Obniżenie podatku

Na początku wyjaśnimy, iż podatek należny - to jest podatek VAT ze sprzedaży, który znajduje się w wystawionych przez podatnika fakturach VAT oraz który należy odprowadzić do urzędu skarbowego.

Natomiast podatek naliczony - to jest VAT z zakupów, który naliczony został przez dostawców podatnika w wystawionych przez nich fakturach VAT. Podatek należny możemy obniżyć o podatek naliczony.

W zakresie, w jakim towary i usługi wykorzystywane są do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi VAT przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Od tej generalnej zasady ustawa wprowadza pewne wyjątki, np. obniżenia podatku należnego nie może dokonać taksówkarz, którzy wybrał ryczałtowe opodatkowanie VAT.

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika:

• - z tytułu nabycia towarów i usług
  • - potwierdzających dokonanie przedpłaty (zaliczki, zadatku, raty), jeżeli wiązały się one z powstaniem obowiązku podatkowego
  • - od komitenta z tytułu dostawy towarów będącej przedmiotem umowy komisu

z uwzględnieniem rabatów (bonifikat, opustów, uznanych reklamacji i skont)

• - w przypadku importu - suma kwot podatku wynikająca z dokumentu celnego
  • - zryczałtowany zwrot podatku - u nabywcy produktów rolnych (art. 116 ust. 6)
  • - kwota podatku należnego od importu usług, kwota podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, oraz kwota podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.

Nie zawsze można odliczyć cały podatek zawarty w cenie zakupu danego towaru. Tak jest m.in. w przypadku samochodów osobowych.

Zgodnie z przepisami ustawy o VAT - w przypadku nabycia samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony kwotę podatku naliczonego stanowi 60% kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub kwoty podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca - nie więcej jednak niż 6 000 zł.

Ograniczenia te nie dotyczą:

1. pojazdów samochodowych mających jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowanych na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van;

2. pojazdów samochodowych mających więcej niż jeden rząd siedzeń, które oddzielone są od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą i u których długość części przeznaczonej do przewozu ładunków, mierzona po podłodze od najdalej wysuniętego punktu podłogi pozwalającego postawić pionową ścianę lub trwałą przegrodę pomiędzy podłogą a sufitem do tylnej krawędzi podłogi, przekracza 50% długości pojazdu; dla obliczenia proporcji, o której mowa w zdaniu poprzednim, długość pojazdu stanowi odległość pomiędzy dolną krawędzią przedniej szyby pojazdu a tylną krawędzią podłogi części pojazdu przeznaczonej do przewozu ładunków, mierzona w linii poziomej wzdłuż pojazdu pomiędzy dolną krawędzią przedniej szyby pojazdu a punktem wyprowadzonym w pionie od tylnej krawędzi podłogi części pojazdu przeznaczonej do przewozu ładunków;

3. pojazdów samochodowych, które mają otwartą część przeznaczoną do przewozu ładunków;

4. pojazdów samochodowych, które posiadają kabinę kierowcy i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu;

5. pojazdów samochodowych będących pojazdami specjalnymi w rozumieniu przepisów prawa o ruchu drogowym o przeznaczeniach wymienionych w załączniku nr 9 do ustawy;

6. pojazdów samochodowych konstrukcyjnie przeznaczonych do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą - jeżeli z dokumentów wydanych na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym wynika takie przeznaczenie;

7. przypadków, gdy przedmiotem działalności podatnika jest:

a) odprzedaż tych samochodów (pojazdów) lub

b) oddanie w odpłatne używanie tych samochodów (pojazdów) na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innych umów o podobnym charakterze, i te samochody (pojazdy) są przez podatnika przeznaczone wyłącznie do wykorzystania na te cele przez okres nie krótszy niż sześć miesięcy.

W przypadku usługobiorców użytkujących samocho.dy osobowe oraz inne pojazdy samochodowe, o których mowa w ust. 3, na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, kwotę podatku naliczonego stanowi 60% kwoty podatku naliczonego od czynszu (raty) lub innych płatności wynikających z zawartej umowy, udokumentowanych fakturą.

Suma kwot w całym okresie użytkowania samochodów i pojazdów dotycząca jednego samochodu lub pojazdu, nie może jednak przekroczyć kwoty 6 000 zł.

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje:

• - w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny
  • - w przypadkach, gdy kwotę podatku naliczonego stanowi kwota podatku należnego od importu usług, kwota podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, oraz kwota podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów - w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy w podatku należnym u nabywcy odpowiednio od importu usług lub wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca
  • - w przypadku nabycia towarów i usług, o których mowa w art. 19 ust. 13 pkt 1 (m.in. dostawy energii elektrycznej i cieplnej oraz gazu przewodowego, usług telekomunikacyjnych), jeżeli faktura zawiera informację, jakiego okresu dotyczy - w rozliczeniu za okres, w którym przypada termin płatności
  • - w przypadku dokonania spisu z natury (art.113 ust. 5 i 7) - nie później niż w rozliczeniu za okres, w którym dokonano tego spisu
  • - w przypadku stosowania w imporcie towarów procedury uproszczonej, polegającej na wpisie do rejestru zgodnie z przepisami celnymi - za okres rozliczeniowy, w którym podatnik dokonał wpisu do rejestru; obniżenie kwoty podatku należnego następuje pod warunkiem dokonania przez podatnika zapłaty podatku wykazanego w tym rejestrze.

Jeżeli podatnik nie dokona obniżenia kwoty podatku należnego ww. terminach - może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za następny okres rozliczeniowy.

