centralna informacja udziela informacji oraz wydaje zaświadczenia i odpisy z rejestru zastawów na wniosek (§ 15 rozporządzenia w sprawie ustroju i organizacji centralnej informacji o zastawach rejestrowych oraz szczegółowych zasad udzielania informacji, wydawania odpisów i zaświadczeń). Wnioski składa się na urzędowych formularzach, które stanowią załączniki do rozporządzenia.

- Krajowy Rejestr Sądowy prowadzony w systemie informatycznym sądy rejonowe (sądy gospodarcze), obejmujące swoją właściwością obszar województwa lub jego część (sądy rejestrowe).

Prowadzeniem zbiorów informacji oraz udzielaniem informacji z Rejestru zajmuje się utworzona przez Ministra Sprawiedliwości Centralna Informacja Krajowego Rejestru Sądowego (zob. art. 4 ust. 1 oraz art. 4 ust. 2 pkt. 2 i 3 u.k.r.s.).

Rodzaj udzielanych przez centralną informację KRS informacji jest zróżnicowany w zależności od podmiotu, którego dotyczą (przedsiębiorców, stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej, dłużników niewypłacalnych, zob. art. 1 ust. 2 u.k.r.s.).

Stosownie do postanowień art. 8 ust. 2 oraz art. 8 ust. 3 u.k.r.s. każdy ma prawo dostępu do danych zawartych w Rejestrze za pośrednictwem Centralnej Informacji oraz otrzymywania poświadczonych odpisów, wyciągów _ Podobnie jak w przypadku Krajowego rejestru zastawów, tak również informacje z KRS udzielane są odpłatnie. Wysokość opłat reguluje rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 grudnia 2001 r. w sprawie określenia wysokości opłat za udzielanie informacji oraz wydawanie odpisów, wyciągów i zaświadczeń z Krajowego Rejestru Sądowego. _i zaświadczeń o danych zawartych w Rejestrze.

Zasady udzielania informacji przez Centralną informację KRS określa rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 grudnia 2004 r. w sprawie ustroju i organizacji Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego oraz szczegółowych zasad udzielania informacji z Krajowego Rejestru Sądowego. Zgodnie z treścią § 4 ust. 1 powołanego rozporządzenia Centralna informacja odpisy, wyciągi, zaświadczenia oraz inne informacje z KRS na wniosek, w oparciu o dane wyszukane w rejestrze.

Wnioski składa się na urzędowych formularzach, które stanowią załączniki do rozporządzenia (§ 9 ust. 1).

- Ewidencję Działalności Gospodarczej, która będzie prowadzona w systemie informatycznym począwszy od 1 stycznia 2007 r. przez gminę właściwą dla miejsca zamieszkania przedsiębiorcy, jako zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej.

Bankowi – wierzycielowi przysługują również środki procesowe służące pozyskaniu wiedzy o stanie majątku dłużnika. Mowa tu o możliwości zlecenia przez wierzyciela komornikowi poszukiwania za wynagrodzeniem majątku dłużnika w oparciu o treść art. 7971 k.p.c. oraz procedurze wyjawienia majątku przez dłużnika na wniosek wierzyciela.

Poszukiwanie majątku przez komornika, czyli pierwszy ze wskazanych sposobów uzyskania informacji o majątku dłużnika stanowi novum1 k.p.c.), chyba że chodzi o sprawy alimentacyjne, w których komornik obowiązany jest z urzędu przeprowadzić dochodzenie w celu ustalenia zarobków i stanu majątkowego dłużnika oraz jego miejsca zamieszkania (art. 1086 § 1 k.p.c.). W oparciu o obowiązujące przepisy należy przyjąć, że poszukiwanie majątku dłużnika stanowi obowiązek komornika, jeżeli zostało mu ono zlecone przez wierzyciela w trybie art. 7971 k.p.c. Wydaje się, że zlecenie komornikowi poszukiwania majątku dłużnika przez wierzyciela może przynieść lepszy skutek, być bardziej efektywne niż w przypadku wszczęcia procedury zmierzającej do ujawnienia majątku przez samego wierzyciela. Dzieje się tak przede wszystkim z uwagi na fakt dysponowania przez komornika środkami przymusu wobec podmiotów, które z nieuzasadnionych przyczyn odmawiają udzielenia informacji albo udzielają świadomie fałszywych informacji lub wyjaśnień.
ustawodawcze. Wprowadzenie omawianego artykułu do k.p.c. przecina istniejące dotąd kontrowersje powstałe na gruncie art. 761 k.p.c., polegające na określeniu czy poszukiwanie majątku dłużnika należy do obowiązków organu egzekucyjnego. Dotychczas przyjmowano, że nie można żądać wyjaśnień dla ustalenia majątku dłużnika w trybie art. 761 k.p.c., bowiem temu celowi służy postępowanie o wyjawienie majątku (art. 913 - 920

