Niepełnosprawni w pracy - zysk pracodawcy

Wielu pracodawców szybko przekonuje się, iż niepełnosprawny pracownik swoim zapałem, lojalnością i wiedzą prześciga pełnosprawnych kolegów. Bywa, że to właśnie spośród osób niepełnosprawnych rekrutują się najlepsi specjaliści.

Od 30 lipca pojawią się dodatkowe zachęty w postaci zwolnień, refundacji czy dofinansowań Sprawdź, co możesz zyskać zatrudniając osoby niepełnosprawne.

Każdy pracodawca zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu, powinien zatrudniać w swoim zakładzie osoby niepełnosprawne. Tak stanowią przepisy.

Jeśli w firmie nie pracuje żadna osoba niepełnosprawna lub liczba takich osób nie pokrywa 6 % wskaźnika w zatrudnieniu ogółem - pracodawca musi płacić „karę" do Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON).

_ System e-pfronsłuży do przekazywania dokumentów w zakresie obowiązkowych wpłat na Fundusz _Comiesięczną daninę ustala się jako iloczyn 40,65% przeciętnego wynagrodzenia i liczby pracowników odpowiadającej różnicy między zatrudnieniem zapewniającym osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6% a rzeczywistym zatrudnieniem osób niepełnosprawnych.

Oczywiście pracodawcy, u których wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi co najmniej 6% - zwolnieni są z dodatkowych opłat.

W Firmie X pracuje 65 osób. Szef firmy nie zdecydował się na zatrudnienie osoby niepełnosprawnej. Co miesiąc firma musi odprowadzić do PFRON kwotę 4 294,95 zł.

65 osób x 6% = 3,9

3,9 x 40,65 % x 2709,14 zł = 3,9 x 1101,27 zł = 4 294,95 zł

Wyliczoną kwotę firma mogłaby przeznaczyć na ewentualne koszty związane z zatrudnieniem osób niepełnosprawnych (dodatkowe urlopy, krótszy czas pracy, przystosowanie stanowisk pracy, niższą wydajność).* *

Co miesiąc, na formularzu ZUS DRA, możesz złożyć do ZUS wniosek o sfinansowanie składek niepełnosprawnych pracowników. To najprostszy sposób uzyskania wsparcia na zatrudnianie niepełnosprawnych.

O ulgę w należnych składkach mogą ubiegać się pracodawcy:

- zatrudniający co najmniej 25 pracowników i osiągający wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6% lub

- zatrudniający mniej niż 25 pracowników, bez względu na wysokość osiąganego wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych.

Dofinansowanie przysługuje na osoby niepełnosprawne zatrudnione na umowę o pracę bądź wykonujące pracę nakładczą.

_ Od 1.01.2008 r. dofinansowanie zostanie zastąpione refundacją. Pracodawca będzie musiał wpierw opłacić składki w całości, a dopiero później, po złożeniu odpowiedniego wniosku, otrzyma refundację _

Składki na ubezpieczenia społeczne są finansowane odpowiednio przez PFRON i budżet państwa za okresy miesięczne przez okres roku, na wniosek pracodawcy, składany łącznie z deklaracją rozliczeniową tych składek.

Po upływie okresu dofinansowania, pracodawcy, wraz z deklaracją rozliczeniową składek na ubezpieczenie społeczne, mogą złożyć wniosek o objęcie finansowaniem składek na to ubezpieczenie odpowiednio przez PFRON i budżet państwa na kolejne okresy roczne.

Wysokość oraz rodzaj składek, które mogą zostać sfinansowane, uzależniona jest od typu pracodawcy oraz stopnia niepełnosprawności zatrudnionego pracownika.

Pracodawcy zatrudniający mniej niż 25 pracowników

Finansowanie składek obejmie osoby niepełnosprawne, zaliczone do znacznego lub do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.

1. część wynagrodzenia odpowiadającą składce należnej od zatrudnionego na ubezpieczenie emerytalne - finansuje PFRON
2. część kosztów osobowych pracodawcy, odpowiadającą należnej składce na ubezpieczenie emerytalne od pracodawcy - finansuje budżet państwa.
Pracodawcy zatrudniający co najmniej 25 pracowników i osiągający wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6%

Finansowanie składek pochodzi z PFRON i obejmuje osoby niepełnosprawne:

1. zaliczone do znacznego i umiarkowanego stopnia niepełnosprawności - część wynagrodzenia odpowiadającą należnej od pracownika składce na ubezpieczenie emerytalne oraz część kosztów osobowych pracodawcy odpowiadającą należnej od pracodawcy składce na ubezpieczenie emerytalne
2. zaliczone do lekkiego stopnia niepełnosprawności - część kosztów osobowych pracodawcy odpowiadającą należnej składce na ubezpieczenie wypadkowe
Jak rozliczać?

