| Oznaczenia ekologiczne - krótki przewodnik dla przedsiębiorców Wśród różnorodnych instrumentów służących ochronie środowiska w ostatnim czasie sporą popularność zyskują systemy certyfikacji ekologicznej. Stanowią one wygodną metodę pogodzenia wymogów liberalnej gospodarki z potrzebą ochrony zasobów naturalnych. U podstaw certyfikacji ekologicznej leży myśl, że procesy rynkowe mogą korzystnie wpływać na proekologiczne zachowania przedsiębiorców. Większość systemów certyfikacji ekologicznej jest całkowicie dobrowolna i stworzona przez instytucje pozarządowe. Mimo iż nie oparto ich na przepisach prawa systemy te stały się popularne wśród przedsiębiorców i konsumentów. Przyczynę tego fenomenu należy upatrywać we wzrastającej świadomości ekologicznej w krajach wysoko rozwiniętych. Polscy producenci, pragnący eksportować na wymagające rynki europejskie, amerykańskie czy azjatyckie nie mogą pozostać wobec tych tendencji obojętni. W niniejszym artykule zostały opisane te systemy certyfikacji ekologicznej których elementem jest umieszczenie na produkcie oznaczenia potwierdzającego posiadaniu certyfikatu. Oznaczenie takie wpływa na wybór konsumenta. Staje się najważniejszym elementem całego procesu certyfikacji i podstawowym przedmiotem zainteresowania producentów. Problemy terminologiczne: Systemy certyfikacji ekologicznej związane z eko-znakami zostały wymyślone w latach 70. Szereg międzynarodowych organizacji współtworzyło zasady certyfikacji ekologicznej. Znalazły się wśród nich Wspólnoty Europejskie, Światowa Organizacja Handlu (World Trade Organisation WTO), Program Narodów Zjednoczonych Ochrony Środowiska (United Nations Environmental Programme UNEP) oraz Międzynarodowa Organizacja Standaryzacyjna (International Standarisation Organisation ISO). Ta ostatnia organizacja opracowała szereg zasad odnoszących się do etykietowania ekologicznego zawartych w normach z serii ISO 14.000 których listę przedstawiono niżej. Znajomość tych norm może pomóc przedsiębiorcom pragnącym uzyskać oznaczenie ekologiczne, nie jest jednak bezwzględnie konieczna do przejścia procesu certyfikacji. Tab. 1 Normy ISO dotyczące znakowania ekologicznego
W dalszej części artykułu zostaną przedstawione założenia systemów znakowania ekologicznego, najbardziej znane europejskie oznaczenia ekologiczne, mechanizm ich przyznawania oraz koszty związane z ich uzyskaniem. 1. Certyfikacja ekologiczna- zagadnienia podstawowe Certyfikacja jest procesem w którym osoba trzecia, niezależna strona, udziela pisemnego zapewnienia że produkt lub usługa spełnia specyficzne wymagania.Celem certyfikacji ekologicznej jest potwierdzenie że produkt którego producent uzyskał prawo do stosowania oznaczenia ekologicznego jest w mniejszym stopniu szkodliwy dla środowiska niż inne podobne produkty oferowane na rynku. Należy odróżnić tutaj oznaczenia ekologiczne od oznaczeń jakości, czy bezpieczeństwa. Systemy certyfikacji ekologicznej towarów są całkowicie dobrowolne- ich uzyskanie nie jest konieczne dla wprowadzenia produktu na jakikolwiek rynek krajowy, czy europejski Wspólny Rynek. Oznaczenia ekologiczne nie świadczą również o możliwości ponownego wykorzystania czy przetworzenia (recyklingu) danego produktu. Umieszczenie na produkcie oznaczenia ekologicznego jest ostatnim etapem procesu certyfikacji ekologicznej. Dla producenta możliwość umieszczenia takiego oznaczenia (etykiety) jest bodźcem do dostosowania swojego produktu lub stosowanych procesów produkcyjnych do wymagań związanych z ochroną środowiska. Poniżej przedstawiono poszczególne etapy prowadzące do uzyskania oznaczenia ekologicznego. W ramkach zaznaczono również który z podmiotów bierze udział w danym etapie procesu. Organ tworzący lub zarządzający systemem: Stworzenie kryteriów
ekologicznych (specyficznych wymagań) w odniesieniu do produktu lub
