W listopadzie 2006 roku Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (RMSR) opublikowała MSSF 8 "Segmenty operacyjne", dotyczący ujawniania informacji o segmentach działalności w sprawozdaniu finansowym jednostki. MSSF 8 zastąpił tym samym MSR 14 "Sprawozdawczość dotycząca segmentów działalności". Nowy standard zmienił sposób wyodrębnienia segmentów, co wpłynie na zakres informacji ujawnianych w sprawozdaniach finansowych przygotowanych za rok rozpoczynający się 1 stycznia 2009 r. Poniżej przedstawiamy najważniejsze zmiany wprowadzone przez MSSF 8, aby uzmysłowić Państwu jaki wpływ nowy standard może mieć na sprawozdania finansowe Państwa spółek.
| Data zastosowania standardu - okresy obrotowe rozpoczynające się 1 stycznia 2009 r. | MSSF 8 powinien być stosowany przy sporządzaniu sprawozdania finansowego za okresy rozpoczynające się 1 stycznia 2009 lub po 1 stycznia 2009. Standard może być stosowany wcześniej. Należy zwrócić uwagę iż przy zastosowaniu wymogów MSSF 8 po raz pierwszy należy dokonać przekształcenia danych porównawczych (chyba że jest to niemożliwe). |
| --- | --- |
| Określenie segmentu operacyjnego | MSR 14 wymagał od jednostki gospodarczej zdefiniowania dwóch grup segmentów (działalności i geograficznych) metodą ryzyka i korzyści, przy czym "system sprawozdawczości wewnętrznej dla kluczowych członków kierownictwa" służył tylko za punkt wyjścia do określenia takich segmentów. MSSF 8 wymaga, by segmenty operacyjne były określane na podstawie sprawozdań wewnętrznych dotyczących komponentów jednostki gospodarczej podlegających okresowym przeglądom dokonywanym przez członka kierownictwa odpowiedzialnego za podejmowanie decyzji operacyjnych. Oznacza to, iż istotnego znaczenia nabrały wewnętrzne dane i raporty dotyczące analizy wyników spółki przez zarząd i kierownictwo. Może się okazać, iż część tych raportów będzie musiała zostać ujawniona "na zewnątrz", jednak w decyzji kierownictwa zostaje, które analizy zostaną umieszczone w sprawozdaniu finansowym. |
| Nowa definicja segmentu sprawozdawczego | MSR 14 opierał się na pojęciach podstawowego i uzupełniającego segmentu sprawozdawczego. MSSF 8 odchodzi od tych pojęć i zastępuje je pojęciem segmentu operacyjnego, przy czym definiuje je jako część działalności jednostki, która spełnia trzy kryteria: - segment prowadzi działalność gospodarczą, w ramach, której może osiągać przychody i ponosić koszty; - wyniki działalności operacyjnej segmentu są przeglądane regularnie przez osobę podejmującą w jednostce główne decyzje operacyjne; - odrębne informacje finansowe dla segmentu są dostępne. Istotną kwestią jest także to, że segmentem może być część jednostki, która prowadzi sprzedaż głównie lub wyłącznie na rzecz innych segmentów. Nowy standard usunął ograniczenie do segmentów tylko tych, które większość przychodów generują z przychodów ze sprzedaży na rzecz stron trzecich. Dla przykładu, jedna ze spółek Grupy prowadząca działalność marketingową na rzecz innych, zostanie uznana za odrębny segment. Według MSR 14,
nie stanowiłby osobnego segmentu gdyż przychody w większości generowane były w Grupie i zależały jedynie od spółek powiązanych, nie od stron trzecich. |
| Nie wszystkie segmenty operacyjne wymagają ujawnienia jako segmenty sprawozdawcze | Według nowego standardu nie wszystkie segmenty operacyjne muszą być ujawniane w sprawozdaniu finansowym jednostki. MSSF 8 przewiduje, że segment operacyjny może stanowić segment sprawozdawczy, jeżeli przekracza jedną z trzech podanych wartości: - przychody sprawozdawcze segmentu (ze źródeł zewnętrznych i wewnętrznych), stanowią przynajmniej 10% łącznych przychodów wszystkich segmentów; - wartość bezwzględna wyniku finansowego segmentu stanowi przynajmniej 10% wyższej z dwóch wartości: * Łącznego wyniku finansowego wszystkich segmentów operacyjnych, które nie wykazały straty; * Łącznej straty wszystkich segmentów operacyjnych, które wykazały stratę - wartość aktywów segmentu stanowią przynajmniej 10% wartości połączonych aktywów wszystkich segmentów operacyjnych. Jeśli sumaryczne przychody ze źródeł zewnętrznych wykazane w podziale na segmenty operacyjne stanowią mniej niż 75% przychodów jednostki gospodarczej, należy