Pracodawca wpisuje w deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA odpowiednie kody oraz kwoty ubezpieczenia osób niepełnosprawnych finansowane przez PFRON lub budżet państwa.
Wykazane środki pracodawca pozostawia na swoim koncie.

Należy pamiętać, iż ci, którzy korzystają z przywileju płacenia niższych składek, nie muszą uiszczać składki na Fundusz Pracy.

Co miesiąc możesz otrzymać z PFRON środki na dofinansowanie wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników.

_ Od 1.01.2008 r. nie otrzymasz dofinansowania na niepełnosprawnego pracownika, który ma ustalone prawo do emerytury _

O dofinansowanie możesz ubiegać się, jeśli jesteś pracodawcą:

• - zatrudniającym co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągającym wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6% lub
  • - zatrudniającym w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy mniej niż 25 pracowników.

Uwaga! Wnioski oraz informacje składa się w formie elektronicznej za pośrednictwem Systemu Obsługi Dofinansowań (SOD)

Pracodawca ma dwie możliwości rozliczania otrzymanych środków:

_ Wnioski składa się w formie elektronicznej za pośrednictwem Systemu Obsługi Dofinansowań (SOD) _

Jest to dość pracochłonna metoda rozliczania, ale korzystniejsza dla firm, które wykazują wysokie koszty podwyższone i mają sprawny system normowania pracy.

Wybierając taką metodę rozliczeń, możesz uzyskać pomoc, której maksymalna kwota nie przekroczy:

Minimalne wynagrodzenie za pracę to w tym przypadku wynagrodzenie obowiązujące w grudniu roku poprzedniego, czyli 899,10 zł (XII 2006 r.).

Do limitu pomocy należy doliczyć 100% kwoty odpowiadającej składce należnej od pracownika na ubezpieczenie emerytalne i chorobowe oraz składce należnej od pracodawcy na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe.

| Podwyższone koszty zatrudniania osób niepełnosprawnych |
| --- |
| 1. obciążenia wynikające z niższej produktywności osób niepełnosprawnych: - zwiększony czas wykonywania czynności pracy przez zatrudnione osoby niepełnosprawne, - dodatkowy urlop wypoczynkowy i skrócony czas pracy, - zwolnienia od pracy w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym, - 15-minutowa przerwa w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek, - zwolnienia od pracy w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy, - zwiększona absencja chorobowa, - zwiększone zużycie materiałów i surowców, 2. koszty zatrudniania pracowników dotyczące czasu przeznaczonego wyłącznie na pomoc w pracy pracownikowi lub pracownikom niepełnosprawnym 3. koszty adaptacji pomieszczeń 4. koszty adaptacji lub nabycia urządzeń przeznaczonych do użytku osób niepełnosprawnych, które są kosztami dodatkowymi względem kosztów, które przedsiębiorca poniósłby,
jeżeli zatrudniałby pracowników niebędących osobami niepełnosprawnymi, przez każdy okres, przez który pracownik lub pracownicy niepełnosprawni są w rzeczywistości zatrudniani. |

Ryczałt to prostsza forma rozliczania.

Kwoty ryczałtu wynoszą:

Zakładom pracy chronionej przysługują wyższe kwoty ryczałtu.

Do kwot w tabelach należy doliczyć 100% kwot odpowiadających składkom na ubezpieczenia społeczne finansowanych przez PFRON lub budżet państwa (patrz Ulgi w składkach ZUS).

Schorzenia specjalne to schorzenia osób, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, epilepsję lub osoby niewidome.

Warunkiem skorzystania z ryczałtu jest złożenie oświadczenia o wyborze tej formy do organu udzielającego pomocy do 20 lutego roku, za który pracodawca będzie dokonywał rozliczenia.

To nowość, z której przedsiębiorcy mogą korzystać po 29 lipca br.

Pracodawca, który zatrudni przez okres co najmniej 12 miesięcy osobę niepełnosprawną zarejestrowaną w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostającą w zatrudnieniu, może otrzymać zwrot 60%:

1. jej wynagrodzenia przed opodatkowaniem podatkiem dochodowym oraz
2. obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne od tego wynagrodzenia

- za okres jednego roku od dnia jej zatrudnienia.