producenta > Producent: Dostosowanie produktu i produkcji
do uprzednio opracowanych kryteriów (specyficznych wymagań) > Jednostka
certyfikująca certyfikacja zgodności produktu lub produkcji ze specyficznymi
wymaganiami Producent: etykietowanie– umieszczenie na produkcie oznaczenia
(logo) świadczącego o uzyskaniu certyfikatu Kryteria (specyficzne wymagania) odnoszące się do produktu lub sposobu produkcji mogą zostać opracowane przez różnego typu podmioty. Mogą to być firmy komercyjne, agendy rządowe, organizacje pozarządowe (stowarzyszenia, fundacje) lub organizacje o charakterze ponadnarodowym (np. Wspólnoty Europejskie). W przypadku certyfikacji ekologicznej kryteria te muszą być związane z ochroną środowiska (przy ich opracowywaniu niezbędne jest korzystanie z wiedzy naukowej z tej dziedziny). Poza wymogami odnoszącymi się do ekologii kryteria te mogą uwzględniać innego typu wymagania (np. dotyczące ergonomii, czy ochrony zdrowia). Spisane w dokumentach o różnorodnych nazwach (takich jak normy, rozporządzenia, komunikaty czy instrukcje) kryteria są udostępniane zainteresowanym. Poszczególne systemy certyfikacji ekologicznej różnią się przede wszystkim specyficznymi wymaganiami odnoszącymi do produktu lub sposobu produkcji. Niektóre z nich oparte są na kryteriach odnoszących się do całego procesu produkcji (cradle to grave approach). W ramach innych systemów kryteria dotyczą jedynie pewnej cechy produktu (np. pochodzenia surowców niezbędnych do jego wytworzenia). Niektóre z systemów certyfikacji stworzone zostały tylko dla jednego typu wyrobów (np. komputery, materace, produkty z drewna), inne dla wielu rodzajów (np. omawiane niżej oznaczenie europejskie). Producent który ma zamiar uzyskać certyfikat świadczący o spełnieniu specyficznych wymagań dostosowuje swój produkt i sposób produkcji do wymagań (kryteriów) ekologicznych. Proces ten bywa długotrwały i kosztowny. Przy jego realizacji pomocne mogą okazać się wyspecjalizowanej firmy. Wiele jednostek certyfikujących posiada swoje odpowiedniki świadczące tego typu usługi. Po dostosowaniu produktu lub sposobu produkcji do specyficznych wymagań producent występuje do jednostki certyfikującej (najczęściej jest to komercyjna firma) o wydanie certyfikatu. Firma certyfikująca musi być niezależna i akredytowana przez organizację odpowiedzialną za dany system certyfikacji. Stosowny dokument potwierdzający zgodność zostaje wystawiony po dokonaniu kontroli i badań które mogą być przeprowadzane z pomocą wyspecjalizowanego laboratorium. Potwierdzenie spełnienia przez producenta wymagań ekologicznych łączy się z prawem do umieszczenia na produkcie charakterystycznego oznaczenia (logo). Oznaczenie to ma określoną wartość marketingową i przyczynia się do zwiększenia sprzedaży danego produktu. Proces umieszczania logo na produkcie nazywany jest etykietowaniem. Etykietowanie środowiskowe to stwierdzenie które określa aspekty środowiskowe wyrobu lub usługi, mogące przybierać postać formę oświadczenia, symbolu lub znaku graficznego na wyrobie, naklejce lub opakowaniu, w piśmiennictwie dotyczącym wyrobu, w biuletynie technicznym lub reklamie Definicja etykietowania środowiskowego Norma ISO 14020
Ponieważ uzyskanie licencji na umieszczenie oznaczenia jest uzależnione od pomyślnego przejścia procesu certyfikacji i wpłaceniu odpowiedniej opłaty, wielu producentów próbuje "obejść na skróty" wymagania stworzone przez instytucje posiadające prawa do oznaczeń ekologicznych. Wynikiem takiego postępowania jest rosnąca popularność "fałszywych" eko-znaków. Na wielu produktach pojawiają się kwiatki, krzaczki drzewka zajączki i ptaszki z których wykorzystaniem nie wiąże się konieczność zmiany wyrobu czy sposobu jego produkcji. Wielu producentów jest oszukiwanych przez firmy posiadające prawa do