zdefiniować dodatkowe operacyjne segmenty sprawozdawcze (nawet jeżeli nie spełniają one powyższych kryteriów ilościowych) do momentu uwzględnienia co najmniej 75% przychodów jednostki w sprawozdawczości segmentów. W przypadku, jeżeli segmenty operacyjne wykazują podobne cechy ekonomiczne, są do siebie podobne oraz jest to zgodne z zasadami zawartymi w MSSF 8, można je łączyć i raportować jako jeden segment sprawozdawczy. |
| Konieczne ujawnienia | W przeciwieństwie do MSR 14, MSSF 8 nie definiuje przychodów, kosztów, wyników, aktywów i zobowiązań segmentu, ale wymaga wyjaśnień dotyczących sposobu wyceny zysku lub straty, aktywów i zobowiązań poszczególnych segmentów operacyjnych. W większości przypadków ilość informacji dotyczących segmentów gospodarczych będzie większa niż w przypadku stosowania MSR 14. Informacje, jakie muszą być ujawnione to między innymi: * czynniki, na podstawie, których, zostały zidentyfikowane segmenty sprawozdawcze jednostki; * produkty i usługi będące podstawowym źródłem przychodów dla każdego segmentu sprawozdawczego * zysk lub strata oraz aktywa segmentu sprawozdawczego; * w odniesieniu do każdego segmentu sprawozdawczego - wartości poszczególnych pozycji rachunku zysków i strat, jeżeli wartości te są zawarte w zysku lub stracie segmentu i są regularnie przeglądane przez osobę podejmującą decyzje biznesowe; * wyjaśnienia dotyczące wyceny ujawnień w odniesieniu do poszczególnych segmentów; *
zasady ujmowania transakcji pomiędzy segmentami sprawozdawczymi; * natura różnic między wyceną pozycji ujawnionych w odniesieniu do segmentów sprawozdawczych i informacji finansowej jednostki. Wymaga się również analizy przychodów i określonych aktywów trwałych w podziale na obszary geograficzne, z poszerzonym wymogiem dotyczącym ujawniania przychodów/aktywów w podziale na poszczególne kraje (o ile są to wielkości istotne), niezależnie od podziału na segmenty operacyjne. Jeżeli jednostka gospodarcza nie dysponuje danymi niezbędnymi do wykonania powyższych analiz lub jeśli koszty ich sporządzenia byłyby nadmiernie wysokie, należy to ujawnić w sprawozdaniu finansowym. Standard wprowadza też wymóg ujawniania informacji dotyczących transakcji z najważniejszymi klientami. Jeśli przychody z transakcji z danym klientem zewnętrznym stanowią co najmniej 10% przychodów jednostki, należy ujawnić sumę przychodów osiągniętą w transakcjach z tym klientem oraz segment lub segmenty, w których są one wykazane. Jednostka nie
musi ujawniać nazwy klienta ani wielkości przychodów z tytułu transakcji z tym klientem przypadających na poszczególne segmenty. |
Jak firmy powinny przygotować się do przyjęcia nowego MSSF?
Spółki jak najszybciej powinny przeanalizować wpływ nowego standardu na raportowanie segmentów operacyjnych. Nowy standard może, ale nie musi powodować konieczność wprowadzenia zmian w prezentowaniu segmentów. Dodatkowo, dane porównawcze czyli za rok 2008 (jeśli standard nie został wcześniej przyjęty) również muszą zostać przekształcone zgodnie z nowymi zasadami. Dlatego już przy zamknięciu roku 2008 warto przeanalizować przyszłe wymogi i możliwość przygotowania odpowiednich informacji. Może się okazać, iż zebranie informacji koniecznych do przekształcenia danych porównawczych może być efektywniejsze przy zamknięciu roku 2008, kiedy spółki Grupy analizują dane i sporządzają swoje sprawozdania finansowe.