Zwrotu dokonuje starosta na warunkach i w wysokości określonych umową zawartą z pracodawcą, z tym że zwrotowi nie podlegają kwoty wypłacone przez pracodawcę za okres sprzed dnia podpisania umowy.

Jeżeli okres zatrudnienia osoby niepełnosprawnej będzie krótszy niż 12 miesięcy, pracodawca będzie musiał zwrócić całość otrzymanych kwot, chyba że umowa o pracę:

1. uległa rozwiązaniu z przyczyn określonych w art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy albo
2. uległa rozwiązaniu za wypowiedzeniem złożonym przez pracownika, albo
3. wygasła

Pracodawca, który zamierza przeszkolić niepełnosprawnego pracownika, może wystąpić z wnioskiem o zwrot kosztów treningu.

Koszty zwraca starosta na warunkach i w wysokości określonych w umowie zawartej z pracodawcą. Uwaga! Zwrotowi nie podlegają koszty poniesione przez pracodawcę przed datą podpisania umowy.

Od 30 lipca 2007 r. wzrastają górne granice takiego dofinansowania. Zgodnie z nowymi przepisami, na wniosek pracodawcy poniesione przez niego koszty szkolenia zatrudnionych osób niepełnosprawnych mogą być zrefundowane ze środków Funduszu do wysokości 90%(dotychczas 75%) tych kosztów, nie więcej jednak niż do wysokości dwukrotnego przeciętnego wynagrodzenia na jedną osobę.

Wycofano także warunek dalszego zatrudniania takiej osoby na stanowisku zgodnym z kierunkiem szkolenia.

Dotychczasowe przepisy wykonawcze ustaliły następujący katalog kosztów objętych refundacją:

| Koszty objęte refundacją |
| --- |
| 1. wynagrodzenia osób prowadzących szkolenie; 2. wynagrodzenia tłumacza języka migowego albo lektora dla niewidomych lub opiekuna zatrudnionej osoby niepełnosprawnej ruchowo zaliczonej do znacznego stopnia niepełnosprawności; 3. kosztów podróży osób prowadzących szkolenie i uczestników szkolenia; 4. kosztów podróży przewodnika lub opiekuna zatrudnionej osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego stopnia niepełnosprawności; 5. kosztów zakwaterowania i wyżywienia osób prowadzących szkolenie i uczestników szkolenia oraz tłumacza języka migowego albo lektora dla osób niewidomych; 6. kosztów usług doradczych, związanych z danym szkoleniem; 7. kosztów obsługi administracyjno-biurowej stanowiących wydatki bieżące związane z realizacją szkolenia; 8. kosztów wynajmu pomieszczeń związanych bezpośrednio z realizacją szkolenia; 9. kosztów amortyzacji narzędzi i wyposażenia w zakresie, w jakim są one wykorzystywane na potrzeby szkolenia, z wyłączeniem narzędzi i wyposażenia zakupionych w ramach wsparcia ze środków
publicznych w okresie siedmiu lat przed realizacją szkolenia; 10. kosztów materiałów szkoleniowych 11. koszty zatrudnienia pracownika, jakie ponosi pracodawca w okresie, w którym pracownik ten uczestniczy w szkoleniu (koszty te nie mogą być wyższe niż suma wymienionych powyżej kosztów szkolenia. Koszty te mogą dotyczyć tylko czasu faktycznego uczestnictwa w szkoleniu i nie mogą obejmować czasu, w którym pracownik produkował towary lub świadczył usługi) |

Zatrudnienie osoby niepełnosprawnej wiąże się niejednokrotnie z koniecznością dostosowania przydzielonego jej stanowiska pracy.

By uzyskać zwrot kosztów, należy poczynić następujące kroki:

• 1. Podpisać stosowną umowę ze starostą
  • 2. ponieść koszty przystosowania stanowiska pracy
  • 3. zatrudnić na okres co najmniej 36 miesięcy osobę niepełnosprawną

Przystosowane stanowisko pracy powinno być obsadzone przez osobę niepełnosprawną przez *minimum 36 miesięcy. *Jeśli nie uda się dotrzymać tego warunku - pracodawca będzie musiał zwrócić otrzymane pieniądze.

Jeśli jednak w terminie 3 miesięcy od rozwiązania umowy o pracę z poprzednim pracownikiem zatrudni inną osobę niepełnosprawną (skierowaną przez PUP) - zwrot nie będzie konieczny.