Wyjawienie majtku dłużnika prowadzone jest w oparciu o art. 913 – 9201 k.p.c. Z punktu widzenia omawianej problematyki kluczowe znaczenie ma art. 913 § 2 k.p.c., który daje wierzycielowi możliwość wystąpienia z żądaniem wyjawienia majątku przez dłużnika także przed wszczęciem egzekucji, jeżeli uprawdopodobni, że nie uzyska zaspokojenia w pełni swej należności ze znanego mu majątku albo z przypadających dłużnikowi bieżących świadczeń periodycznych za okres sześciu miesięcy. Jest to więc sposób na pozyskanie wiedzy o stanie majątku dłużnika, o tyle korzystny dla wierzyciela, że stwarza warunki dla wszczęcia egzekucji do określonych składników majątku dłużnika w celu zaspokojenia należności pieniężnej wynikającej z tytułu wykonawczego. W tym miejscu należy podkreślić konieczność dołączenia obok innych dokumentów wskazanych w art. 914 § 2 k.p.c. także tytułu wykonawczego, jeżeli wniosek o złożono przed wszczęciem egzekucji.

Wśród niewątpliwych, podkreślanych również w literaturze przedmiotu zalet tego postępowania wskazuje się zwłaszcza:

a) konieczność wyjawienia przez dłużnika poszczególnych składników majątku ze wskazaniem miejsca, w którym się znajdują oraz wyjawienia przypadających mu wierzytelności i innych praw majątkowych wraz z koniecznością złożenia przez niego przyrzeczenia (zob. art. 913 § 1 k.p.c.),

b) możliwość zastosowania wobec dłużnika, który bez usprawiedliwionej przyczyny nie stawi się do sądu w celu złożenia wykazu lub przyrzeczenia albo stawiwszy się wykazu nie złoży lub odmówi odpowiedzi na zadane mu pytanie albo odmówi złożenia przyrzeczenia, środków przymusu (zob. art. 916 k.p.c.), oraz

c) konieczność uprawdopodobnienia (a nie udowodnienia) przez wierzyciela braku możliwości całkowitego zaspokojenia jego należności art. 913 § 2 k.p.c., tylko ze znanego mu majątku dłużnika i przypadających dłużnikowi - także znanych wierzycielowi - bieżących świadczeń periodycznych za okres sześciu miesięcy.

Zobowiązanie dłużnika do wyjawienia majątku w trybie przepisów k.p.c. o postępowaniu egzekucyjnym skutkuje, stosownie do treści art. 55 pkt 3 u.k.r.s. wpisaniem go z urzędu do rejestru dłużników niewypłacalnych.

Wniosek wierzyciela sąd rozpoznaje po wezwaniu i wysłuchaniu stron, jeżeli się stawią (art. 915 § 1 k.p.c.). Zgodnie z treścią art. 915 § 2 k.p.c. sąd odbiera od dłużnika niezwłocznie wykaz oraz przyrzeczenie, w uzasadnionych przypadkach możliwe jest wyznaczenie dłużnikowi dłuższego terminu, jednak nie przekraczającego tygodnia (art. 915 § 2 k.p.c. zdanie drugie). Dodać należy, że na postanowienie sądu w przedmiocie wyjawienia majątku przysługuje zażalenie, którego wniesienie nie tamuje wykonania postanowienia o wyjawieniu majątku.

Wierzyciel, który nie uczestniczył w złożeniu przez dłużnika wykazu majątku i przyrzeczenia (w warunkach określonych przez art. 917 § 1 k.p.c.), może żądać ponownego wezwania dłużnika w celu zadania mu pytań zmierzających do wykrycia przedmiotów, do których mogłaby być skierowana egzekucja; art. 917 § 2 k.p.c. zdanie pierwsze.

Nowym rozwiązaniem przyjętym przez polskiego ustawodawcę jest przyznanie wierzycielowi prawa do żądania złożenia przez dłużnika, który wcześniej złożył przyrzeczenie lub do którego zastosowano środki przymusu, wykazu majątku i przyrzeczenia, w sytuacji, gdy od złożenia przyrzeczenia lub wyczerpania środków przymusu upłynął okres jednego roku (art. 9181 k.p.c.). Wydaje się, że przywołana regulacja ma na celu z jednej strony zdyscyplinowanie dłużnika przez stworzenie możliwości kontrolowania składników jego majątku, a nadto pozwala wierzycielowi śledzić względnie na bieżąco stan majątku dłużnika.

Z punktu widzenia ochrony interesów banku wskazać należy na regulację art. 9201 k.p.c., zgodnie z którą przywołane wyżej przepisy w zakresie procedury wyjawienia majątku przez dłużnika znajdują odpowiednie zastosowanie do wyjawienia przez dłużnika stanu oszczędności na rachunkach bankowych w związku z żądaniem wydania książeczki oszczędnościowej lub innego dowodu posiadania wkładu. Oczywiście regulacja ta nie ma znaczenia przy wkładach posiadanych przez dłużnika na rachunkach banku – wierzyciela, lecz odgrywa istotną rolę w procedurze zmierzającej do ujawnienia majątku dłużnika. Również w tym przypadku, z uwagi na złożenie wniosku przed wszczęciem egzekucji, powinny zostać spełnione przesłanki określone w art. 913 § 2 k.p.c.