oznaczeń kojarzących się z ochroną przyrody. Umieszczenie takiego logo na produkcie jest tanie (nie wiąże się z koniecznością dostosowania produktu do wymagań ochrony środowiska) nie przynosi jednak żadnych korzyści marketingowych. Warto pamiętać również że umieszczenie przez producenta na wyrobie "fałszywego" oznaczenia ekologicznego może pociągnąć za sobą określone konsekwencje natury prawnej. Jeżeli oznaczenie takie kojarzy się jednoznacznie z posiadaniem przez produkt określonych cech (np. sugeruje że produkt został wytworzony z surowców wtórnych) konsument może dochodzić od sprzedawcy wyrobu roszczeń z tytułu rękojmi (produkt nie posiada cech o których sprzedawca zapewniał kupującego). Podstawą do pociągnięcia producenta do odpowiedzialności mogą stanowić przepisy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. 2. Cechy dobrego systemu certyfikacji ekologicznej Prawidłowo działający system certyfikacji związany z umieszczaniem na produktach eko-znaków powinien posiadać określone cechy. Zostały one spisane przez Global Ecollabeling Network, organizację skupiającą kilkadziesiąt największych organizacji zajmujących się certyfikacją ekologiczną. Po pierwsze system certyfikacji musi być oparty na zasadzie dobrowolności– przedsiębiorcy nie mogą być zmuszani do umieszczenia na swoim produkcie oznaczenia ekologicznego np. przez przepisy administracyjne czy celne, Z tego względu państwa nie powinny regulować certyfikacji i etykietowania ekologicznego za pośrednictwem przepisów prawnych- mają one charakter wiążący dla wszystkich podmiotów. Tym, co powinno skłaniać producentów do przystąpienia do systemu certyfikacji jest rynek i preferencje konsumentów. Te preferencje mogą, a nawet powinny być kształtowane przy współudziale państwa które z popularności stosowania systemu certyfikacji ekologicznej ponosi określone korzyści. Po drugie system certyfikacji ekologicznej powinien być otwarty w równym stopniu dla producentów z kraju w którym działa jak i producentów z innych krajów. Wszystkie systemy certyfikacji omawiane w niniejszym artykule posiadają tą cechę. Dostęp do możliwości uzyskania oznaczenia ekologicznego nie powinien być barierą utrudniającą firmom zagranicznym dostęp do rynku. Inną sprawą jest kwestia kosztów związanych z procesem certyfikacji. Mogą one stanowić, w przypadku niektórych oznaczeń, przeszkodę trudną do pokonania dla polskich przedsiębiorców, zwłaszcza małych i średnich. Po trzecie system certyfikacji ekologicznej powinien być wdrażany przez niezależną od producentów i sprzedawców organizację. Organizacja ta może mieć dowolny charakter i formę prawną. Ważne jest aby wydawała akredytację firmom certyfikującym w oparciu o kryteria obiektywne, a nie pod wpływem jakichkolwiek poleceń, czy interesów ekonomicznych. Po czwarte kryteria od których spełnienia zależy uzyskanie prawa do umieszczenia na produkcie oznaczenia ekologicznego muszą być oparte na wiedzy naukowej z zakresu ochrony środowiska. Istotne jest oby w procesie ich tworzenia brali udział eksperci i naukowcy z różnych branż, a także przedstawiciele producentów i organizacji zajmujących się ochroną przyrody. Kryteria ekologiczne muszą być możliwe do wdrożenia z użyciem powszechnie dostępnych technologii. Konieczne jest również aby koszt dostosowania produkcji i produktów do tych wymogów był akceptowalny przez producentów i nie wpływał znacząco na koszt wyrobu oznaczonego eko-znakiem. 