W przypadku otrzymania faktury z tytułu nabycia towarów i usług lub faktury od komitenta z tytułu dostawy towarów będącej przedmiotem umowy komisu przed nabyciem prawa do rozporządzania towarem jak właściciel albo przed wykonaniem usługi (z wyłączeniem przypadków, gdy faktura dokumentuje czynności, od których obowiązek podatkowy powstał zgodnie z art. 19 ust. 13 pkt 1, 2, 4, 7, 9-11) - prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje z chwilą nabycia prawa do rozporządzania towarem lub z chwilą wykonania usługi.

Natomiast tzw. mali podatnicy, którzy wybrali kasową metodę rozliczeń VAT - mogą obniżyć kwotę podatku należnego w rozliczeniu za kwartał, w którym:

• - uregulowali całą należność wynikającą z otrzymanej od kontrahenta faktury
  • - dokonali zapłaty podatku wynikającego z dokumentu celnego, z uwzględnieniem kwot wynikających z decyzji naczelnika urzędu celnego

nie wcześniej jednak niż z dniem otrzymania faktury lub dokumentu celnego.

W przypadku nabycia towarów i usług od małego podatnika, udokumentowanych fakturą oznaczoną zgodnie z odrębnymi przepisami "FAKTURA VAT-MP", podatnik może obniżyć kwotę podatku należnego o kwotę podatku naliczonego określoną w tej fakturze, w rozliczeniu za miesiąc, w którym:

• - uregulował część należności na rzecz małego podatnika
  • - uregulował w całości należność na rzecz małego podatnika
  • - przypada 90 dzień od dnia otrzymania towaru lub wykonania usługi, w przypadkach innych niż określone powyżej

(przepis ten nie ma zastosowania do nabywców-małych podatników)

Jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w opisanych powyżej terminach - może on obniżyć kwotę podatku należnego przez dokonanie korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego, nie później jednak niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego.

Jeżeli w opisanych wyżej okresach podatnik nie wykonał czynności opodatkowanych - kwotę podatku naliczonego za ten okres przenosi się do rozliczenia na następny okres rozliczeniowy.

W przypadku gdy kwota podatku naliczonego jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do:

• - obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub
  • - do zwrotu różnicy na rachunek bankowy (tzw. zwrot bezpośredni).

Według zasad ustawy o VAT - obowiązują 3 terminy zwrotu bezpośredniego:

1. podstawowy: 60 dni
2. wydłużony: 180 dni
3. skrócony: 60 i 25 dni

Co do zasady - zwrot różnicy podatku następuje na rachunek bankowy podatnika w terminie 60 dni od dnia złożenia rozliczenia.

Taki termin będzie miał zastosowanie do zwrotu nadwyżki VAT wynikającego z:

• - nabycia towarów lub usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym zaliczane są przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji
  • - opodatkowania sprzedaży stawkami niższymi niż 22% - do wysokości kwoty wynoszącej 22% całości obrotu opodatkowanego tymi stawkami

Należy podkreślić, iż wg nowej ustawy o VAT nie ma znaczenia, czy kwoty podatku naliczonego wynikającego z faktur zakupowych zostały uregulowane czy też nie.
*Zwrot nadwyżki podatku należy się nawet wówczas, gdy nie zapłacono kontrahentowi ani jednej złotówki. *
Jeżeli zasadność zwrotu wymaga dodatkowego sprawdzenia, naczelnik urzędu skarbowego może przedłużyć ten termin do czasu zakończenia postępowania wyjaśniającego.

Na umotywowany wniosek podatnika złożony wraz z deklaracją podatkową, kwota różnicy podatku podlegająca zwrotowi w terminie 60 dni od dnia złożenia rozliczenia, ulega podwyższeniu, jeżeli podwyższenie tej kwoty:

• - uzasadnione jest sezonowością produkcji lub sezonowością wykonywanych usług, lub sezonowością skupu produktów rolnych
  • - uzasadnione jest kwotą podatku naliczonego wynikającego z dostaw towarów lub świadczenia usług przez podatnika poza terytorium kraju, jeżeli kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te były wykonywane na terytorium kraju, a podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami

W tym samym terminie podatnik dokonujący dostawy towarów lub świadczenia usług poza terytorium kraju i nie dokonujący sprzedaży opodatkowanej - będzie mógł uzyskać zwrot na swój umotywowany wniosek.

*Podatek, który nie możemy odzyskać w terminie 60 dni - otrzymamy w terminie trzy razy dłuższym. *
Zgodnie z przepisami ustawy o VAT różnica podatku podlegająca zwrotowi w kwocie przekraczającej wartość podatku naliczonego związanego z nabyciem towarów lub usług zaliczanych przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, powiększonej o 22% obrotu podatnika opodatkowanego stawkami niższymi 22%. podlegać będzie zwrotowi w terminie 180 dni od dnia złożenia deklaracji podatkowej.

*Terminy skrócone będzie można zastosować pod warunkiem opłacenia należności wynikających z faktur zakupowych. *
Na umotywowany wniosek podatnika złożony wraz z deklaracją podatkową urząd skarbowy zobowiązany będzie zwrócić różnicę podatku:

• - dla terminu podstawowego 60 dni - w terminie skróconym do 25 dni
  • - dla terminu wydłużonego do 180 dni - w terminie skróconym do 60 dni

licząc od dnia złożenia rozliczenia.

Krótsze terminy będzie można uzyskać tylko wtedy, gdy kwoty podatku naliczonego, wykazane w deklaracji podatkowej, wynikają z:

• - faktur dokumentujących kwoty należności, które zostały w całości zapłacone bezpośrednio podatnikowi będącemu wystawcą faktury
  • - dokumentów celnych oraz decyzji określających podatek w prawidłowej wysokości - zapłaconych przez podatnika
  • - wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub importu usług lub dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, jeżeli w deklaracji podatkowej została wykazana kwota podatku należnego od tych transakcji

art. 86 i nast. Ustawy o VAT

Rozporządzenie z 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 97 poz. 970)