Niepełnosprawni pracownicy muszą się rekrutować spośród:

• 1. osób bezrobotnych lub poszukującymi pracy i niepozostających w zatrudnieniu, skierowanych do pracy przez powiatowy urząd pracy,
  • 2. osób pozostających w zatrudnieniu u pracodawcy występującego o zwrot kosztów, jeżeli stali się niepełnosprawni podczas zatrudnienia u tego pracodawcy, z wyjątkiem przypadków, gdy przyczyną powstania niepełnosprawności było zawinione przez pracodawcę lub przez pracownika naruszenie przepisów, w tym przepisów prawa pracy.

| Koszty objęte pomocą |
| --- |
| 1. koszty zakupu lub wytworzenia systemem gospodarczym środków trwałych stanowiących wyposażenie związane z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych, stosownie do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności 2. koszty zakupu materiałów oraz wykonania robót budowlanych w zakresie adaptacji pomieszczeń zakładu do potrzeb osób niepełnosprawnych 3. koszty adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej funkcjonowanie w zakładzie pracy 4. koszty rozpoznania przez służby medycyny pracy obejmujące niezbędne badania mające na celu ustalenie odpowiednio: - zdolności do wykonywania pracy na danym stanowisku z uwzględnieniem potrzeb wynikających z niepełnosprawności, - koniecznych elementów składowych wyposażenia danego stanowiska oraz zakresu obowiązków na tym stanowisku pracy, dających podstawę do oceny możliwości wykonywania pracy przez osobę niepełnosprawną - konieczności nabycia urządzenia ułatwiającego osobie niepełnosprawnej funkcjonowanie w
zakładzie pracy - zakresu niezbędnego przystosowania pomieszczeń zakładu pracy w celu jego adaptacji do potrzeb osób niepełnosprawnych |

Pracodawca może liczyć na zwrot maksymalnie 20-krotności przeciętnego wynagrodzenia za każde przystosowane stanowisko pracy.

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie za I kwartał 2007 r. wyniosło 2709,14 zł.

A zatem maksymalna wysokość zwrotu kosztów za każde przystosowane stanowisko pracy sięga obecnie kwoty 2709,14 zł x 20 = 54 182,80 zł

Warunkiem zwrotu kosztów jest uzyskanie pozytywnej opinii inspekcji pracy o przystosowanym stanowisku pracy.

Zwrotu kosztów dokonuje starosta na warunkach i w wysokości określonych umową zawartą z pracodawcą, z tym że:

1) zwrotowi nie podlegają koszty poniesione przez pracodawcę przed dniem podpisania umowy,

2) kwota zwrotu kosztów poniesionych w związku z rozpoznaniem potrzeb osób niepełnosprawnych nie może przekraczać 15% kosztów związanych z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Od 30 lipca pracodawcy mogą korzystać z nowej formy pomocy - refundacji wydatków poniesionych na wyposażenie miejsca pracy, przeznaczonego dla osoby niepełnosprawnej.

Pracodawca zainteresowany zwrotem kosztów za wyposażenie stanowiska musi dopilnować, by osoba niepełnosprawna rekrutowała się spośród osób zarejestrowanych w urzędzie pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostającą w zatrudnieniu.

Podobnie jak przy adaptacji stanowisk pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych, tak i nowe stanowisko pracy powinno być obsadzone przez osobę niepełnosprawną *przez minimum 36 miesięcy. *Jeśli nie uda się dotrzymać tego warunku - pracodawca musi zwrócić otrzymane pieniądze.

Jeśli jednak w terminie 3 miesięcy od rozwiązania umowy o pracę z poprzednim pracownikiem zatrudni inną osobę niepełnosprawną (również zarejestrowaną w PUP) - zwrot nie będzie konieczny.

Zwrot kosztów wyposażenia stanowiska dokonuje starosta na warunkach i w wysokości określonych umową zawartą z pracodawcą, z tym że zwrotowi nie podlegają koszty poniesione przed dniem zawarcia umowy.

Pracodawca może otrzymać od Funduszu zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy do wysokości 15-krotnego przeciętnego wynagrodzenia.

2709,14 zł x 15 = 40 637,10 zł

Warunkiem zwrotu kosztów jest uzyskanie pozytywnej opinii inspekcji pracy o przystosowaniu stanowiska pracy do potrzeb wynikających z niepełnosprawności osoby zatrudnionej na tym stanowisku.

Jeśli niepełnosprawny pracownik potrzebuje wsparcia w komunikowaniu się z otoczeniem lub wykonaniu nałożonych na niego zadań w pracy - zatrudnij do pomocy asystenta. Za taki dodatkowy angaż należy Ci się zwrot kosztów.