3. Najbardziej znane oznaczenia ekologiczne Na świecie istnieje co najmniej kilkadziesiąt systemów ekoznakowania1 . Niektóre z nich mają charakter ściśle branżowy, inne mogą być umieszczane na wielu kategoriach wyrobów. Polscy producenci mogą uzyskać większość z ekologicznych oznakowań istniejących na świecie. Ze względu na różnice w kryteriach ich przyznawania posiadanie jednego z oznaczeń nie prowadzi automatycznie do możliwości umieszczenia na produkcie innych. Z tego względu każdy producent powinien wybrać te z oznaczeń które są najlepiej rozpoznawalne (wśród konsumentów lub kontrahentów) na rynku na który zamierza eksportować. Nie zawsze oznaczenia o najszerszym zasięgu geograficznym są najlepiej rozpoznawalne na rynku lokalnym. Dzieje się tak na przykład w Skandynawii, gdzie najlepiej znane są oznaczenia miejscowe, a nie oznaczenia europejskie. Poniżej przedstawiamy kilka najlepiej znanych w Europie oznaczeń. Osoby zainteresowane innymi eko-znakami powinny zajrzeć na stronę internetową Global Ecolabelling Network, organizacji grupującej instytucje zajmujące się certyfikacją ekologiczną. Na stronie o adresie http//www.gen.gr.jp można znaleźć linki do wszystkich dużych systemów oznaczeń ekologicznych wraz z ich krótkim omówieniem. a) Europejska Stokrotka Do tej pory 400 produktów wytwarzanych przez ponad 120 firm zostało oznaczonych europejskim oznaczeniem ekologicznym. Jakkolwiek wśród firm które uzyskały prawo do umieszczenia na swoich produktach europejskiego oznaczenia ekologicznego znajdują się i duże międzynarodowe koncerny, europejski system certyfikacji ekologicznej jest otwarty dla małych i średnich firm. Mogą one uzyskać zniżki w opłatach związanych z umieszczeniem oznaczenia. O przyznanie europejskiego eko-znaku mogą wystąpić producent, importer, usługodawca i dystrybutor produktu na dowolnym rynku europejskim Wniosek o jego przyznanie powinien być złożony w kraju w którym produkt zostaje po raz pierwszy wprowadzony do obrotu. Dotyczy to również produktów wytworzonych poza krajami Unii (np. w Polsce). Do tej pory żadna polska instytucja nie jest upoważniona do nadawania europejskiego oznaczenia ekologicznego. Po przyjęciu naszego kraju do Wspólnot europejskich takim podmiotem będzie najprawdopodobniej Polskie Centrum Badań i Certyfikacji, które w tej chwili nadaje polskie oznaczenie ekologiczne. Organizacje odpowiedzialne za przyznawanie europejskiego oznaczenia ekologicznego nazywane są . "competent bodies". Ich lista znajduje się na stronie internetowej której adres podano niżej. Oznaczenie uzyskane w jednym z krajów Wspólnoty jest ważne na terenie pozostałych krajów Unii Europejskiej a także Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EEA- European Economic Area)2 . Zgodnie z rozporządzeniem 1980/2000/EC kryteria przyznawania europejskich oznaczeń ekologicznych są opracowywane dla produktów które w sposób znaczący wpływają na jakość środowiska. Powinny to być również produkty których sposób wytwarzania można w istotny sposób zmodyfikować z korzyścią dla ekologii. Komisja Europejska opracowała szczegółowe warunki nadawania oznaczeń ekologicznych dla 14 grup produktów. Ich lista wraz z podaniem miejsca publikacji odpowiadających nim kryteriów ekologicznych znajduje się poniżej:
Prawo umieszczania europejskiego oznaczenia ekologicznego nie jest przyznawane producentom lekarstw i żywności3 i napojów. Nie można również umieścić "stokrotki" na produktach zawierających substancje uznane za niebezpieczne w dyrektywie 93/42/CEE4 . Europejskiemu oznaczeniu ekologicznemu poświęcona jest strona internetowa http://www.europa.eu.int/ecolabel Wszyscy którzy chcą uzyskać dalsze informacje na temat "europejskiej stokrotki" mogą również skorzystać z bezpłatnego serwisu informacyjnego:
c/o Bradley Dunbar Associates Sotland House Rond- Point Schuman 6 B-1040 Brussels Tel/Fax + 32 2 282 84 54 maiecolabel@cec.eu.int W chwili obecnej przygotowywana jest istotna zmiana przepisów dotyczących europejskiego oznaczenia ekologicznego. Planuje się powiązanie tego systemu z regulacjami dotyczącymi dopuszczenia do obrotu (oznaczaniem produktów znakiem CE). Może to spowodować istotny wzrost popularności "europejskiej stokrotki". Przedsiębiorca zlecający badania związane z uzyskaniem europejskiego znaku bezpieczeństwa będzie mógł jednocześnie przeprowadzić badania niezbędne do uzyskania eko-znaku. Polscy przedsiębiorcy będą mogli w ciągu najbliższego roku skorzystać z usług polskiego "competent body". b) "Nordycki Łabędź" (Nordic Environmental Label) Nordycki łabędź jest najbardziej znanym oznaczeniem ekologicznym w Norwegii, Szwecji, Danii, Finlandii i Islandii. Mogą go uzyskać producenci, importerzy oraz sprzedawcy produktu który spełnia określone kryteria ekologiczne identyczne we wszystkich wymienionych krajach. Kryteria te odnoszą się zarówno do samego produktu jak i do całego procesu jego produkcji (craddle to grave approach). W ramach skandynawskiego systemu oznaczeń ekologicznych zostały opracowane kryteria ekologiczne dla 49 grup produktów. Można wśród nich wymienić różne typy papieru i produktów z niego wytwarzanych (np. filtry do kawy, koperty), produkty chemiczne używane w gospodarstwie domowym, kosmetyki (mydła i szampony), materiały budowlane, różne typy pieców, urządzenia biurowe, sprzęt AGD, różne rodzaje baterii, drewniane meble, hotele i żarówki Lista wszystkich produktów które mogą być oznaczone skandynawskim eko-znakiem oraz kryteria dla tych produktów (również w języku angielskim) znajduje się na stronie internetowej organizacji SIS Miljömärkning AB której adres zamieszczono niżej poniżej. Wszelkie dodatkowe informacje na temat skandynawskiego oznaczenia ekologicznego można również uzyskać w organizacjach odpowiedzialnych za jego nadawanie. Norwegia Dania Szwecja Finlandia Islandia Warto zaznaczyć, że poza nordyckim łabędziem w krajach skandynawskich istnieją również inne systemy znakowania ekologicznego. Takim oznaczeniem jest szwedzkie oznaczenie "dobry zielony wybór" (Good environmental choice) istniejące od 1988 roku. W ramach systemu związanego z tym oznaczeniem opracowano kryteria ekologiczne dla 13 grup produktów. Prawo do "dobrego zielonego produktu" posiada Svenska Naturskyddsföreningen (Szwedzkie Stowarzyszenie Ochrony Przyrody). Ta potężna organizacja współtworzyła również system ekologicznej certyfikacji komputerów i innych urządzeń TCO’95 i TCO’99. Oznaczenie to stało się standardem w branży komputerowej. c) Niemiecki "błękitny anioł" W chwili obecnej ponad 4.000 produktów wytworzonych przez kilkaset firm zostało oznaczonych niemieckim eko-znakiem. Wśród nich znajdują się także przedsiębiorstwa spoza Niemiec, z takich krajów jak Japonia, Szwajcaria, Holandia, Austria, Belgia, Francja i Stany Zjednoczone5 . Ogółem firmy zagraniczne stanowią 13% przedsiębiorstw które umieszczają na swoich produktach niemieckie oznaczenie ekologiczne. Jury Umweltzeichen - niezależne gremium grupujące przedstawicieli biznesu, nauki i organizacji zajmujących się ochroną środowiska opracowało kryteria przyznawania niemieckiego oznaczenia dla kilkudziesięciu kategorii produktów. Znajdują się wśród nich różne rodzaje papieru, urządzenia biurowe (komutery, faksy, kopiarki), urządzenia gospodarstwa domowego (zmywarki, suszarki, pralki), urządzenia RTV (telewizory), baterie i akumulatory, tapety, farby i lakiery, produkty tekstylne, różne rodzaje detergentów i kosmetyków, urządzenia ogrodowe, opony itp . Szczegółowa lista wszystkich kryteriów ekologicznych znajduje się na stronie internetowej której adres został podany niżej. Wszelkie dodatkowe informacje (również w języku angielskim) dotyczące niemieckiego oznaczenia ekologicznego można uzyskać na stronie internetowej: http://www.blauer-engel.de/ oraz w niemieckim instytucie Jakości i Certyfikacji: 53757 St. Augustin, Tel: 022 41 160523 lub 36 Fax 022 41 160511 d) Inne oznaczenia ekologiczne Na świecie istnieje wiele ekologicznych oznaczeń o charakterze lokalnym. Pomimo wprowadzenia systemów międzynarodowych ich rola wzrasta. W wielu krajach możliwe jest certyfikowanie jednego wyrobu wieloma oznaczeniami. W takiej sytuacji przedsiębiorcy decydują się nierzadko na uzyskanie kilku oznaczeń. Koszt takiej operacji nie jest dużo większy niż uzyskanie tylko jednego oznaczenia. Wynika to z faktu, że kryteria ekologiczne opracowane w różnych systemach są do siebie zbliżone. Przykładem mogą tu być kryteria ekologiczne opracowane dla polskiego oznaczenia. Są one wzorowane na kryteriach opracowanych dla systemu skandynawskiego (nordyckiego łabędzia). W zestawieniu poniżej przedstawiono bardziej znane oznaczenia ekologiczne wraz z odpowiednim logo. Oznaczenie: Milieukeur Uwagi: Oznaczenie szczególnie popularne wśród holenderskich producentów żywności. Oznaczenie: AENOR Medio Ambiente Oznaczenie: Green Seal Oznaczenie: Environmental ChoiceM Program (ECP) Oznaczenie: Ecomark Oznaczenie: Ekolgicky Šetrnŷ Vŷrobek 4. Polskie Oznaczenie Ekologiczne Polski system certyfikacji ekologicznej powstał stosunkowo niedawno. Jakkolwiek prace nad nim trwały już od 1995 roku, pierwsze kryteria ekologiczne zostały opracowane w roku 2000 r. Organem, który zarządza polskim oznaczeniem z ramienia Ministerstwa Ochrony Środowiska jest Polskie Centrum Badań i Certyfikacji. Instytucja ta również spełnia rolę jednostki certyfikującej korzystając z pomocy własnych i akredytowanych laboratoriów. Przynajmniej na razie eko-znak jest jedynym oznaczeniem ekologicznym jakie można uzyskać na terenie Polski. Nie jest to jednak jedyny system dostępny dla Polskich firm. Europejskie oznaczenie ekologiczne wraz z kryteriami jakie zostały dla niego stworzone zostanie wprowadzone z chwilą przystąpienia naszego kraju do Wspólnot Europejskich. Organem który opracowuje wymogi ekologiczne dla polskiego oznaczenia ekologicznego jest Komitet ds. Eko-znaku, powołany przez Dyrektora PCBC w porozumieniu z Ministerstwem Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Do tej pory Komitet rozpatrzył i zatwierdził kryteria dla certyfikowanych produktów należących do 9 grup. Zostały one oparte o szwedzkie wymogi ekologiczne. Kryteria ekologiczne polskiego eko-znaku udostępniane są bezpłatnie przez Polskie Centrum Badań i Certyfikacji którego adres podajemy niżej. Zostały one również opublikowane jako dodatek do czasopisma ABC Jakości. W chwili obecnej polskie oznaczenia ekologiczne można umieścić na: środkach do prania wyrobów włókienniczych, wyrobach włókienniczych, farbach i lakierach do malowania wewnątrz budynków, domowym sprzęci chłodniczym, pralkach, zmywarkach do naczyń, bibułkach tissue, papierze do kopiowania i nawozach do gleby. Zgodnie z informacjami uzyskanymi w Polskim Centrum Badań i Certyfikacji do połowy 2002 roku tylko kilkanaście firm zdecydowało się na certyfikację prowadzącą do uzyskania polskiego oznaczenia ekologicznego. Wszystkie one są producentami nawozów do roślin lub papieru do kopiarek. Kryteria ekologiczne związane z polskim eko-znakiem nie obejmują najważniejszych dla polskiego przemysłu produktów i nie są wystarczająco nowoczesne. Sytuację pogarsza fakt, że polskie władze nie przeprowadziły żadnej akcji popularyzującej oznaczenie. Polskie Centrum Badań i Certyfikacji które posiada prawa od znaku towarowego (logo) "Eko znak" nie jest w stanie przeprowadzić takiej kampanii promocyjnej. Ze względu na duże trudności jakie przeżywa ta firma, los systemu jest wysoce niepewny. Warto podkreślić tu, że PCBC nie może pełnić podwójnej roli jaką do tej pory odgrywało: jednostki certyfikującej i zarządzającej systemem. Do tej pory żadna z firm certyfikujących nie uzyskała prawa do certyfikowania na polski eko-znak. Koszt uzyskania oznaczenia ekologicznego może być bardzo zróżnicowany i zależy od wielu czynników. Zaliczają się do nich: rodzaj