By otrzymać refundację, wpierw musisz podpisać umowę ze starostą. Pamiętaj! Zwrotowi nie podlegają koszty poniesione przed podpisaniem umowy.

Wysokość zwrotu stanowi iloczyn kwoty najniższego wynagrodzenia i ilorazu liczby godzin w miesiącu przeznaczonych wyłącznie na pomoc pracownikowi niepełnosprawnemu i miesięcznej liczby godzin pracy pracownika niepełnosprawnego w miesiącu.
Liczba godzin przeznaczonych wyłącznie na pomoc pracownikowi niepełnosprawnemu nie może przekraczać liczby godzin odpowiadającej 20% liczby godzin pracypracownika w miesiącu.

Maksymalna wysokość dofinansowania wynosi obecnie 179,82 zł

(899,10 zł x 20% = 179,82 zł)

| Czy warto zatrudniać niepełnosprawnych? |
| --- |
| Rozmowa z Panem Janem Zającem, Prezesem Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych, który sam zatrudnia niepełnosprawnych od wielu lat. Money.pl: Czy osoby niepełnosprawne są wartościowymi pracownikami? JZ: To tacy sami pracownicy, jak pełnosprawni. Moim zdaniem, a myślę, że mogę to powiedzieć w imieniu całego środowiska pracodawców, nie należy rozróżniać pracowników na sprawnych i niepełnosprawnych. Są po prostu dobrzy i źli pracownicy. Jedyna różnica polega na konieczności dostosowania miejsca pracy do ograniczeń wynikających z danej niepełnosprawności. Pracodawcy często boją się, że koszty takiego przystosowania będą bardzo wysokie. Muszą widzieć, że istnieje możliwość ich refundacji ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Należy pamiętać, iż są zawody, w których niepełnosprawni pracownicy przewyższają wydajnością oraz jakością pracy pracowników pełnosprawnych (np. niewidomi masażyści), ale są też takie, w których z daną niepełnosprawnością nie
można pracować. * Z mojego doświadczenia wynika, iż niepełnosprawni pracownicy są wyjątkowo lojalni, pracowici i oddani swojej pracy, która jest dla nich wartością samą w sobie. Należy tylko pamiętać, że niepełnosprawny pracownik często podwyższa koszty pracy, ale zniwelowaniu różnicy pomiędzy zwykłymi kosztami pracy a podwyższonymi służą dofinansowania do ich wynagrodzeń. *Money.pl: Jak w praktyce wygląda współpraca z osobami niepełnosprawnymi? JZ: Odpowiedź na to pytanie jest podobna. Współpraca z pracownikiem nie zależy od stopnia jego sprawności, a od cech charakteru. Trudna sytuacja na rynku pracy dla osób niepełnosprawnych powoduje, że po znalezieniu pracy takie osoby są bardzo sumienne w wykonywaniu swoich obowiązków i pracowite. Te cechy sprawiają, że jako pracownicy znakomicie wkomponowują się w zespół i współpraca z nimi nie nastręcza żadnych trudności. Powiem więcej, chciałbym by wszyscy moi pracownicy wykazywali się takim zaangażowaniem i chęcią do pracy jak niepełnosprawni. Jeżeli
pracodawca zapewni odpowiednie warunki pracy - dostosowane do możliwości i potrzeb jego podwładnych - nie powinien mieć żadnych problemów. Money.pl: Czy obserwują Państwo wzrost zainteresowania zatrudnianiem osób niepełnosprawnych? Jeśli tak, to w jakich profesjach? JZ: Dzięki dobrej koniunkturze gospodarczej notujemy bardzo szybki spadek bezrobocia. To skłania wiele firm do poszukiwania pracowników wśród tych grup, które wcześniej z różnych powodów były na marginesie rynku pracy. Taką sytuację widać dzisiaj w grupie niepełnosprawnych. Trudno mówić o poszczególnych profesjach, ale wyraźnie widoczny jest wzrost zainteresowania przedsiębiorców możliwością zatrudnienia niepełnosprawnych *w roli telepracowników. * W działach obsługi klienta, sprzedaży, reklamacji, researchu taka forma współpracy sprawdza się znakomicie, a planowane uregulowanie kwestii telepracy w Kodeksie Pracy, rządowy projekt ustawy w tej sprawie jest już w parlamencie, z pewnością przyczyni się do dalszego wzrostu zainteresowania
taką możliwością. |

W opracowaniu wykorzystano materiały zamieszczone na stronie http://www.pelnosprawniwpracy.pl