certfikowanego produktu, wielkość i skomplikowane produkcji, zaawansowanie technologiczne producenta, sposób zarządzania przedsiębiorstwem wytwarzającym certyfikowany produkt, kraj w którym przeprowadza się certyfikację, posiadanie przez producenta certyfikatu z serii ISO 14 000 lub wdrożenie przez niego systemu EMAS, koszt usług firmy certyfikującej itp. Różnice w kosztach uzyskania certyfikatu, nawet w przypadku analogicznych produktów nie są czymś wyjątkowym dla certyfikacji ekologicznej. Podobna sytuacja występuje przy uzyskiwaniu certyfikatu wdrożenia normy ISO z serii 9000 a także przy umieszczaniu na produktach oznaczenia CE. Do kosztów uzyskania oznaczenia ekologicznego na wytwarzanym produkcie należy zaliczyć:
Uwaga ! Koszt dostosowania produktu i sposobu jego produkcji do wymogów ekologicznych jest trudny do oszacowania i zależy, przede wszystkim, od rodzaju produktu i technologii stosowanej do jego wytwarzania. Ze względu na szczegółowość kryteriów ekologicznych umieszczenie eko-znaku na wyrobie już produkowanym jest dużo kosztowniejsze niż ich uwzględnienie w fazie projektowania danego produktu. Koszt przeprowadzenia badań w niezależnym laboratorium akredytowanym przez instytucję odpowiedzialną za przyznawanie prawa do umieszczenia eko-znaku na produkcie jest uzależniony, przede wszystkim, od rodzaju produktu. Ze względu na to że w chwili obecnej żadne polskie laboratorium nie zostało akredytowane do prowadzenia badań związanych z uzyskaniem zagranicznych oznaczeń ekologicznych koszt usługi laboratorium może stanowić podstawową barierę uniemożliwiającą umieszczenie na produktach oznaczeń zagranicznych. Należy pamiętać, że wniosek o umieszczenie na produkcie eko-znaku w wielu systemach może składać importer. Możliwe jest również połączenie badań niezbędnych do umieszczenia eko-znaku z badaniami produktu przeprowadzanymi z innych powodów (np. przy umieszczaniu oznaczenia CE). W przypadku polskiego oznaczenia koszt badań produktu kształtuje się na poziomie 5.000 - 10.000 PLN. W tabeli niżej przedstawiono pozostałe koszty związane z umieszczaniem na produkcie
oznaczeń ekologicznych:
Podsumowanie Oznaczenia ekologiczne mogą okazać się interesujące dla wszystkich producentów którym nie jest obojętny los środowiska naturalnego. Wartość marketingowa eko-znaków powinna być oceniona przez każdego przedsiębiorcę indywidualnie. Powinien on brać pod uwagę koszty związane ze zmianą produkcji oraz koszty samej certyfikacji. Koszty te mogą się okazać stosunkowo wysokie. Z drugiej strony jednak popularność oznaczeń ekologicznych wzrasta we wszystkich krajach które tradycyjnie są najważniejszymi partnerami handlowymi Polski. Wiele dużych sieci handlowych, także tych które działają w Polsce dostrzegło ten proces i w swoich sklepach sprzedaje produkty oznaczone jako "ekologiczne". W niektórych branżach uzyskanie eko-znaku stała się powszechnie przyjętym standardem. 1. Oznaczenia ekologiczne istnieją w: Kanadzie, Brazylii, Chorwacji, Czechach, Japonii, USA, Niemczech, Francji, Portugalii, Belgii, Holandii, Luksemburgu, Wielkiej Brytanii, Irlandii, Danii, Austrii, Szwecji, Finlandii, Norwegii, Islandii, Lichtensteinie, Grecji, Indiach, w Izraelu, w Korei, Nowej Zelandii, Hiszpanii, Zimbabwe, Holandii, Słowenii, Malezji, Włoszech, na Taiwanie i Węgrzech2. Do EEA należą Norwegia, Lichtenstein i Islandia 3. Producenci żywności mogą starać się o uzyskanie oznaczenia "organic farming product" na podstawie rozporządzenia Wspólnot Europejskich nr. 2092/91 opublikowanego w dzienniku urzędowym serii L 198 z dnia 22/07/1991 4. Dziennik Urzędowy serii L nr 200 z dnia 30.07.1998 5. Zgodnie z informacjami uzyskanymi w organie zarządzającym systemem żaden polski produkt nie został oznaczony "błękitnym aniołem". Opracowanie: Michał Polański  Powrótźródło:
 |